مروری بر فهرست وزرایی که روحانی با آنها خداحافظی کرد
جداشده‌ها
وزیران دولت‌های یازدهم و دوازدهم به چه دلیل از کابینه جدا شدند و اکنون چه می‌کنند؟
نورا عباسی ـ خبرنگار
استعفا، برکناری و استیضاح، 3راهی هستند که زمینه را برای خروج اعضای کابینه در دولت‌های مختلف مهیا می‌کنند؛ امری که دولت روحانی نیز از آن مستثنا نبوده است. فهرست اعضای دولت‌های یازدهم و دوازدهم از سال92 تا‌کنون، بارها و بارها تغییر کرده است و در این میان برخی مانند مسعود کرباسیان و علی ربیعی با استیضاح از وزارتخانه‌های تحت مدیریت‌شان جدا شده‌اند، اما در قسمت دیگری امور اجرایی دولت را به‌دست گرفته‌اند. برخی نیز مانند قاضی‌زاده هاشمی، فانی، فرجی‌دانا و... برای همیشه از دولت خداحافظی کرده‌اند و صندلی خود را به فرد جدیدی سپرده‌اند. در مطلب پیش‌رومروری داریم بر پرونده کاری افرادی که برای همیشه از دولت خارج شده‌اند.
دولت یازدهم
علی‌اصغر فانی
از سال۹۲ تا مهر ۹۵ به‌عنوان وزیر آموزشوپرورش در کابینه روحانی فعال بود. البته او در جایگاه نخستین گزینه رئیس دولت یازدهم برای سکانداری وزارت آموزش و پرورش قرار نداشت، چراکه محمدعلی نجفی گزینه‌ای بود که در فهرست اول کابینه دولت روحانی قرار گرفته بود، اما به‌دلیل مخالفت مجلس، نجفی از حضور در کابینه بازماند. علی‌اصغر فانی به‌عنوان گزینه دوم روحانی به مجلس معرفی شد و در جلسه ۵آبان ۹۲ مجلس از نمایندگان رأی اعتماد گرفت.
دلیل جدایی
فانی در دوران ریاستش بر وزارت آموزشوپرورش درگیری بسیاری با نمایندگان مجلس داشت تا جایی که اکثریت نمایندگان منتقد از عملکرد این وزیر کابینه روحانی، ۴کارت زرد به نام فانی صادر کردند. او 2بار هم نامش در فهرست استیضاح مجلس قرار گرفت، بار اول به‌دلیل آنکه تعداد آرای موافق استیضاح به حد نصاب نرسیده بود از خطر نجات یافت، اما تلاش مجلس برای برگزاری جلسه استیضاح دوم فانی هرگز اجرایی نشد، چراکه فانی در برنامه ترمیم کابینه روحانی به‌نوعی تصمیم بر استعفا گرفت و به این ترتیب از کابینه خارج شد.
او پیش از کناره‌گیری از سمتش، خطاب به روحانی نوشته بود: «به‌رغم آمادگی کامل برای حضور در جلسه استیضاح و ارائه گزارش عملکرد سه‌ساله وزارت آموزش و پرورش در دولت تدبیر و امید و پاسخ به سؤالات نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی، آمادگی خود را برای عمل به هرگونه تصمیم حضرتعالی درخصوص ادامه کار خویش نیز اعلام می‌کنم.»
وضعیت فعلی
فانی عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس بود و هم‌اکنون هم در دانشگاه تربیت مدرس مشغول تدریس است.
رضا فرجی‌دانا
کمتر از یک سال به‌عنوان وزیر علوم کابینه روحانی شناخته می‌شد. او پس از آنکه مجلس با جعفر میلی‌منفرد برای تصدی وزارت علوم موافقت نکرد، از سوی روحانی به مجلس معرفی شد.
دلیل جدایی
او از همان ابتدای راه با مجلس نهم دچار چالش‌های جدی بود. انتخاب جعفر میلی‌منفرد و جعفر توفیقی به‌عنوان معاون و مشاور و مسائلی همچون لغو بورسیه‌هایی در دولت گذشته و جهت‌گیری سیاسی فرجی‌دانا، زمینه را برای افزایش تنش‌های میان او و مجلس مهیا کرد.
