یادداشت
محمد صلاح ترافیک را هم دریبل می‌زند
مجید جباری- خبرنگار
چند روز پیش 2 فیلم از محمد صلاح، بازیکن تیم لیورپول در فضای مجازی منتشر شد که واکنش حسابی کاربران را در پی داشت. او یک بار صبح زود، سوار بر دوچرخه و کوله بر پشت، به محل تمرین می‌رفت و بار دیگر در تاریکی شب داشت به خانه بازمی‌گشت. در این بین، او شکار دوربین شهروندان انگلستانی شد؛ شهروندی از او پرسید: «محمد صلاح و دوچرخه؟» و جواب شنید: «این طوری هم ترافیک را دور می‌زنم و هم بدنم را آماده نگه می‌دارم.»
اگر محمد صلاح، فوتبالیست مطرح لیگ برتر انگلستان، مسیرخانه تا محل تمرین را با دوچرخه، حتی از سر اشتیاق، طی می‌کند، ساکنان شهری که درگیر ترافیک سرسام‌آور هستند، چاره‌ای جز این ندارند. اگر وزیر اقتصاد صنعتی‌ترین کشور دنیا (آلمان) ترجیح می‌دهد مسیر خانه تا محل کارش را رکاب بزند، شهروندان شهری که آلودگی هوا 500 نفر از آنها را در هفته به کام مرگ می‌کشاند، راهی غیراز این برایشان نمانده است. این آمار متعلق به تهران و البته حیرت‌آور است. شاید جالب باشد بدانید کرونا طی یک سال اپیدمی خود در ایران در بدترین حالت جان 50 هزار نفر را خواهد گرفت، اما آلاینده‌های احتراقی خودروها احتمالا موجب مرگ زودرس هزاران ایرانی خواهد شد. این در حالی است که چند روز بیشتر نمانده تا با پایین آمدن دمای هوا و اینورژن، آلودگی هوا اوج بگیرد و بلای جان افرادی شود که سابقه بیماری‌های عروقی، قلبی و ریوی دارند. با این حساب، راهکار چیست؟ راه‌حل همان کاری است که محمد صلاح و بسیاری از چهره‌های مطرح دنیا و شهروندان برخی از شهرهای توسعه‌یافته مثل آمستردام هلند انجام می‌دهند؛ استفاده از دوچرخه و وسایل حمل‌ونقل پاک. آلمان کشوری است که دوچرخه‌سواری نیمی از ترددهای شهری‌اش را تشکیل می‌دهد و اغلب دانش‌آموزانش هم فاصله مدرسه تا خانه را رکاب می‌زنند . شاید بگویید که تهران شهر دوچرخه‌سواری نیست و زیرساخت‌های لازم را برای دوچرخه‌سواری ندارد. اما جالب است بدانید که شهرهای آلمان هم شاید به لحاظ برخورداری از مسیرهای دوچرخه‌سواری رتبه بالایی نداشته باشد، اما رفتارهای شهروندان و فرهنگی که در این کشور حاکم است، اولویت را به پیاده‌ها و دوچرخهسواران داده و امنیت دوچرخهسواران از طریق قوانین سفت و سخت حمایتی تامین می‌شود؛ موضوعی که در تهران مغفول مانده و با وجود حمایت‌های قانونی از عابران و دوچرخهسواران، اما هنوز هم رکاب زدن در این شهر مثل رفتن در دهان شیر است. با اینکه حل چالش‌های شهری و دستیابی به توسعه پایدار از مسیرهای مختلفی می‌گذرد، اما به‌نظر می‌رسد که انتخاب مدل‌های پاک حمل‌ونقل مثل دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی میانبری برای دستیابی به توسعه پایدار باشد؛ میانبری که هم سطح سلامت را افزایش می‌دهد و هم خودبه‌خود باعث فاصله‌گذاری اجتماعی می‌شود. برای همین است که شهرهای بزرگ دنیا با برنامه‌ریزی‌های دقیق سال‌هاست چالش راهبندان و آلودگی هوا را حل کرده‌اند. درست زمانی که شهرهایی مثل تهران با غصب قلمروهای پیاده انسان، مشغول برنامه‌ریزی با هدف اجرای نهضت بزرگراه‌سازی برای ماشین‌های دودی بودند و یکی‌یکی مسیرها را در اختیار خودروها قرار می‌دادند، شهرهای بزرگی مثل توکیو، برلین، نیویورک، شانگهای، کپنهاگ، آمستردام، و... درحال اصلاح راه رفته‌ای بودند که سال‌ها قبل شهرهایشان را به مرز بن‌بست رسانده بود. راهی که تهران هم، هرچند دیر، اما در حال طی کردن است و چند سالی می‌شود که مدیریت شهری‌اش در حال بازپس‌گیری قلمروهای عمومی از خودروها و بازگرداندن آنها به حمل‌ونقل پاک و دوچرخه‌سواری است. چند روز دیگر فصل پاییز می‌رسد؛ فصلی که تجربه نشان داده وارونگی دما و آلودگی حاصل از آن در کنار افزایش ترددهای شهری ناشی از بازگشایی مدارس و مراکز آموزشی، شهر را به تعطیلی می‌کشاند. امسال اما علاوه بر چالش هرساله، شهر درگیر بحران همه‌گیری کروناست و توجه به سلامت شهر و شهروندان اهمیت دوچندانی پیدا کرده است. از این‌رو توجه مضاعف به پاک‌ترین مدل حمل‌ونقل شهری علاوه بر حل معضل ترافیک و آلودگی هوا می‌تواند سلامتی شهروندان این ابرشهر را هم تاحد زیادی تضمین کند. به‌نظر می‌رسد تهران و ساکنانش چاره‌ای جز این نداشته باشند. اگر محمد صلاح با جادوی منحصر به فردش در زمین فوتبال حریفانش را دریبل می‌زند و چشم میلیون‌ها علاقه‌مند به‌خود را خیره می‌کند، فرهنگسازی‌اش در خارج از مستطیل سبز هم الگوی میلیون‌ها علاقه‌مند در سراسر دنیاست. اگر فقط یک‌چهارم طرفدارانش به تبعیت از او رکاب زدن را الگو بگیرند، محمد صلاح مصری می‌تواند در شهرهای بزرگ انگلستان ترافیک و آلودگی هوا را هم دریبل بزند.
در همینه زمینه :
