صف طرح‌ها برای فیلترینگ

 مدت کوتاهی پس از آنکه گروهی از نمایندگان مجلس طرح موسوم به ساماندهی پیام‌رسان‌ها را به صحن مجلس بردند، حالا طرح دیگری که می‌تواند در برخی موارد مقابل طرح قبلی قلمداد شود در دست بررسی است.
در طرح جدید به‌نام «حمایت از توسعه و رقابت‌پذیری پلتفرم‌‌های ارائه‌دهنده خدمات پایه و کاربردی شبکه ملی اطلاعات» به‌نظر می‌رسد نمایندگان به نوعی دیگر در تلاش برای مدیریت فضای مجازی هستند.
این طرح که به امضای ۷۱نماینده رسیده که برخی از آنها امضا‌کننده طرح قبلی هم هستند، ضمن تأکید بر حمایت و گسترش شبکه ملی اطلاعات تصمیم‌های جدیدی برای فیلترینگ دارد؛ مسئله‌ای که با زندگی روزمره مردم و کسب و کارهای اکوسیستم فناوری گره خورده است.

فیلترینگ ضابطه‌مند؟
تاکنون فیلترینگ در کشور از 2مسیر صورت می‌گرفته است: حکم قضایی یا تصمیم کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه. به‌عنوان نمونه تلگرام با حکم بازپرسی که اکنون خودش به ۱۰سال زندان محکوم شده مسدود شد. به‌خاطر تشکیل نشدن مرتب جلسات کارگروه هم از سوی دیگر برای فیلترینگ اکنون از یک سامانه آنلاین با عضویت ۵ نهاد استفاده می‌شود که رأی اکثریت اعضای کارگروه در آن منظور نمی‌شود. در صورت تصویب این طرح اما فیلترینگ پلتفرم‌های خارجی تنها براساس مصوبه شورای‌عالی فضای مجازی یا شورای‌عالی امنیت ملی مجاز است. همچنین براساس این طرح، کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه رأسا حق فیلترینگ یا محدودیت در دسترسی به خدمات پلتفرم‌های پایه و داخلی را نخواهد داشت و باید مستندات خود را برای درخواست فیلترینگ به یک کمیته عالی ارجاع دهد. همچنین در این طرح آمده است که هیچ مقام قضایی رأسا و با استناد به‌وجود محتوای مجرمانه یا شکایت خصوصی از پلتفرم‌های خدمات پایه و بومی حق صدور دستور قضایی برای فیلترینگ را به‌صورت مستقل ندارد.

نمایندگان مشترک در 2طرح متفاوت
ضابطه‌مند کردن فیلترینگ با طرح جدید در حالی پیگیری می‌شود که طرح دیگری که همزمان در مجلس مطرح است می‌تواند به‌صورت بالقوه باعث فیلترینگ گسترده‌تری شود. براساس مفاد این طرح، همه پیام‌رسان‌های خارجی مؤثر باید در کشور نمایندگی قانونی داشته باشند و در غیراین صورت وزارت ارتباطات مکلف به مسدودسازی همه موارد است. از سوی دیگر در این طرح بر الزام احراز هویت همه کاربران در فضای مجازی تأکید شده است. نکته جالب توجه این است که با وجود رویکرد متفاوت 2طرح برای فیلترینگ، برخی نمایندگان امضا‌کننده هر 2 طرح هستند.

  مکث
درخواست قدیمی وزیر


محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات دقیقا ۲سال قبل در گفت‌وگو با همشهری از نمایندگان مجلس خواسته بود با دادن طرحی گره فیلترینگ در کشور را باز کنند. او در این مصاحبه، مدل فعلی فیلترینگ را یک دلیل مهم نارضایتی عمومی مردم و چالشی بزرگ برای کیفیت اینترنت کشور ‌خوانده و خواستار ورود مجلس به این ماجرا شده بود. او در آن زمان با اعلام اینکه «رویکرد دستگاه قضایی مبتنی بر اصلاح این رویه نیست» تأکید کرده بود: نمایندگان مجلس با ارائه طرحی برای اصلاح قانون می‌توانند این مشکل و چالش را حل کنند. وی با پیشنهاد «پالایش کارشناسی» به جای فیلترینگ می‌گوید:‌ ما این مسئله را شفاف می‌گوییم. اگر این قانون اشکالی دارد باید قانونگذار و مجلس به آن ورود کنند، اما چون بحث قضایی است هر لایحه‌ای که ما در این موضوع آماده کنیم باید به قوه‌قضاییه برود و از طریق این قوه به مجلس ارائه شود. البته دست قانونگذار و نمایندگان مجلس برای ارائه طرح در این‌باره باز است. تقاضاهایی که از ما می‌شود با اختیارات قانونی که در این حوزه وجود دارد، متناسب نیست. از ما می‌خواهید پاسخگو باشیم، اما اختیارات لازم را نداریم. اگر نمایندگان مجلس خودشان به این جمع‌بندی برسند، می‌توانند به ماجرا ورود و این رویه‌ها را اصلاح کنند.