‌پیاده‌روها هموار می‌شوند

  بخشی از پیاده‌راه‌های کلانشهر تهران برای رفت‌وآمد امن، مناسب نیست و مدیریت‌شهری قبل از وقوع حادثه باید راه علاج را پیدا کند

زینب زینال‌زاده ـ خبر‌نگار



آب‌گرفتگی و آب‌ماندگی دو معضل کلانشهر تهران هستند که گاهی به‌خاطر عملیات دیرهنگام یا فراموشی موضوع از سوی شهرداران نواحی با شروع فصول سرد به بحران تبدیل می‌شوند. 
مدیریت شهری لایروبی مستمر و مداوم نهرها و کانال‌ها را راه‌حل می‌داند و از این‌رو چنین اقداماتی سرلوحه کارها در فصل پاییز و زمستان قرار می‌گیرد. اما معضلاتی مانند لق زدن سنگفرش پیاده‌روها، لغزنده بودن، تخریب شدن، نامناسب بودن جنس مصالح به‌کار گرفته و... مشکلاتی هستند که کمتر توسط مدیریت شهری دیده شده است؛ مشکلاتی که به طرق مختلف آسیب‌دیدگی عابران پیاده را در پی دارد و در نتیجه، به گفته یکی از پزشکان بخش اورژانس بیمارستان معیری، می‌تواند سبب بروز مشکلاتی شود. بازدید مستمر و بهسازی و مرمت پیاده‌روها علاج واقعه قبل از وقوع حادثه است.

عابرانی که بر زمین خیس می‌خورند
زمین که خیس می‌شود، مشکلات بیشتر نمود پیدا می‌کند. در بخشی از خیابان کارگر، سنگفرش‌ها کیفیت ندارند و در گذر زمان هم سطحشان زیر پای عابران پیاده صیقل داده شده است و با بارش چند قطره باران و کمی برف، لغزنده می‌شوند و عابران پیاده را دچار مشکلات می‌کنند. سنگفرش بخش‌هایی از پیاده‌راه خیابان ولیعصر هم تخریب و سطح ناهمواری ایجاد شده که رفت‌وآمد را برای سالمندان و مادرانی که کودکانشان را با کالسکه حمل می‌کنند دشوار می‌کند. چنین نمونه‌هایی در تهران کم نیست. حتماً شما هم موقع قدم زدن در بخش‌هایی از خیابان‌های شریعتی، قرنی، خیام، 15خرداد، میرداماد و.... با چنین مواردی مواجه شده‌اید و انگار خیلی‌ها هم به این مسئله عادت کرده‌اند. مدیرکل هماهنگی مناطق و سازمان‌های معاونت فنی و عمران شهر تهران نیز این نقصان را تأیید کرده و گفت: «مشکلات پیاده‌روها بر شهروندان پوشیده نیست، اما اصلاح این کار نیاز به زمان و اعتبار دارد.» پیمان عباسی، به نفوذ آب زیر کفپوش پیاده‌روها اشاره و اضافه کرد: «‌شیب طولی و عرضی پیاده‌روهای تهران زیاد است و در زمان بارندگی یا آب‌ماندگی به هر دلیلی آب به کفپوش‌ها نفوذ می‌کند و بر اثر این فرایند چسبندگی کفپوش به لایه‌های زیرین در طول زمان از بین می‌رود. وقتی عابران پیاده از روی کفپوش‌ها عبور می‌کنند، لق‌شدگی سبب پاشیدن آب می‌شود و نارضایتی مردم را به دنبال دارد.» 
لق شدن کفپوش‌ها و نفوذ آب و ایجاد فرایند انبساط و انقباض در طول سال‌ وجود دارد، اما، به تأیید عباسی، این معضل در فصول سرد سال که بارندگی مستمر و مداوم وجود دارد بیشتر سبب آزردگی عابران پیاده می‌شود.

