آموزش در اختناق

 محمدناصر احدی    

سانسور و سرکوب مطبوعات جلوی آزادی جراید را گرفته بود و در این وضعیت روزنامه‌هایی که از نیروهای آموزش‌دیده و ماهر برخوردار بودند، راحت‌تر می‌توانستند از روزنه‌های کوچک باقی‌مانده تنفس کنند و به حیات‌شان ادامه دهند. 
دولت با اینکه خودش عامل خفقان مطبوعات بود، حداقل برای حفظ ظاهر سعی می‌کرد نشان دهد حامی روزنامه‌نگاری حرفه‌ای است و تا زمانی که آموزش روزنامه‌نگاری برای تربیت نیروهای متخصص به‌طور کامل پا نگیرد، حاضر به اعطای آزادی بیشتر به مطبوعات نیست. به هر حال، از آنجا که نهاد آموزش همواره نهادی دولتی است که به تربیت نیروهای لازم برای دولت‌ها می‌پردازد، طبیعی است که در آن مقطع نیز دولتمردان خیال می‌کردند با این حربه می‎توانند روزنامه‌نگارانی رام‌شده پرورش دهند و با تبدیل روزنامه‌نگار به کارمند از دردسرهای مطبوعات بکاهند. از سوی دیگر، مؤسسه‌های مطبوعاتی نیز برای تأمین نظر دولتمردان و فراهم شدن امکان ادامه فعالیت‌شان، ناگزیر از گردن گذاشتن به خواست دولت بودند، هرچند روزنامه‌ای همچون روزنامه اطلاعات به‌جد به اهمیت آموزش در تربیت خبرنگار باور داشت و از همین رو در تیر 1335 «نخستین دوره کارآموزی خبرنگاری» را بر پا کرد. این دوره یکی از مهم‌ترین دوره‌های آموزشی مطبوعاتی بود که منجر به برگزاری چنین دوره‌هایی در سال‌های آتی و در مؤسسات مطبوعاتی دیگر شد. در همین سال، دانشگاه تهران کلاس‌های آموزش روزنامه‌نگاری برای روزنامه‌نگاران لیسانسیه تشکیل داد که با استقبال اهالی مطبوعات مواجه شد. 
این دوره‌ها در میان اهل فن به‌قدری مقبول افتاد که مجله توفیق در دو دوره کلاس «تربیت کاریکاتوریست و خبرنویسی فکاهی» برگزار کرد. البته، در میان نشریات، روزنامه کیهان به آموزش روزنامه‌نگاری در میدان عمل گرایش داشت و صرف آموزش دانشگاهی روزنامه‌نگاری را کافی نمی‌دانست.