تئاتر
تئاترهایی که نمی‌مانند
جریان تئاتر دفاع‌مقدس و رویدادهای مرتبط به ویترینی برای پر کردن کارنامه مدیران و گرفتن بودجه تبدیل شده
فهیمه پناه‌آذر- روزنامه‌نگار
برگزاری جشنواره‌های مختلف و اجرای نمایش به مناسبت هفته دفاع‌مقدس در دهه۸۰ نسبت به این دهه به لحاظ کیفی قابل دفاع بود. از موقعی که واژه دفاع به مقاومت تبدیل شد این رویداد انگار هویتش تغییر کرد و مشارکت‌ها نیز از سوی هنرمندان کمتر شد. انجمن تئاتر انقلاب و دفاع‌مقدس در میانه دهه۸۰ علاوه بر برگزاری همایش‌های تئاتر دفاع‌مقدس، جشنواره تئاتر دفاع‌مقدس را برگزار می‌کرد؛ جشنواره‌ای که رفته رفته به لحاظ کیفی از جشنواره‌های مطرح شد اما در دوره‌های بعدی جشنواره به تئاتر مقاومت تبدیل شد که به لحاظ سفارشی کاری‌های مستمر منتقدان زیادی پیدا کرد. اما نقد اصلی این است که چرا نمایش‌هایی با موضوع جنگ و پاسداشت دفاع مردم از کشورشان در برابر این جنگ ناعادلانه تنها برای یک هفته است و در طول سال خبری از اجراها نیست. با این حال در هفته پیش‌رو چند نمایش با موضوع دفاع‌مقدس در تماشاخانه‌های تهران اجرا می‌شود و قرار است هفدهمین جشنواره تئاتر مقاومت نیز از هفته سوم مهرماه برگزار شود.
سازمان‌هایی که برای تئاتر کاری نکردند
به جز انجمن تئاتر دفاع‌مقدس در روایت فتح که با وجود یک تماشاخانه تازه تاسیس در این زمینه فعالیت‌هایی دارد برخی از سازمان‌ها و نهادها هستند که هیچ فکری برای تولید و اجرا و حتی حمایت از تئاتر ندارند. سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع‌مقدس که در گذشته به‌عنوان بنیاد حفظ آثار از آن یاد می‌شد؛ بنیادی با بودجه مناسب بوده که علاوه بر داشتن معاونت ادبیات، معاونت هنری داشته اما هیچ فعالیتی در زمینه تئاتر نداشته و ندارد. سازمان اوج یکی دیگر از سازمان‌هایی است که هم و غم خود را صرف تولید فیلم‌های سینمایی و ساخت مستند و... می‌کند اما در حوزه تولید نمایش هیچ قدمی برنمی‌دارد، مگر در برخی از موارد که آن هم فعالیت مقطعی است که ماندگار نبوده و نیست.
آثاری که فراموش شدند
در سال‌های گذشته با وجود کم بودن سالن‌های نمایش، بهترین نمایشنامه‌ها و اجراها در تئاترشهر و برخی از سالن‌های موجود برای نمایش‌هایی بود که از جنگ می‌گفتند؛آن هم با صف طولانی تماشاگرانی که می‌خواستند به تماشای نمایش‌هایی بنشینند که زمانی ایران‌شان درگیر آن بود؛ نمایش‌هایی چون خنکای ختم خاطره، ترن و...؛ نمایشنامه‌هایی که تیغ سانسور امانشان نداد و نویسندگان بعد از سال‌ها جنگیدن برای نوشتن، در نهایت خود را کنار کشیدند و حالا نه دیگر از آن متن‌ها خبری است و نه از مؤلفان آن متن‌ها... .
زیاد هم ناامید نباشیم؛ تاریخ فراموش نمی‌شود
بیش از ۳۰سال از جنگ می‌گذرد؛ جنگی که می‌گویند با گذشت ۳۰سال حقایقش تازه منتشر می‌شود. نمی‌توان تاریخ را فراموش کرد. نمی‌توان از حقایق این جنگ ناعادلانه ننوشت. امروز نمایشنامه‌نویسان و کارگردانانی هستند که در تلاشند تا خود را درگیر کار سفارشی نکرده و متنی ماندگار را روی صحنه ببرند. اما تئاتر مگر چقدر بنیه دارد که بدون حمایت بتوان کاری در خور تولید و اجرا کرد؟ مگر آنکه برخی از سازمان‌ها و نهادها راضی به این حمایت شوند. در هفته پیش‌رو نیز قرار است چند نمایش روی صحنه برود. لیلی عاج قرار است نمایش «کجایی ابراهیم» را با نگاهی به زندگی شهید ابراهیم هادی از اول مهرتا نهم آبان از ساعت ۱۹ روی صحنه ببرد. این نمایش در تماشاخانه سرو اجرا می‌شود.
مرکز هنرهای نمایشی هم برای ۴۰سالگی هفته دفاع مقدس اجرای نمایش‌های میدانی درنظر گرفته است. این نمایش‌های خیابانی از اول مهر به‌مدت 8 روز اجرا می‌شوند. سازمان اوج هم نمایش میدانی «محشر» را در محوطه باز پارک ارم اجرا می‌کند. در نمایش محشر بیش از ۱۵۰ هنرور و بازیگر تئاتر فعال هستند و قرار است هر شب در ساعت‌های ۱۹:۳۰ و ۲۱:۳۰ در 2سانس پذیرای تماشاگران مردمی در پارک ارم تهران باشد. همچنین فیلم نمایش«دست‌هایت کو مم حسن» به‌صورت اینترنتی و رایگان پخش می‌شود. متن این نمایش نوشته رضا گشتاسب، نمایشنامه‌نویس یاسوجی و جزو نمایشنامه‌های تحسین شده و داستان آن درباره 4نوجوان است که در دوره جنگ به جبهه می‌روند و همه شهید می‌شوند و بعد از شهادت، در دنیای مردگان، آنچه را در جبهه تجربه کرده‌اند، روایت می‌کنند.