مرگ «فرمانده مسعود» 19ساله شد

19سال قبل، 2روز مانده به حادثه تروریستی 11سپتامبر در نیویورک، در دره زیبای پنجشیر در افغانستان، فرمانده مسعود را ترور کردند. عملیات ترور احمدشاه مسعود، فرمانده نیروهای مجاهدین در شمال افغانستان، را دو بمب‌گذار انتحاری انجام دادند که خود را به‌عنوان خبرنگار جا زده بودند.
احمدشاه مسعود در جریان اشغال افغانستان از سوی نیروهای ارتش سرخ شوروی، پس از آن در جنگ‌های داخلی میان گروه‌های مختلف افغان و سپس در میدان مبارزه با طالبان، جزو چهره‌های اثرگذار و کلیدی تحولات افغانستان بود. او از سال1358 که نیروهای ارتش سرخ وارد افغانستان شدند تا زمان مرگش که نیروهای مجاهد افغان را در برابر نیروهای طالبان فرماندهی می‌کرد، از فرماندهان پیشتاز گروه‌های چریکی بود و منطقه دره پنجشیر یعنی جایی که در آن به دنیا آمده بود را به دژی تسخیرناپذیر تبدیل کرده بود.
در جریان 10سال حضور ارتش شوروی در افغانستان و دوره 4ساله بعد از آن که حکومت کمونیستی مورد حمایت شوروی قدرت را در کابل به‌دست گرفت، دره پنجشیر در 120کیلومتری شمال کابل، تنها منطقه غیرقابل نفوذ برای نیروهای اشغالگر و سربازان دولتی به شمار می‌رفت. این مقاومت نام مسعود را بر سر زبان‌ها انداخت و از او «شیر پنجشیر» ساخت. در سال1371، زمانی که محمد نجیب‌الله، آخرین رئیس دولت کمونیستی افغانستان پذیرفت قدرت را به شورای حکومتی مجاهدین تحویل دهد، فرمانده مسعود نیز همراه نیروهایش وارد کابل شد. او طی 4سال بعدی، وزیر دفاع دولت برهان‌الدین ربانی بود. مسعود تاجیک‌تبار بود و در جریان جنگ‌های قومی داخلی افغانستان، با دیگر نیروهای رقیب درگیر شد. نیروهای گلبدین حکمتیار از قوم پشتون، عبدالرشید دوستم از قوم ازبک و عبدالعلی مزاری از قوم هزاره دیگر نیروهای درگیر جنگ بودند. با تسلط طالبان بر کابل در سال1375، گروه‌های افغان که تا پیش از آن با هم می‌جنگیدند، صفوف مجاهدین را تشکیل دادند و علیه طالبان وارد جنگ شدند. پس از شکست نیروهای ژنرال دوستم در شمال، فرمانده مسعود رهبری جبهه متحد مخالف طالبان را در دست گرفت. دره پنجشیر، برای طالبان هم مانند ارتش شوروی، غیرقابل نفوذ باقی ماند.
کشته شدن احمدشاه مسعود توسط بمبی که گفته می‌شود در دوربین فیلمبرداری کار گذاشته شده بود، می‌توانست به قیمت از دست رفتن اتحاد نیروهای مجاهد تمام شود. همان زمان انگشت اتهام به سوی طالبان و القاعده نشانه رفت اما طالبان دست داشتن در این عملیات را رد کرد. در کتاب خاطرات صدیقه مسعود، همسر مسعود، درباره مواجهه او با جسد فرمانده مسعود آمده است: «آنها او را از سردخانه بیرون آورده بودند تا قبل از رسیدن من آماده باشد. مرد مقتدر و محبوب، اکنون تبدیل به جسدی رنگ پریده و سفت و سخت شده بود. موهای زیبایش تماما سوخته بود و جسمش پر از جراحت بود. از گردن تا پایین پایش سوراخ سوراخ شده بود. روی قلبش جراحتی عمیق، فراخ سینه‌اش را دریده بود.» احمدشاه مسعود در افغانستان لقب «قهرمان ملی» دارد و روز مرگش به‌نام «روز شهید» نام گرفته است.