سرانجام این حاشیه‌ها پای فرجی‌دانا را به جلسه استیضاح باز کرد؛ هر چند افرادی مانند موسوی‌لارگانی شرط گذاشته بودند تا درصورت قبول 2شرط- اخراج دانشجویان ستارده‌دار و همچنین اخراج معاونان وزیر علوم که در سال۸۸ دستگیر شده بودند- ماجرای استیضاح ختم به خیر شود، اما فرجی‌دانا این شروط را نپذیرفت و درنهایت فرجی‌دانا با نقش پررنگ اعضای جبهه پایداری از وزارت برکنار شد.
وضعیت فعلی
او در سال۹۶ از سوی حسن روحانی به‌عنوان مشاور علمی رئیس‌جمهور منصوب شد.
علی جنتی
از شروع به‌کار دولت اول حسن روحانی به‌عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد در کابینه دولت تدبیر و امید جای گرفت.
دلیل جدایی
در هفته آخر مهرماه 95 شنیده‌های پیرامون تصمیم رئیس‌جمهور برای ترمیم کابینه هیاهوی بسیاری به‌پا کرده بود و در این فهرست سه‌نفره در کنار نام علی‌اصغر فانی و محمود گودرزی، نام وزیر ارشاد دولت روحانی، یعنی علی جنتی نیز قرار داشت. او در متن استعفایش نوشته بود: «اینجانب با وجود آنکه تمامی توان خود را برای ایجاد فضای فرهنگی همراه با آرامش و متانت به‌کار گرفته و از حاشیه‌سازی‌‌ها فاصله گرفته‌ام در عین حال خود را قادر به ادامه خدمت در این عرصه نمی‌بینم».
وضعیت فعلی
او در دولت دوم روحانی به سمت مشاور رئیس‌دفتر رئیس‌جمهور و سرپرست نهاد منصوب شد، اما سرانجام با اجرای قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان، از این سمت کنار رفت و هم‌اکنون به‌عنوان عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه- حزب نزدیک به حسن روحانی- شناخته می‌شود.
محمود گودرزی
ازجمله وزرای کابینه دولت یازدهم بود که با چند‌ماه تأخیر توانست بر مسند وزارت تکیه بزند. پیش از او مجلس نهم به 3گزینه پیشنهادی حسن روحانی برای این وزارتخانه روی خوش نشان نداده بودند، اما سرانجام گودرزی توانست با 199رأی موافق راهی وزارت ورزش و جوانان شود.
دلیل جدایی
این وزیر دولت روحانی هم به‌دلیل آنچه ترمیم کابینه اعلام شد از دولت خداحافظی کرد.
وضعیت فعلی
او در سال98 به‌عنوان رئیس جدید دانشکده تربیت‌بدنی و علوم ورزشی معرفی شد.
محمدعلی نجفی
هر چند به‌عنوان وزیر وارد کابینه روحانی نشد، اما در نخستین حضور نامش به‌عنوان گزینه رئیس‌جمهور برای وزارت آموزشوپرورش مطرح بود؛ انتخابی که به‌دلیل مخالفت مجلس هیچ‌گاه به واقعیت نپیوست. او از اواسط تابستان92 در قامت معاون رئیس‌جمهور راهی سازمان میراث‌فرهنگی شد و در اواسط زمستان همان سال از این وزارتخانه خداحافظی کرد. نجفی پس از سازمان میراث فرهنگی، سمت‌هایی همچون سرپرست وزارت علوم و مشاور اقتصادی روحانی را برعهده گرفت و سرانجام وقتی به‌عنوان شهردار تهران انتخاب شد برای همیشه از دولت رفت.
دلیل جدایی
هنگام کناره‌گیری نجفی از سمت سازمان میراث‌فرهنگی گمانه‌زنی‌های مختلفی مطرح بود، اما در نهایت بیماری قلبی به‌عنوان دلیل رسمی کناره‌گیری اعلام شد. او در متن استعفایش نوشته بود: «بیم آن دارم که با ادامه این وضع و به‌علت ضعف جسمانی نتوانم مسئولیت‌های مربوط را به نحو شایسته‌ای به انجام برسانم و امانتی را که بر دوش گرفته‌ام به سلامت به سرمنزل مقصود برسانم و نهایتا به مجموعه فعالیت‌ها و برنامه‌های سازمان لطمه وارد آید».
