تغییر رشته فرزندان اعضای هیأت علمی ممنوع شد

سرانجام با ابلاغ بخشنامه‌ای تغییر رشته فرزندان هیأت علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی از مهر‌ماه سال‌جاری ممنوع شد. دستورالعمل جدید نقل و انتقال فرزندان اعضای هیأت علمی با امضای منصور غلامی، وزیر علوم، سعید نمکی، وزیر بهداشت و محمد مهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی برای اعمال در کنکور سراسری سال۹۹ ابلاغ شد.این دستورالعمل اجرایی برای استفاده پذیرفته‌شدگان سال۱۳۹۹ و بعد از آن ملاک عمل است و دستورالعمل تاریخ ۱۴مرداد۹۲ لغو می‌شود. در جزئیات دستورالعمل جدید تسهیلات فرزندان اعضای هیأت علمی در کنکور۹۹ آمده: فرزندان هیأت علمی می‌توانند به دانشگاه شهر محل فعالیت والدین خود انتقالی بگیرند و حق تغییر رشته را نخواهند داشت. همچنین پذیرفته‌شدگان آزمون سراسری می‌توانند از دانشگاه مبدا به یکی از دانشگاه‌های واقع در شهر محل خدمت (ترجیحا دانشگاه محل خدمت) عضو هیأت علمی و یا درصورت نبودن آن رشته به دانشگاه نزدیک‌ترین شهر به محل خدمت عضو هیأت علمی حسب مورد با تعیین سازمان سنجش آموزش کشور یا دانشگاه آزاد ضوابط انجام می‌گیرد. همچنین انتقال هنگامی امکان‌پذیر است که داوطلب حدنصاب علمی را برای کد رشته محل مورد تقاضا دارا باشد و یا از دانشگاه مبدا به دانشگاه مقصد در همان رشته، گرایش، مقطع و گروه آزمایشی انجام می‌شود.
عنوانی که برای سهمیه فرزندان هیأت علمی به‌کار برده می‌شد، «امتیاز تسهیلات نقل و انتقال فرزندان اعضای هیأت علمی برای کنکور سراسری» بود. همشهری برای نخستین‌بار در مهر‌ماه97 با انتشار گزارشی تحت عنوان «آقازاده‌های کنکوری» ماجرای استفاده فرزندان 80هزار عضو هیأت علمی دانشگاه‌ها را رسانه‌ای کرد. در این گزارش به جزئیات این نوع سهمیه اشاره شد و تأکید بر اینکه این سهمیه هیچ‌گونه مبنای کارشناسی ندارد. پیگیری رسانه‌ای در این خصوص باعث شد موجی از اخبار و مقالات دراین باره در رسانه‌ها منتشر شود که در نهایت در آذر98 لایحه‌ای تحت عنوان «ساماندهی سهمیه‌های ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی» از سوی وزرای علوم و بهداشت به هیأت دولت ارائه و در آن پیشنهاد شد مصوبه تسهیلات فرزندان هیأت علمی لغو شود.
 فرشاد مهرافشان، کارشناس و مشاور آموزشی درباره حذف امتیاز تغییر رشته فرزندان هیأت علمی دانشگاه‌ها به همشهری می‌گوید:«از ابتدا هم سهمیه‌ای در کار نبود؛ در واقع دستورالعملی بود که به‌صورت رانت به سهمیه تبدیل شد. دستورالعملی که از آن سوءاستفاده می‌شد و بعضا ما شاهد بودیم دانشجویی که در رشته دامپزشکی پذیرفته شده بود با استفاده از این سهمیه در دانشگاه دیگری که تراز بالاتری داشت در رشته پزشکی ادامه تحصیل می‌داد.»
به‌گفته مهر افشان، با این دستورالعمل تا حد زیادی می‌توان امیدوار بود که این روند بهبود پیدا کند، البته تغییر چندانی در پذیرش‌ها به‌وجود نیامده، اما با وجود این می‌توان آن را یک گام مثبت در راستای عدالت آموزشی قلمداد کرد.
مهر افشان با بیان اینکه این دستورالعمل همه آنچه می‌تواند عدالت آموزشی را برقرار کند نیست، در این‌باره این‌طور توضیح می‌دهد: «در این بخشنامه نکته ابهام‌برانگیزی وجود دارد. در آن حد نصاب تعیین نشده و صراحتا بیان نشده که چطور محاسبه می‌شود؛ آیا حد نصاب همان طبق فرمول قبل محاسبه می‌شود!؟ یا نه. قبلا حد نصاب 90درصد آخرین فرد قبولی بود که به اشتباه به‌عنوان تراز محاسبه می‌شد. امیدوارم با توجه به حساسیت این موضوع، نحوه محاسبه حد نصاب هم تصحیح شود و همان نمره قبولی محاسبه شود. اگر این اتفاق رخ دهد ابلاغ این بخشنامه جدید قطعا اتفاق خوبی است.» او در پاسخ به این پرسش که بخشنامه جدید تا چه اندازه می‌تواند عدالت آموزشی را محقق ‌کند، می‌گوید: «برای نیل به عدالت آموزشی، باید افراد دغدغه‌مند همچنان تلاش کنند و موضوعات رسانه‌ای شود؛ ما با این بخشنامه تنها یک گام برای تحقق عدالت آموزشی برداشته‌ایم.»
گفتنی است که مصوبه اعمال تسهیلات برای فرزندان هیأت علمی براساس رأی دیوان عدالت اداری در سال‌۹۱ ابطال شد. اما این مصوبه در تیر‌ماه‌۹۲ توسط شورای‌عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد. براساس دستورالعمل اجرایی مصوبه جلسه ۷۳۵ در تاریخ ۲۵تیر‌ماه۹۲ شورای‌عالی انقلاب فرهنگی درخصوص اعطای تسهیلات فرزندان اعضای هیأت علمی، داوطلب برای انتقال باید ۹۰درصد و برای تغییر رشته باید ۹۲.۵درصد نمره آخرین نفر پذیرفته ‌شده در سهمیه آزاد را کسب کند.طبق دستورالعمل قبلی پذیرفته ‌شدگان آزمون سراسری می‌توانستند از دانشگاه مبدأ به یکی از دانشگاه‌های واقع در شهر محل خدمت عضو هیأت علمی و یا درصورت نبودن آن رشته در آن شهر به دانشگاه نزدیک‌ترین شهر به محل خدمت عضو هیأت علمی با دارا بودن حد نصاب مطابق با ضوابط اعلام شده انتقال یا تغییر رشته دهند.