پایگاه انتشار داده های علمی

  ندا زندی    

توسعه دانشگاه اهمیت نشر کتب و جزوات دانشگاهی را صدچندان کرده بود؛ چاره‌هایی نیز اندیشیده شده بود که هیچ‌یک کارساز نبود. تا اینکه در 1325و 12سال پس از شروع به‌کار دانشگاه تهران، در زمان دکتر علی اکبر سیاسی، رئیس دانشگاه تهران، انتشارات دانشگاه تهران تاسیس شد که دکتر پرویز ناتل خانلری نخستین رئیس آن بود. «بیولوژی وراثت» نخستین کتابی بود که توسط این نشر به چاپ رسید؛ کتابی کاملا علمی نوشته عزت‌الله خبیری، و سپس 3عنوان دیگر در همین سال و 6عنوان دیگر نیز سال بعد به چاپ رسید. عبدالحسین آذرنگ در کتاب «تاریخ و تحول نشر» می‌نویسد: «دانشگاه تهران در دهه 1330و 1334به بعد فعال‌تر شد، از زمانی که اوضاع مالی کشور بر اثر افزایش درآمدهای نفتی بهبود یافت. این انتشارات در دهه 1340بیش از پیش رو به توسعه رفت و به دوره شکوفایی خود رسید. در این دهه آثار بیشتر و متنوع‌تری منتشر کرد و به جنبه‌های ظاهری و صوری کتاب هم اندکی توجه نشان داد». پس از دکتر خانلری، شادروان دکتر ذبیح‌الله صفا با یاری دکتر حسین مینوچهر، مدیریت توسعه انتشارات را به‌عهده گرفتند. در این هنگام بود که آثار پرباری زمینه‌ساز ترقی انتشارات دانشگاه تهران شد. سپس دکتر حافظ فرمانفرمائیان این وظیفه را به‌عهده گرفت، اما به‌علت مسافرت علمی به آمریکا، دکتر ایرج افشار به‌مدت 7سال در گسترش انتشارات تلاش کرد. پس از دکتر ایرج افشار، دکتر کوهستانی و پس از آن شادروان دکتر بهرام فره‌وشی عهده‌دار ریاست انتشارات و چاپ دانشگاه شدند. هرچند آرمان اصلی انتشارات در ابتدا پاسخگویی به نیاز دانشجویان بود، «اما به مرور بایستگی‌ها و نیازها فراتر از نیاز نخستین نمودار شدند. در وهله نخست اساتید نیازمند آن بودند تا با گسترش کمی و کیفی دانشگاه، از آخرین داده‌های علمی برخوردار شوند. پس، آنگاه که دانشگاه تهران، مؤلفان بزرگ و سرشناس را جذب برنامه‌های آموزشی خود کرد، انتشارات دانشگاه تهران چاپ و انتشار آثار آنان را نیز در زمره وظایف خود قرار داد. این رویه تا آنجا تداوم یافت که بندی از اساسنامه به آن اختصاص یافت. به این مفهوم که انتشارات دانشگاه تهران خود را ملزم به چاپ متون و آثار فرهنگی ایران زمین کرد.»