وضعیت فعلی
نجفی در سال98 به‌دلیل قتل همسر دومش راهی زندان شد و بررسی مجدد پرونده او بدون تغییر در حکم، چندی پیش به پایان رسید.
سیدحسن قاضی‌زاده‌هاشمی
ازجمله وزرایی بود که در هر دو کابینه روحانی به وزارت رسید. او در دولت یازدهم و و اوایل دولت دوازدهم به‌عنوان وزیر بهداشت نقش‌آفرینی کرد.
دلیل جدایی
خداحافظی قاضی‌زاده‌هاشمی نیز همچون دیگر استعفاها با روایت‌های متفاوتی همراه شد، برخی این استعفا را نشان از اختلاف نظر در رابطه با تأمین بودجه دارو و تجهیزات پزشکی با رئیس سازمان برنامه و بودجه می‌دانستند و در مقابل، گروهی نیز خداحافظی قاضی‌زاده‌هاشمی را برای فرار از استیضاح مجلس تحلیل کردند.
هر چند در فاصله طرح استعفا از جانب قاضی‌زاده‌هاشمی تا موافقت از جانب رئیس‌جمهور، برخی تلاش کردند تا این اختلاف‌نظر را ختم به خیر کنند اما سرانجام این اختلاف به خداحافظی قاضی‌زاده‌هاشمی از دولت ختم شد.
وضعیت فعلی
او پیش از وزارت به‌عنوان یک جراح فوق تخصص چشم و فلوشیپ قرنیه شناخته می‌شد. او پس از خروج از دولت به تخصص و شغل پیشین خود بازگشت.
عباس آخوندی
آخوندی مانند قاضی‌زاده‌هاشمی از کابینه اول در کنار حسن روحانی قرار گرفت و این همکاری تا مهر97 در قامت وزیر راه و شهرسازی ادامه داشت.
دلیل جدایی
استعفای آخوندی از وزارت راه و شهرسازی خبری بود که هر ازگاهی به گوش می‌رسید و سرانجام در دی‌ماه97 رئیس‌جمهور با سومین درخواست استعفای آخوندی موافقت کرد. آنطور که از متن استعفای آخوندی عیان است، دلیل اصلی این تصمیم را باید در اختلاف‌نظرهای مدیریتی او با رئیس دولت جست‌وجو کرد؛ «پیرو 3بار درخواستی که در سال گذشته از محضر جنابعالی داشتم اجازه می‌خواهم از خدمت شما در دولت رخصت بخواهم. به‌نظر نمی‌رسد در ارتباط با روش بازآفرینی شهری موردنظر جنابعالی بتوانم کار مؤثری انجام دهم. همچنین، در ارتباط با سیاست دخالت حداکثری دولت در بازار و روش ساماندهی امور اقتصادی به لحاظ شرایط موجود کشور نیز امکان هماهنگی ندارم. این حق شماست که وزیر همراه‌تری را در دولت داشته باشید. خواهشمندم این‌بار با درخواست اینجانب موافقت و در تعیین جانشین تسریع فرمایید.»
وضعیت فعلی
او هم‌اکنون به‌عنوان عضو هیأت علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران مشغول به تدریس است.
محمود حجتی
از سال92 تا آذر 98 سکاندار وزارت کشاورزی بود.
دلیل جدایی
پرونده حضور حجتی در وزارت جهادکشاورزی با استعفا بسته شد. تلاش برای تشکیل وزارت بازرگانی، هراس از تصویب استیضاح و دستگیری مکرر مدیران عالی‌رتبه این وزارتخانه گمانه‌زنی‌هایی بود که به‌عنوان دلایل استعفای حجتی مطرح شد. اما او نیز به سیاق برخی از هم‌قطارانش در دولت روحانی، موضوع استعفا را با علت دیگری گره زد. حسن روحانی در توضیح استعفای حجتی گفته بود که وزیر جهادکشاورزی به‌دلیل برخی فشارهای سیاسی و مشکلات جسمانی استعفا کرد، او هم برای حفظ سلامتی حجتی با استعفا موافقت کرد.
وضعیت فعلی
حجتی پس از وزارت جهادکشاورزی از جانب روحانی به‌عنوان «مشاور رئیس‌جمهور در امور کشاورزی و امنیت غذایی» منصوب شد.
