گردش به چپ صنعت‌خودرو
پس از ناکامی راه‌اندازی خط مونتاژ لادا در پارس‌خودرو، دو مدل خودروی پیکاپ و یک شاسی‌بلند روسی پاییز امسال وارد بازار ایران می‌شود
علی ابراهیمی- دبیر گروه بازار
شاید بتوان کارنامه همکاری خودروسازان روسی با شرکای ایرانی را در عرضه پیکان در بازار روسیه، ورود لادا به بازار ایران و در ادامه فروش برخی محصولات ایران‌خودرو مانند سمند در بازار روسیه و برخی کشورهای بلوک شرق خلاصه کرد اما چند سالی است که صنعت خودروسازی روسیه که حرف چندانی برای گفتن در بازارهای جهانی و حتی بازار داخلی خود ندارد، سعی در ورود و کسب سهمی از بازار کشورمان دارد؛ تلاشی که در دور‌دوم تحریم‌های صنعت خودروی ایران به‌صورت جدی‌تری دنبال شده است. خروج رنو و پژوی فرانسه و برخی شرکای چینی از صنعت خودروی کشورمان و تأکید رضا رحمانی، وزیر وقت صنعت به پایان دوران همکاری خودروسازان ایرانی با این شرکای عهدشکن اروپایی فرصتی را برای حضور شرکت‌های خودروسازی روسی و حتی ترکیه‌ای به بازار کشورمان فراهم کرد. گرچه پیشرفت صنعت خودروی ترکیه در زمینه ساخت قطعات، کفه ترازوی واردات قطعات از این کشور را به جای تولید مشترک خودرو سنگین‌تر کرد اما خودروسازان روسی بر تلاش خود برای راه‌اندازی خط مونتاژ محصولاتشان در ایران افزودند. پس از زمزمه‌های عرضه برخی محصولات شرکت روسی اواز در ایران طی سال‌های 95 و 96 و احتمال راه‌اندازی خط مونتاژ و عرضه لادا در پارس خودرو، این روزها خبر عرضه ۳ خودروی وانت تک‌کابین و دوکابین و یک خودروی شاسی‌بلند شرکت اواز روسیه مطرح شده است. اما این خودروها چه مشخصاتی دارند و علت اصلی گردش به چپ صنعت خودروی ایران چیست؟
واقعیت این است که صنعت خودروسازی روسیه در سطح جهانی حال و روز خوشی نداشته و خودروهای روسی حتی نمی‌توانند رضایت مردمان ساکن این کشور سردسیر را جلب کنند اما به‌دلیل روابط نزدیک ایران و روسیه طی چند سال اخیر هر از چند گاهی اخباری در رابطه با همکاری ایران و روسیه برای احداث خط تولید خودروهای روسی در کشورمان به گوش می‌رسد. گرچه پیش‌فروش صوری تعدادی خودروی لادا گرانتا که موجب تشکل پرونده و شکایت بسیاری از خریداران در محاکم قضایی از شرکت راهبر شار ویژن شد، نقطه اوج این تعامل در سال‌های اخیر بود اما این بار شرکت خودروسازی اواز (UAZ) روسی قصد دارد تا برخی خودروهای شاسی‌بلند و وانت را راهی بازار کند. تاریخ تاسیس اواز به دهه 40 میلادی و دوران حکومت استالین باز می‌گردد و این خودروساز در طول بیش از 70 سال فعالیت خود کمتر از تعداد انگشتان دست تنوع تولید داشته که عموما نیز به‌خودروهای آفرود با کاربرد نظامی و ارگانی مربوط می‌شود. پیشینه ساخت پاتریوت مهم‌ترین محصول این شرکت نیز به سال2004 و 2005 میلادی باز می‌گردد و مشخص است که یک خودروی روسی با چنین پلتفرم قدیمی تا چه حد گزینه جذابی برای رقابت در بازار نسبتا متنوع خودروهای کراس اوور و شاسی‌بلند چینی، کره‌ای ایرانی، ژاپنی و اروپایی موجود در ایران خواهد بود.
