ماندن یا فراموش‌شدن؛ مسئله این است
جایزه مارچلو ماسترویانی به روح‌الله زمانی رسید
محمدناصر احدی ـ روزنامه نگار
جایزه «مارچلو ماسترویانی» ویژه بهترین بازیگر نوظهور جشنواره فیلم ونیز به روح‌الله زمانی، بازیگر نوجوان فیلم «خورشید» ساخته مجید مجیدی رسید. این جایزه از سال1998 در جشنواره ونیز، به افتخار مارچلو ماسترویانی -بازیگر نامدار ایتالیایی که به‌واسطه نقش‌آفرینی‌های بی‌همتایش در فیلم‌های کارگردانانی همچون فدریکو فلینی، میکل‌آنجلو آنتونیونی، ویتوریو دسیکا، الیو پتری و پیترو جرمی به یاد آورده می‌شود- به بازیگران جوانی که در ابتدای مسیر حرفه‌ای‌شان قرار دارند و از خود درخشش قابل توجهی نشان می‌دهند اعطا می‌شود. از میان بازیگران شناخته‌شده‌ای که موفق به دریافت این جایزه شده‌اند می‌توان به گائل گارسیا برنال برای فیلم «و مادر تو نیز» (2001)، جنیفر لارنس برای فیلم «دشت سوزان» (2008) و میلا کونیس برای فیلم «قوی سیاه» (2010) اشاره کرد. البته در میان برگزیدگان این جایزه نام‌هایی به چشم می‌خورد که بعدها نامشان در سینما چندان شنیده نشد و ستاره بختشان به سرعت به خاموشی گرایید. ازجمله این افراد می‌توان نیکولو سِنّی (از ایتالیا)، نجات بن سالم (از فرانسه)، مِنوتی سزار (از هاییتی)، رومِین پاول (از فرانسه) و توبی والاس (از استرالیا) را نام برد.
روح‌الله زمانی که به‌دلیل ابتلا به کرونا از سفر به ونیز بازماند، پس از دریافت این جایزه، در پیامی ویدئویی که برای جشنواره ارسال کرده بود، گفت: «از آلبرتو بارابر، مدیر جشنواره ونیز و کیت بلانشت، رئیس هیأت داوران و همچنین آقای مجیدی تشکر ویژه می‌کنم که مسیر زندگی من را به‌طور کلی تغییر داد. من از دل بچه‌های کار بیرون آمدم و امیدوارم روزی در هیچ جای جهان هیچ کودک کاری وجود نداشته باشد و تمام امکانات پیش روی آنها باشد.»
شمیلا شهرزاد، دیگر بازیگر نوجوان این فیلم، که به همراه مجید مجیدی برای دریافت جایزه روح‌الله زمانی به روی صحنه رفته بود، گفت: «من و امثال روح‌الله تمام زندگی‌مان را در خیابان دستفروشی کرده‌ایم. من تا یک‌سال پیش در مترو و خیابان دستفروشی می‌کردم. از آقای مجیدی و سینما تشکر می‌کنم که رویاهایمان را به ما بازگرداندند.»
باید امیدوار بود که این جایزه و خود سینما برای روح‌الله و شمیلا خوش‌یمن باشد و آنها بتوانند در سینما باقی بمانند و بدون ابتلا به مشکلاتی که معمولا گریبانگیر بازیگران کودک و نوجوان در سینمای ایران می‌شود به راه خود در نهایت سلامت ادامه دهند و حتی اگر از سینما طرفی نبندند، حداقل از امکانات بهتری برای معاش برخوردار شوند. نمونه بازیگرانی که در نوجوانی در سینما مورد توجه قرار گرفتند و بعدها فراموش شدند کم نیست. برای مثال، میرفرخ هاشمیان در سال1375 درحالی‌که 10سال داشت در فیلم «بچه‌های آسمان» بازی کرد و با این فیلم طعم شهرت و در مرکز توجه بودن را در نوجوانی چشید، اما سینما مثل خود زندگی بی‌رحم است و سال‌ها طول کشید تا او با این قضیه کنار بیاید که تنها حضورش در سینما به همان یک فیلم محدود شده و دیگر نباید منتظر توجهی از سوی کارگردانان و مردم باشد. یا در نمونه‌ای دیگر، از مهدی باقربیگی، بازیگر نقش مجید در مجموعه تلویزیونی «قصه‌های مجید» نیز سال‌ها بعد از درخشش در این سریال، خبری نبود تا اینکه بعدها در یکی دو تله‌فیلم و فیلم سینمایی بازی کرد و گویا متوجه شد که دیگر جذابیت سال‌های نوجوانی‌اش را برای مردم ندارد. روح‌الله زمانی و شمیلا شهرزاد هم اگر شانس بیاورند و ستایش‌های بی‌حد و حصر فعلی را -که بیشتر برای زنده نگه‌داشتن سینمای نیمه‌جان این روزهای ایران است- چندان جدی نگیرند، چه‌بسا بتوانند مانند بازیگران جوانی همچون ابراهیم اطّاح یا چارلی پلامر که جایزه مارچلو ماسترویانی را گرفته‌اند، باز هم بر پرده دیده شوند.
ابراهیم اطّاح، بازیگر غنایی، در سال2015 برای فیلم «وحوش بی‌سرزمین» جایزه مارچلو ماسترویانی را برای نقش آگو (پسربچه‌ای که از خلال جنگی ویرانگر که کشورش را درگیر کرده به کودک‌سرباز بدل می‌شود) از جشنواره فیلم ونیز دریافت کرد و توانست راه خود را به سوی سینمای حرفه‌ای باز کند و حتی در فیلم «مرد عنکبوتی: بازگشت به خانه» (2017) دنیای مارول هم بازی کرد. چارلی پلامر، بازیگر 19ساله آمریکایی نیز در سال2017 با بازی در فیلم «Lean on Pete» جایزه مارچلو ماسترویانی جشنواره فیلم ونیز را گرفت و در ادامه مسیر حرفه‌ای‌اش هـم در فـیــلـم‌هـا و سریال‌های دیگری حضور یافت. البته، پلامر پیش از حضور در فیلم مذکور، در فیلم‌ها و سریال‌های دیگری هم بازی کرده بود.
