مؤسس مدارس نمونه مذهبی
شیخ علی اکبر برهان در مکه دیده از جهان فروبست
سید محمد حسین محمدی
دوره سلطنت پهلوی اول، دوره‌ای تاریک برای حوزه‌های علمیه بود؛ علما در دوره پهلوی اول در مجموع رویکردی محافظه‌کارانه اتخاذ کرده‌بودند و تنها تلاش‌شان صرف بقا و عدم‌اضمحلال حوزه‌های علمیه شده بود. بعد از روی کار‌آمدن پهلوی دوم، اوضاع کمی بهتر شد. نوپا بودن حکومت و جوان بودن شاه، سبب شد تا دست و پای روحانیت برای رسالت اصلی‌اش یعنی تبلیغ دین بازتر شود.
در همان سال‌ها بود که میرزا علی‌اکبر برهان فرصت را غنیمت شمرد و به تهران آمد. میرزا علی‌اکبر، سال‌ها در نجف و قم به تحصیل علوم دینی پرداخته بود و بنا داشت از فضای نسبتاً باز پیش‌آمده استفاده کرده به تبلیغ و ترویج امور دینی بپردازد. روش میرزا علی‌اکبر برهان، تفاوت زیادی با روحانیون هم‌عصرش داشت. او به منبر و تدریس قانع نبود بلکه رسالت اصلی خودش را تربیت جوانان و نوجوانان می‌دانست. به همین جهت اقدام به تأسیس چندین مدرسه و مسجد کرد. مسجد لر‌زاده، حوزه‌علمیه برهانیه و مدارس دخترانه و پسرانه برهان از مهم‌ترین فعالیت‌های شیخ علی‌اکبر برهان به‌شمار‌می‌رود. مدرسه برهانیه را حتی شاید بتوان نخستین نمونه مدارس مذهبی‌ای دانست که تلاش می‌کرد تا دانش‌آموزانی متدین و مذهبی تحویل جامعه بدهد.
هیئت نوباوگان دبستان برهانیه و هیئت برهانیه مسجد لر‌زاده، از نخستین هیئت‌های مذهبی تهران بودند که با کمک شیخ علی‌اکبر برهان راه‌اندازی شدند. او گاهی خود در این جلسات سخنرانی می‌کرد و گاهی هم از طلبه‌ها و استادان مدرسه علمیه‌اش، برهانیه دعوت می‌کرد تا در هیئتی که با همت دانش‌آموزان مدرسه‌اش تشکیل‌شده بود سخنرانی کنند. روحیه تربیتی او به‌قدری تأثیرگذار بود که سال‌ها بعد، شاگردانش نیز مهم‌ترین کرسی‌های تربیت دینی و حتی سیاسی را به‌دست گرفتند.
شیخ علی‌اکبر برهان در سال 1338در مکه از دنیا رفت، اما خط فکری او توسط شاگردانش، شیخ احمد مجتهدی، آقا‌مجتبی تهرانی، محمدرضا مهدوی‌کنی، شیخ علی سعادت‌پرور و شیخ‌حسین انصاریان ادامه یافت.