پیاده‌راه استاندارد!
معیارهای استاندارد برای پیاده‌راه‌ها تعیین شده است. تردد سهل و آسان دو عابر پیاده در کنار هم مهم‌ترین معیار استاندارد پیاده‌راه است؛ معیاری که به مدد اجرای طرح تعریض در پیاده‌راه‌های پایتخت تا حدود زیادی مدنظر قرار گرفته است. امکان گذر سهل عابران از کنار هم و نبودن موانع فیزیکی حادثه‌ساز در مسیر و... معیارهای دیگر استاندارد بودن پیاده‌راه‌ها هستند؛ مواردی که با یک نگاه اجمالی و بدون بررسی کارشناسی و فنی می‌توان به این نتیجه رسید که در پیاده‌راه‌ها رعایت نمی‌شود. سبز شدن درخت و قرار گرفتن نافرم تیرچراغ برق، سدمعبر توسط کسبه، کم‌عرض بودن پیاده‌راه‌هایی که حتی یک نفر هم از آن به‌سختی می‌گذرد، اشغال شدن معبر توسط مصالح ساختمانی و... مشخصه‌های پیاده‌رو‌های پایتخت هستند که پرداختن به هر یک از آنها سندی چندصد صفحه‌ای می‌شود.

20هزار کیلومتر پیاده‌رو در مسیر مناسب‌سازی‌


همه اینها در حالی است که مدیرکل هماهنگی مناطق و سازمان‌های معاونت فنی و عمران شهر تهران به عملیاتی شدن طرح جدید و بتون‌ریزی در پیاده‌روها اشاره و عنوان کرد: «در طرح جدید مدیریت شهری از بتون تراوا یا اسفنجی استفاده می‌شود؛ بتونی که آب در آن نفوذ می‌کند و به لایه‌های زیرین می‌رود و با عبور عابرین، آب انباشته‌شده زیرکفپوش‌ها به اطراف پخش نمی‌شود و مشکلی هم برای عابران ایجاد نمی‌کند. در حقیقت آب با نفوذ در این بتون چسبندگی آن را از بین نمی‌برد و دیگر مانند گذشته با معضل لق‌شدگی کفپوش‌ها مواجه نخواهیم بود.»
یک شرکت دانش‌بنیان این بتون را طراحی کرده است که به‌صورت پایلوت در خیابان کریم‌ خان زند اجرا و پس از بررسی مزایا و معایب و بومی‌سازی،‌ به‌طور سراسری در بخش‌هایی از پیاده‌روها از این نوع بتون استفاده می‌شود.
کلانشهر تهران حدود 12هزار کیلومتر پیاده‌رو ساخته‌شده دارد و 8هزار کیلومتر پیاده‌رو باید ساخته شود. در حقیقت پایتختی که باید 20هزار کیلومتر پیاده‌رو داشته باشد، قطعاً با معضلاتی در ارائه خدمات مناسب و رضایتمندی حداکثری مواجه می‌شود. عباسی در تشریح اقدامات بلندمدت مدیریت شهری در بهسازی پیاده‌روها گفت: «شهروندان توقع دارند کارهای مدیریت شهری در اسرع وقت نمود پیدا کنند، اما عملیات عمرانی مانند احداث مناسب‌سازی‌ پیاده‌رو نیاز به زمان دارد. این کار توسط معاونت فنی و عمران و دیگر بخش‌های شهرداری تهران شروع شده است.»
به گفته مدیرکل هماهنگی مناطق و سازمان‌های معاونت فنی و عمران شهر تهران، «براساس اعتبارات اختصاص داده‌شده، حدود 500کیلومتر از پیاده‌روهای کلانشهر تهران بهسازی می‌شوند. نکته مهم این کار، توسعه یکسان بین مناطق 22گانه بوده است. طراحی این عملیات بهسازی به‌گونه‌ای انجام گرفته که 4کیلومتر از هر ناحیه در هر منطقه را شامل می‌شود.» 
شهر تهران 22منطقه و 122ناحیه دارد که به‌طور تقریبی در هر ناحیه 4کیلومتر پیاده‌رو‌سازی‌ تعیین شده است. البته این مسیرها به‌گونه‌ای انتخاب شده‌اند که پیوستگی داشته باشند که در اصطلاح «به راه» گفته می‌شود تا عابران پیاده  بتوانند در مسیری طولانی، امن و ایمن قدم بزنند و سایر گروه‌های هدف، مانند افراد کم‌توان، سالخورده و حتی دوچرخه‌سواران، بتوانند از این مسیر استفاده کنند.
در این مسیر، علاوه بر بهسازی پیاده‌رو، به موضوع حمل‌ونقل پاک و هر آنچه استانداردهای پیاده‌رو است و عابران پیاده نیاز دارند، توجه شده است.



