تأثیر مرگ استالین

  آرش نهاوندی    
روزنامه نیویورک تایمز در تاریخ 5 ژانویه 1958 (15دی 1336) یکی از اخبار خود را به بهبود روابط سیاسی میان ایران و شوروی اختصاص داد و به نقل ازخبرگزاری رویترز از تهران نوشت: ناظران بر این باورند که تلاش‌ها برای ایجاد روابط بهتر میان ایران و شوروی به روابط صمیمانه‌تری میان 2 کشور نسبت به چند دهه قبل (و زمان زمامداری ژوزف استالین) منجر شده است. از زمانی که هواداران سیاست‌های استالینی از کرملین اخراج شدند (پس از مرگ استالین، نیکیتا خروشچف رهبر شوروی شد و در جریان یک سخنرانی در کنگره این حزب جنایات دوران استالین را محکوم کرد و نوید دوران تازه‌ای از رهبری را در شوروی داد)، اتحاد شوروی نقش فعال‌تری در عرصه‌های تجاری، اقتصادی، اجرای طرح‌های توسعه و کشاورزی و همکاری فنی با ایران آغاز کرده است. براساس این گزارش، نیکلای پگوف سفیر شوروی در ایران، پس از ترک مسکو به سمت تهران، چمدانی پر از طرح‌ها و نقشه‌های ساخت سد، نیروگاه و کارخانه با خود به ایران آورد. علاوه بر این شوروی اعلام کرده که خدمات فنی و اقتصادی نیز به ایران ارائه خواهد داد. این یکی از اقدامات جدی دولت شوروی در راستای بهبود روابط با ایران تلقی می‌شود.
همچنین به نیکلای پگوف در تهران اجازه داده شده است که در سالگرد انقلاب روسیه سخنانی را از طریق رادیو دولتی ایران قرائت کند. پگوف در سخنان خود روابط دوستانه ایران و شوروی را ستود و بر این نکته تأکید کرد که اتحاد شوروی خواستار حفظ صلح و ثبات در منطقه خاورمیانه است. با این حال برخی از روزنامه‌ها در تهران اقدام دولت شوروی در بهبود روابط با ایران را با دیده تردید می‌نگرند. در این روزنامه‌ها نسبت به صداقت شوروی درباره اینکه این کشور به ‌دنبال صلح و امنیت در خاورمیانه است، ایجاد تردید شده.

ایتالیایی‌ها با ایران قرار داد نفتی می‌بندند
روزنامه نیویورک تایمز در تاریخ 7 آوریل 1957 (18 فروردین 1336) تیتر زد: ایتالیا احتمالا در ایران از امتیاز نفتی برخوردار خواهد شد. به نوشته این روزنامه در صورتی که براساس گزارش‌های تأیید نشده، قرارداد نفتی میان تهران و رم امضا شده باشد، 75 درصد سود ناشی از فروش نفت عاید ایران خواهد شد. شرکت دولتی ایتالیایی، انته ناسیوناله ایدروکاربوری که با نام «اینی» در عرصه بین‌الملل شناخته می‌شود، مدتی است درصدد است امتیاز استخراج نفت از منابع دست‌نخورده ایران را کسب کند. شرکت‌های خصوصی از آمریکا و کشورهای دیگر هم برای کسب امتیاز استخراج نفت در خارج از محدوده 100هزار مایلی که کنسرسیوم در آن به فعالیت مشغول است، با دولت ایران مذاکره کرده‌اند، اما تاکنون تلاش همه این شرکت‌ها بی‌نتیجه بوده است، دلیل موفق نشدن این شرکت‌ها نیز موافقت نکردن آنها با اعطای سود بیش از 50 درصد فروش نفت به دولت ایران بوده است. اما زمزمه‌هایی در محافل بین‌المللی به گوش می‌رسد مبنی بر اینکه ایتالیایی‌ها حاضر شده‌اند بالاتر از سقف استاندارد کنونی در منطقه خاورمیانه به ایران سود پرداخت کنند. همچنین گزارش‌هایی حکایت از آن دارد که ایتالیایی‌ها قرارداد وسوسه‌کننده‌ای را با دولت ایران امضا کرده‌اند که براساس آن دولت ایران 75 درصد از سود ناشی از عواید نفت را دریافت خواهد کرد. 25 درصد سود نیز نصیب کمپانی ایتالیایی اینی خواهد شد. گزارش‌هایی نیز در دست است که دولت ایران به آلمان غربی پیشنهاد اعطای امتیاز نفتی داده است. گزارش‌هایی هم در دست است که نشان از تمایل ژاپن برای دریافت امتیاز نفتی از دولت ایران در خارج از محدوده فعالیت کنسرسیوم دارد.