از حضور در نمایشگاه تا بازار تهران
درنخستین نمایشگاه خودروی تهران در سال 2017 در شهر آفتاب محصولات شرکت اواز روسیه در معرض دید کارشناسان و مشتریان ایرانی قرار گرفت. در این نمایشگاه بود که کارخانه خودروسازی اولیانوفسک(اواز) دو خودرو با نام‌های اواز پاتریوت و اواز پیکاپ را به نمایش گذاشت. در این نمایشگاه مدل شاخص محصولات این کارخانه یعنی اواز بیابانگرد پاتریوت با موتور بنزینی 2.7 لیتری و قدرت 135اسب بخار، صندلی‌هایی با روکش چرم، کنترل آب و هوا، سنسورهای پارک عقب و جلو و همچنین سیستم چند رسانه‌ای جدید معرفی شد. اواز پیکاپ نیز در مدل موتور بنزینی در معرض دید مشتریان قرار گرفت. در ادامه شرکت اوتوواز روسیه گفت‌وگوهایی را برای ایجاد یک کارخانه مونتاژ خودروهای لادا با پارس‌خودرو آغاز کرد که به سرانجامی نرسید. اما تازه‌ترین خبرها حاکی از آن است که قرار است ۳مدل خودروی جدید از محصولات UAZ روسیه از پاییز امسال در بازار خودروی ایران عرضه شود. بر این اساس مقرر شد تا کارخانه‌ای به وسعت حدود ۲۵ هزار متر مربع برای تولید ۳مدل پیکاپ تک و دوکابین دو دیفرانسیل و شاسی بلند پاتریوت از سری محصولات تولیدی UAZ درنظر گرفته شود. گفته می‌شود که این مدل پیکاپ اخیراً بعد از گذراندن تست‌های لازم، موفق به اخذ مجوز شماره‌گذاری شده و احتمالا از اواخر پاییز سال‌جاری عرضه آنها به بازار ایران آغاز خواهد شد.
مشخصات فنی و محدوده قیمتی
گرچه هنوز نمی‌توان به‌طور قطعی در مورد قیمت و سهم بازار محصولات تازه وارد روسی در ایران اظهارنظر کرد اما به‌نظر می‌رسد در مرحله نخست عرضه این خودروها احتمالا پیکاپ تک کابین با قیمتی حدود ۵۷۰ میلیون، نسخه دوکابین با قیمتی حدود ۶۱۰ میلیون تومان و شاسی بلند پاتریوت با قیمتی حدود ۶۵۰ میلیون تومان به بازار عرضه خواهد شد. در زمینه مشخصات فنی نهایی این سه محصول اواز نیز باید گفت که هر سه مدل خودرو به‌صورت دو‌دیفرانسیل عرضه خواهند شد و همه آنها از پیشرانه 2.5 لیتری با حداکثر توان ۱۴۹ اسب بخار و حداکثر گشتاور ۲۳۵ نیوتن متری بهره خواهند برد. مصرف سوخت هر سه مدل خودروی اواز حدود 11.5لیتر در ۱۰۰ کیلومتر برای سیکل ترکیبی بوده و ظرفیت مخزن سوخت این محصولات ۶۸ لیتر اعلام شده است. همچنین پیکاپ تک‌کابین اواز با نام «پروفی» حداکثر ظرفیت ۳سرنشین را دارد و با طول ۵۹۴۰ میلی‌متر و وزن خالص ۲۰۶۵کیلوگرم قابلیت حمل ۱۴۳۵ کیلوگرم بار مجاز را داشته و برای نصب انواع کاربری و اتاق مناسب است. نسخه دوکابین پیکاپ اواز نیز قابلیت حمل ۷۲۵کیلوگرم بار را دارد و مانند نسخه تک‌کابین با تایر‌های ۲۲۵,۷۵R ۱۶ یا ۲۳۵,۷۵ R۱۶ قابل عرضه است. نسخه شاسی‌بلند این خودروها نیز با نام پاتریوت با ۴۷۸۵ میلی‌متر طول و وزن خالص ۲۱۲۵ کیلوگرم و فقط با تایر ۲۲۵,۷۵R ۱۶ عرضه خواهد شد. هر سه مدل محصولات اواز به ترمز‌های دیسکی در جلو و کاسه‌ای در عقب و همچنین سیستم ترمز ضد‌قفل ABS و سیستم کنترل الکترونیک پایداری ESPمجهز بوده و از سیستم تعلیق غیرمستقل فنر لوله‌ای با میله تعادل در جلو و سیستم تعلیق غیرمستقل با دو محور نیمه بیضوی طولی مجهز به میله تعادل در عقب بهره می‌برند. از دیگر مشخصات و تجهیزات هر سه محصول اواز می‌توان به شیشه‌های برقی، مه‌شکن جلو و عقب و سیستم تهویه مطبوع اشاره کرد.
