کیهان علمی

محمد سرابی- روزنامه‌نگار

وقتی فهمیدم توی کتابخانه سخنرانی می‌کند، چند مجله را‌ که نگه داشته بودم برداشتم و خودم را به مراسم رساندم. اواخر برنامه وقتی سؤال و جواب‌ها تمام شد، نخستین شماره مجله‌«کیهان علمی» را روی میزش گذاشتم تا برایم امضا کند. استاد برزو خودکار را برداشت و چند لحظه به جلد مجله‌ای که 25سال قبل با زحمت منتشر کرده بود، نگاه کرد و بعد نتوانست جلو اشک‌هایش را بگیرد. کنار میز ایستاده بودم و بقیه حاضران در سکوت این صحنه را تماشا می‌کردند. «سیروس برزو» آنطور که خودش بعداً در یک مصاحبه به من گفت، معلم درس حرفه‌وفن بود. سال 1367توانست ماهنامه‌ای را با عنوان «کیهان علمی ‌ـ برای نوجوانان» چاپ کند. تعداد مجله‌ نوجوانان در ایران زیاد نبود و بین آنها مجله‌ای که «علمی» باشد و دائم هم منتشر شود اصلاً وجود نداشت. مترجم و نویسنده علمی پیدا می‌شد اما کمتر کسی می‌توانست این اطلاعات را به زبان نوجوانان بنویسد. من مشترک این ماهنامه بودم که حدود 4سال چاپ و بعد تعطیل شد. برزو مجوز نشریه مرز‌های بیکران فضا را هم گرفت و سعی کرد با پول خودش این راه را ادامه دهد اما این مجله هم سرنوشت کیهان علمی را پیدا کرد. او عاشق دو چیز بود، آموزش دانش به دیگران و فضانوردی. به‌خاطر آشنایی که با صنعت فضایی روسیه داشت، مدتی به این کشور مهاجرت کرد و از ارتباط با فضانوردان برای آشنا کردن نسل جوان ایرانی با این حرفه استفاده می‌کرد. انبوهی یادگاری و وسایل کوچک جمع کرده بود که چندین بار در ایران به نمایش عمومی گذاشت. مثلاً تیوب‌های خوراک ژله‌ای که غذای سرنشینان ایستگاه فضایی بود. در تمام سال‌های بعد هر وقت که می‌توانست سخنرانی می‌کرد، مقاله می‌نوشت یا در کلاس‌های آموزشی تدریس می‌کرد. اهل کسب درآمد یا رابطه برقرار کردن با دستگاه‌های دولتی و رسمی نبود. فقط می‌خواست به علم خدمت کند. الان یک نسل روزنامه‌نگار علمی جوان، او را می‌شناسند. برزو دانشمند نبود. در بخش موشکی و فضایی ایران هم صاحب عنوان و سمتی نشد. او به تمام معنی «مروج علم» بود. سیروس برزو در نخستین روز هفته جهانی فضا به‌دلیل ابتلا به کرونا درگذشت. خدایش بیامرزد.