جایزه «مهرگان» سخت‌جانی کرده است
گفتوگو با علیرضا زرگر دبیر جایزه مهرگان ادب
مرتضی کاردر|خبرنگار:
جایزه مهرگان ادب اکنون قدیمی‌ترین جایزه ادبی خصوصی ایران است. جایزه‌ای که از سال1378 آغاز شده و دوره هفدهم و هجدهم آن برگزار می‌شود. دیروز فهرست 14رمان راه‌یافته به مرحله دوم جایزه اعلام شد. در روزهای پایانی اسفند نیز فهرست مجموعه داستان‌های راه‌یافته به مرحله دوم اعلام شده بود. پس از بررسی‌های نهایی داوران برندگان نهایی جایزه معرفی خواهند شد. علیرضا زرگر، دبیر جایزه مهرگان در گفتوگو با همشهری از وضعیت جایزه‌های خصوصی و جایزه مهرگان ادب گفته است.
عمر جایزه‌های خصوصی در ایران چندان دراز نیست. اما چه شده است که مهرگان توانسته 2دهه دوام بیاورد؟
جایزه‌های خصوصی در ایران با محدودیت‌های بسیاری مواجه هستند. از یک سو می‌خواهند مستقل بمانند و از سوی دیگر باید راه‌هایی پیدا کنند که بدون کمک‌های دولتی سرپا بمانند. در کشور ما سنت حسنه وقف وجود دارد و مردم از گذشته مدرسه، مسجد، حمام، راه و... وقف می‌کرده‌اند اما وقف‌های فرهنگی کمتر بوده است. وقتی پای تشکل‌ها و فعالیت‌های مدنی به میان می‌آید مردم قدری احتیاط می‌کنند و حامیان مالی در این حوزه‌ها با کارکرد و تعریف درست وجود ندارد. درحالی‌که در کشورهای دیگر از سیاستمدار و بازیگر و فوتبالیست و ستاره‌ها معمولا به سراغ کارهای این‌چنینی می‌روند و در فعالیت‌های مدنی و کارهای فرهنگی و اجتماعی مشارکت می‌کنند. دولت و نهادهای دولتی هم نگاه مثبتی به جایزه‌های خصوصی ندارند و آنها را به رسمیت نمی‌شناسند. برای همین جایزه‌ها برای مستقل ماندن و دوام آوردن راه دشواری را پیش‌رو دارند. جایزه مهرگان سخت‌جانی کرده و 2دهه دوام آورده است.
جایزه مهر گان در طول این سال‌ها تلاش کرده است به‌خود اثر توجه کند؛ فارغ از اینکه چه ناشری آن را منتشر کرده یا نویسنده به کدام جریان فکری وابسته است. شاید یکی از دلایلی که نگاه به جایزه مهرگان مثبت است همین باشد.
زمانی عنوان برگزیده جایزه مهرگان به‌عنوان یک مهر معتبر در پیشانی کتاب‌ها دیده می‌شد اما به‌نظر می‌رسد که در دوره‌های اخیر استقبال از جایزه مهرگان کمتر شده است.
بهتر است که دیگران در این‌باره حرف بزنند اما به‌نظرم اینطور نیست و تأثیر جایزه کم نشده است. صرفا جهت اطلاع عرض می‌کنم که سال گذشته رمان دوجلدی «چیدن باد» از محمد قاسم‌زاده برگزیده جایزه مهرگان شد و در کمتر از 9ماه به چاپ دوازدهم رسیده است. در همین دوره هم که فهرست‌های جایزه در مرحله‌های مختلف اعلام شده در فروش کتاب‌ها بی‌تأثیر نبوده است. می‌توانید بروید و تأثیر این فهرست‌ها را در فروش کتاب‌ها بررسی کنید.
مجموعه داستان‌های راه یافته مرحله دوم در اسفند‌ماه اعلام شدند اما اعلام رمان‌ها به فروردین افتاد. چه شد که بررسی رمان‌ها بیشتر طول کشید؟
امسال تعداد آثار رسیده زیاد بود. 527 اثر به دبیرخانه جایزه رسید که 242 اثر مجموعه داستان و 285 اثر رمان بودند. تعداد رمان‌ها بیشتر بود و داوران برای خواندن همه آثار کار سختی را پیش رو داشتند. هر داور به‌طور متوسط 16 تا 20هزار صفحه رمان خوانده است. بعضی از داوران در روزهای عید هم مشغول مطالعه آثار بودند.
آیا جایزه مهرگان به جز رمان و داستان کوتاه جایزه دیگری هم دارد؟
علاوه بر این 2جایزه، جایزه یک عمر تلاش ادبی نیز به یکی از نویسندگان پیشکسوت اعطا می‌شود.
اختتامیه مهرگان در چه روزی برگزار می‌شود؟
زمان دقیق برگزاری آن هنوز مشخص نشده است اما احتمالا در هفته آخر فروردین یا هفته اول اردیبهشت برگزار خواهد شد.
جایزه مهرگان علم در چه مرحله‌ای است؟
امسال جایزه مهرگان علم در 3بخش بهترین کتاب و بهترین تشکل مردم‌نهاد در حوزه محیط‌زیست و یک شخصیت فعال در حوزه محیط‌زیست اعطا می‌شود.
رمان‌های راه‌یافته به مرحله دوم جایزه مهرگان
افغان کشی؛ محمدرضا ذوالعلی، این خیابان سرعت‌گیر ندارد؛ مریم جهانی، این سگ می‌خواهد رکسانا را بخورد؛ قاسم کشکولی، برج سکوت؛ حمیدرضا منایی، پدرکشتگی؛ سلمان امین، پل؛ غلامحسین دولت‌آبادی و آراز بارسقیان، روز اول مهر هرگز نیامد؛ جمشید ملک‌پور، سالتو؛ مهدی افروزمنش، سمت کالسکه؛ مرتضی کربلایی‌لو، فراموشی؛ جواد پویان، کوچه ابرهای گمشده؛ کورش اسدی، گلوگاه؛ طیبه گوهری، مارون؛ بلقیس سلیمانی ومریخی؛ فرهاد کشوری.