سه محصول در یک محصول
یک کارشناس صنعت خودرو در گفت‌وگو با همشهری در مورد عرضه ۳خودروی روسی در بازار ایران گفت: قرار است تا ۳ محصول شرکت اواز روسیه که چندان شرکت معتبر و بزرگی نیست به‌صورت سی کی دی وارد و پس از مونتاژ در ایران به بازار عرضه شود. فربد زاوه افزود: خودروهایی که قرار است به بازار ایران عرضه شود همان خودروهایی است که در سال 2004 تولید شده و در آن زمان روس‌ها برای تامین موتور این خودروها حتی مذاکراتی با ایران خودرودیزل برای استفاده از موتور نیسان زامیاد یا داشبورد و تودری و... در این خودروها داشتند اما در نهایت این مذاکرات به جایی نرسید. او گفت: با این وجود از نظر تزئینات داخلی قوای محرکه خودروهای مذکور با خودروی 15 سال پیش تفاوت‌هایی کرده اما از نظر نمای بیرونی محصولی قدیمی است و به‌روز و با کیفیت محسوب نمی‌شود. زاوه با بیان اینکه شرکت سروش دیزل با انعقاد قراردادی با اواز روسیه درنظر دارد تا این ۳ محصول که در واقع یک محصول است را به‌صورت سی کی دی به ایران وارد و پس از مونتاژ به بازار عرضه کند، افزود: قرار است این خودرو در کنار خط مونتاژ هیواندایی اچ 350 در سروش خودرو مونتاژ شود اما اینکه واردات چنین خودروهایی از نظر کیفیت و قیمت کمکی به صنعت خودروی ایران بکند، جای تردید هست.
ناچار به مونتاژ خودروهای روسی
فربد زاوه ، کارشناس صنعت خودرو درگفت‌وگو با همشهری در مورد نتایج مثبت احتمالی مونتاژ و عرضه این خودروها در بازار ایران، گفت: اینکه قرار باشد با واردات چنین خودروهایی دردی از صنعت خودروی ایران دوا شود، شدنی نیست اما به هر حال این خودروهای روسی نیز بخشی از نیاز بازار خودرو را پوشش خواهند داد و بیشتر مشتری این محصولات ارگان‌ها و نهادها و نه مردم عادی خواهند بود. او با بیان اینکه صنعت خودروسازی روسیه حتی در مقابل چین هم حرفی برای گفتن ندارد، گفت: انتظار نمی‌رود این محصولات در مقابل رقبای قوی چینی مانند چری، جک و... در بازار ایران رقابت کند. اواز شرکت خودروسازی کوچکی است که همین خودروها را دارد و سایر محصولات آن نظامی است. به گفته زاوه خودروسازان ایرانی حق انتخاب دیگری برای همکاری با شرکای خارجی نداشته و ناگزیر به همکاری با چنین خودروسازانی خواهند بود که نه امکان کارکردن با آنها در حجم بالای بازار وجود دارد و نه تأثیر چندانی در بازار ایران خواهند داشت. او افزود: مونتاژ این خودروها در ایران که در واقع به‌صورت سی بی‌یو و در قالب سی کی دی و به‌دلیل مشکلات دولت با واردات سی بی‌یوی خودرو وارد می‌شود، هزینه این نوع سی‌کی دی کاری به‌مراتب بالاتر از خودروهای سی بی‌یو خواهد بود. به‌نظر می‌رسد دولت حتی با تامین ارز واردات خودرو به‌صورت سی بی نیز مشکلی ندارد اما بیشتر هدف آن است که بخش خصوصی قدرتمندی در صنعت خودروی ایران شکل نگیرد تا حیاط‌خلوت خودروسازان ایرانی از بین نرود.
