شیرازی خوشنام

علی‌اکبر شیروانی 

سال1327، سیمین دانشور به تشویق مرتضی کیوان، مجموعه داستان «آتش خاموش» را منتشر و چند لقب «اولین» را از آن خود کرد. آتش خاموش داستان‌های پراکنده دانشور بود که سال‌های قبل از 27 در نشریات منتشر کرده بود؛ به اقتضای همین نکته و نوکاری نویسنده، نثر دانشور در این کتاب بی‌قوام و سست است و نشانی از نویسنده سووشون در آن نیست. درخشش‌های گاه‌به‌گاه زبانی، آن اندازه نیست که نوید نویسنده‌ای متمایز را بدهد و شاید همان القاب، چشم برخی را بر تزلزل و ضعف‌های زبانی سیمین بست. اما سیمین مرد میدان بود و ماند و ادامه داد تا جایگاه خودش را در ادبیات کسب کرد. 2رگه تحصیل دانشگاهی ادبیات و سروکار طولانی‌مدت با ادبیات کلاسیک از یک‌سو و آشنایی با زبان‌های خارجی از سوی دیگر، زبان دانشور را از درافتادن در ورطه زنانه‌نویسی -به مفهوم رایج آن زمان- حفظ و شاکله‌ای از زبان زنانه فرهیخته تولید کرد. راست است که زن او بیگانه است، از دیار غریب است نه ملک حبیب؛ ولی هرچه باشد زن است. زن همه جای دنیا در خاور و باختر زن است؛ احساس دارد و دلش خواهد شکست که دیگری جای او را بگیرد؛ در خانه‌اش نشیند و بر دلی که به او تعلق داشته فرمانروایی کند. زندگی در همه‌جای دنیا از این حیث یکسان است. قانون دل آدمی استثناءپذیر نیست. زن او اگر هموطن من نیست، ولی دست‌کم با من در انسانیت و در بشریت شریک است. او هم مثل من اهل کره زمین است؛ او هم مثل من دل دارد، احساس دارد و آرزومند سعادت و خوشی است؛ او هم مثل من دلش می‌خواهد خانه و زندگی و اولاد داشته باشد. من نباید به انسانیت و بشریت خیانت کنم. نه، این‌کار از من ساخته نیست.