درباره سرنوشت بزرگ‌ترین مجموعه رسانه‌ای کشور
بیست و شش سال با مردم
تجربه نابی بود؛ درست مثل تماشای تلویزیون‌های رنگی بعد از عصر تلویزیون‌های سیاه و سفید؛ مثل حس تماشای فیلم‌های ناطق بعد از عصر سینمای صامت. تولد نخستین روزنامه رنگی تاریخ رسانه ایران نیز چنین حسی داشت. حالا، بیش از ربع قرن از آن تجربه ناب گذشته است. در سالروز تولد نخستین روزنامه رنگی ایران، بازخوانی کودکی و نوجوانی و بلوغ روزنامه و مؤسسه همشهری، خالی از لطف نخواهد بود.
- آذر 1371 | و اینک، نخستین روزنامه رنگی
روز میلاد بانوی دوعالم، حضرت فاطمه‌الزهرا(س) بود که آن اتفاق نیک افتاد. تاریخ مطبوعات ایران، بیست‌و‌چهارم آذرماه نخستین روزنامه رنگی‌اش را به تماشا نشست و میلاد و بزرگ شدن و رشد گام‌به‌گام این روزنامه را. اسمش را گذاشتند همشهری. این روزنامه، بعدها تبدیل به نهادی رسانه‌ای شد؛ با اسم‌ورسم معتبر و محترم. رویکرد غالبش را هم، توجه به فرهنگ شهرنشینی، مسائل جوانان، مشکلات محلات شهر، محیط‌زیست، ترافیک، آداب شهروندی، مدیریت شهری، شهر سالم، اوقات فراغت و... برگزیدند. در روزگار شهردار کرباسچی بود که چنین اتفاقی افتاد.
- اردیبهشت 1372 | اولین 100هزارتایی
در این تاریخ، یکی از اولین‌های همشهری اتفاق افتاد؛ نخستین گذر از شمارگان 100هزارتا. نخستین شمارگان این روزنامه 16صفحه‌ای که با قیمت 50ریال عرضه شده بود، 10هزار نسخه بود. اما 5ماه زمان کافی بود تا نشان بدهد که ایجادکنندگان چنین روزنامه‌ای، رگ خواب مخاطب تهرانی را خوب شناخته‌اند که توانسته‌اند این شمارگان را از این مرز عبور بدهند.
- آبان 1373 | عبور از 200هزار تا
یک نخستین دیگر در تاریخ همشهری ثبت شد؛ عبور از شمارگان 200هزار نسخه. البته پیش‌تر از این، در شهریور همین سال نیز شاهد انتشار نخستین کتاب سال همشهری- که به‌نوعی سالنامه سال گذشته محسوب می‌شد- نیز بودیم. اما همگان می‌دانند که دستور زبان رقابت در مطبوعات، شمارگان است و اهمیت این رکوردها نیز به همین دلیل است.
- اردیبهشت 1374 | خبر خوش برای کودکان و نوجوانان
یک نخستین دیگر؛ نخستین روزنامه تخصصی کودکان و نوجوانان، به‌صورت مستقل تا آبان‌ماه 1376به چاپ خود ادامه داد. نام این روزنامه را گذاشتند آفتابگردان. بعدها و در سال 79، این ضمیمه دوچرخه بود که با سردبیری فریدون عموزاده خلیلی با مخاطب کودک و نوجوان، شروع به‌کار کرد و پنجشنبه هر هفته مهمان چشمان مخاطبان خاصش می‌شد. دوچرخه هنوز ادامه دارد؛ پنجشنبه‌ها. در ضمن، آفتابگردان هم از نخستین روزنامه‌های کودک و نوجوان خاورمیانه و جهان محسوب می‌شد؛ که قبل از انتخابات 1376، به‌دلیل اعتراض به عملکرد صداوسیما به نفع یکی از کاندیداها، توقیف شد.