     تبعیت نکردن از قوانین برای ایجاد پیاده‌روهای یکپارچه
عیسی عبدی‌نژاد عربانی ـ کارشناس عمران



با توجه به تغییرات گسترده در عرصه شهرنشینی، به‌ویژه شهرنشینی مدرن، فضاهای پیاده یکی از مهم‌ترین فضاهای شهری و عرصه‌های عمومی در شهرها هستند. پیاده‌روها صرفاً به‌معنای فضایی برای عبور عابران پیاده نیست، بلکه در بستر آنها رفتارهایی چون قدم زدن، دویدن، ایستادن، تماشا کردن، گپ زدن، استراحت کردن، بازی کردن و... رخ می‌دهد اما متأسفانه امروز پیاده‌رو سرشار از بی‌توجهی به نحوه حضور و حرکت پیاده‌ها، چه به لحاظ فیزیکی و چه به لحاظ روانی، است.  به همین دلیل، تدوین دستورالعمل‌ها و طراحی پیاده‌روهای مختلف با توجه به مکان‌ها و فعالیت‌های متفاوت ضروری به‌نظر می‌رسد. اینکه گهگاه از سوی دستگاه‌های نظارتی، بدون بررسی ابعاد مختلف، مکان، موقعیت و رفتارهای استفاده‌کننده از پیاده‌رو، قوانین خالی از ضمانت اجرایی تصویب شود، به‌نظر مفید فایده نخواهد بود. با توجه به ابلاغیه‌های شهرداری برای بهبود معابر پیاده، مناسب‌سازی‌‌ها یکپارچه و با استانداردهای ابلاغ‌شده، انجام نمی‌شود و این کار در مناطق مختلف مبتنی بر سلیقه صورت می‌گیرد و به همین دلیل تفاوت‌های فراوانی در اجرای پیاده‌روهای کلانشهر تهران دیده می‌شود. البته به‌نظر بنده، طرح اجرای پیاده‌رو با یک مصالح خاص و تدوین قوانین براساس آن مصالح راهگشا نیست و نخواهد بود. بلکه با توجه به موقعیت‌های مختلف پیاده‌روها، باید از یک طرح جامع مانند طرح تفصیلی پیروی کنند. متأسفانه یکی از دلایل مهم دیگر که آسیب جدی به پیاده‌روها وارد می‌کند، حفاری‌های متعدد دستگاه‌های اجرایی مانند مخابرات، آب و فاضلاب، برق و گاز و... است. در این خصوص عزم جدی و همکاری دستگاه‌های اجرایی و دستگاه‌های نظارتی بیش از پیش احساس می‌شود. به‌طور کلی، برای افزایش امنیت تردد عابران در پیاده‌روهای پایتخت و سایر کلانشهرهای بزرگ، نیازمند تدوین قوانین و مقررات جامع و مناسب‌تر و همچنین همکاری مناسب بین همه دستگاه‌ها و همچنین طرح‌های نگهداشت پیاده‌روها پس از اجرا هستیم.