رضا رحمانی
پس از محمد شریعتمداری یعنی از آبان97 تا آخرین روزهای اردیبهشت99 در وزارت صنعت، معدن و تجارت مشغول به فعالیت بود.
دلیل جدایی
اختلاف‌نظر میان رحمانی و روحانی مهم‌ترین دلیلی بود که پس از برکناری این وزیر دولت روحانی بسیار عیان شد، چراکه پس از این جدایی، نامه‌هایی با رنگ و بوی افشاگری و گلایه میان رحمانی و دفتر رئیس‌جمهور رد و بدل شد. رحمانی با انتشار نامه‌ای سرگشاده، واعظی و پیگیری‌های او پیرامون تفکیک وزارت بازرگانی را عامل عزل خود اعلام کرد؛ نامه‌ای که از جانب دفتر رئیس‌جمهور بی‌پاسخ نماند؛ «به هیچ وجه از آقای رحمانی خواسته نشده از لایحه دولت حمایت کنند، بلکه تأکید‌شده از فعالیت‌ها و رایزنی‌های فشرده 3نفر از نزدیکان‌شان- که درصورت لزوم نام آنها اعلام خواهد شد- در مجلس و رسانه‌ها علیه لایحه دولت، ممانعت به‌عمل آورند. همچنین از طرف رئیس‌جمهور به ایشان گوشزد شد که تداوم این روند تخلف است و قطعا با این تخلف برخورد خواهد شد.»
وضعیت فعلی
خبری درباره فعالیت‌های جدید رضا رحمانی در دسترس نیست.
دولت دوازدهم
سیدمحمد بطحایی
نخستین گزینه روحانی برای وزارت آموزشوپرورش در دولت دوازدهم بود که توانست نظر اکثریت مجلس را در جلسه رأی اعتماد به‌دست آورد.
دلیل جدایی
خرداد98 زمزمه‌هایی از استعفای بطحایی به گوش رسید که 2روایت متفاوت را دنبال می‌کرد. روایت رسمی از جانب علی ربیعی سخنگوی دولت مطرح شد؛ «بطحایی استعفای خود در را ابتدای هفته گذشته نوشت و به رئیس‌جمهور تقدیم کرد که علت آن حضور در انتخابات مجلس شورای اسلامی بیان شد.» و روایت دوم علت استعفا را تلاشی برای حل معضلات وزارت آموزشوپرورش می‌دانست.
گذر زمان و رسیدن فصل انتخابات موجب شد تا بسیاری نام بطحایی را در فهرست ثبت‌نام‌کنندگان انتخابات مجلس جست‌وجو کنند اما این جست‌وجو به نتیجه‌ای نرسید، چراکه بطحایی اعلام کرد قصد ثبت‌نام در انتخابات را ندارد.
شرکت نکردن بطحایی در انتخابات مجلس موجب شد تا روایت‌های غیررسمی استعفای این وزیر قوت بگیرد و درنهایت با گفت‌وگویی ویدئویی که بطحایی چند هفته پیش با خبرگزاری دانشجو انجام داد، معمای این استعفا حل شد. بطحایی در این گفت‌وگو در رابطه با دلیل استعفایی که گویا با دلخوری همراه بود، گفت: «من یکشنبه روزی یک یادداشت خدمت رئیس‌جمهور نوشتم، اما وقت آقای رئیس‌جمهور اجازه نداد که من حضورا خدمتشان برسم و توضیحات را خدمتشان عرض کنم. اعتراف می‌کنم که یک جورایی به من برخورد، توضیح داده بودم که این رتبه‌بندی اینگونه است و یک نامه محرمانه هم گذاشته بودم که بعدا از دوستان گله کردم که چرا این نامه محرمانه را اطلاع‌رسانی کردید. من در آن نامه حضور در مجلس را بهانه کردم تا علیه دولت فضاسازی نشود، در چند ساعت بدون آنکه به من بگویند، اعلام کردند که با استعفا موافقت شد». «به‌عنوان وزیری که سکان تعلیم و تربیت کشور را به دستش سپردید، آن‌قدر ارزش ندارد که 10دقیقه وقت بدهید تا این توضیحات را شفاهی و حضوری بدهد. به‌نحوی به من برخورد.»
وضعیت فعلی
او ریاست سازمان سماء-سازمانی وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی- را برعهده دارد.
در همینه زمینه :