- مرداد 1374 | این رکوردهای ماندگار
بار دیگر روزنامه همشهری، از یک مانع 100هزارتایی دیگر عبور کرد و به شمارگان 300هزار نسخه رسید. تیرماه سال بعد، شماره هزارم این روزنامه منتشر شد و بهمن‌ماه سال بعد، یعنی 1375، این روزنامه خوشنام از 100هزار نسخه دیگر عبور کرد و به شمارگان 400هزار نسخه رسید. بعدتر و در اوج انتشار، این شمارگان به 460هزار نسخه هم رسید.
- آبان 1376 | بزرگ‌تر و باز هم بزرگ‌تر
مجموعه همشهری در آبان 76، صاحب انتشارات شد. مجموعه همشهری با چنین حرکتی، کم‌کم به سمت‌وسوی مجموعه‌های رسانه‌ای بزرگ همچون الاهرام در زمان حسنین هیکل حرکت کرد؛ مجموعه‌هایی که هم مرکز پژوهشی دارند، هم انتشارات و هم مجموعه‌های مولتی‌مدیای دیگر که جایگاهی فراتر از یک رسانه چاپی را برای روزنامه به ارمغان می‌آورند. این انتشارات تاکنون 124عنوان کتاب را چاپ و راهی بازار نشر کرده است.
- شهریور 1383 | سلام به محلات
در چنین تاریخی، همشهری کماکان به رشد خود ادامه داد و طی ایده‌ای ناب، موفق شد محلات و تاریخ شفاهی تهران و سوژه‌های گمنام و شهروندان عادی را نیز موضوع کارهای رسانه‌ای خود کند. همشهری محلات، با همت حجت‌الاسلام زائری و در زمان مدیرعاملی شیخ‌عطار راه‌اندازی شد تا آینه تمام‌نمای مردم تهران و محلات آن باشد؛ با رویکرد هر منطقه، یک ویژه‌نامه و در کل، 22ویژه‌نامه. درواقع همشهری محلات را می‌توان جزو مزیت‌های نسبی و بزرگ مجموعه همشهری برشمرد.
- دی 1383 | سلام همشهری جوان
مجموعه همشهری مجلات بسیاری دارد که بخشی از آنها، مستقلاً به نام‌های معتبر حوزه خودشان تبدیل شده‌اند. معروف‌ترین مجله مؤسسه همشهری، در دی‌ماه چنین سالی بود که با طرح و ایده علی قنواتی شروع به‌کار کرد. این مجله، به‌صورت هفتگی شروع به‌کار کرد و بخشی از مستعدترین نیروهای مطبوعاتی و جوان را به‌کار گرفت که بعدها چه در همشهری و چه بیرون آن، منشأ اثرات بسیاری شدند.
- فروردین 1384 | یک مرکز پژوهشی خاص
سال شروع نشده، مؤسسه همشهری یک کار مثبت دیگر را هم سروسامان داد؛ راه‌اندازی مرکز تحقیقات و مطالعات رسانه‌ای روزنامه همشهری. این مرکز، بخشی از مؤسسه بزرگ همشهری محسوب می‌شود و البته، تنها مرکز پژوهشی وابسته به روزنامه‌نگاری حرفه‌ای در ایران؛ خاصه انجام پژوهش‌های مورد نیاز متولیان مؤسسه همشهری، مخاطب‌شناسی، ارزیابی محتواهای تولید‌شده در رسانه‌های همشهری و... ازجمله وظایف تعریف شده این مرکز است؛ جایی که شکل گرفت تا همشهری، نشان دهد که یک سر و گردن از مجموعه‌های رسانه‌ای دیگر بالاتر و متفاوت‌تر است.
- آذر 1384 | خداحافظ همکار
در آذرماه چنین سالی بود که خبر سقوط هواپیمای حامل خبرنگاران، جامعه رسانه‌ای و غیررسانه‌ای را به عزا نشاند. هواپیمای سی130 در غرب تهران، سقوط کرد و از همشهری، قرعه به نام محمد کربلایی‌احمد افتاد تا مسافر سفر آخرت شود. کربلایی‌احمد، متولد 1336تهران بود؛ با تحصیلات معماری. در صداوسیما هم فعالیت می‌کرد ولی هنگام شهادت، عکاس‌خبرنگار مجموعه همشهری بود.
- خرداد 1385 | گذشتن از مرزهای رسمی
لابد از همشهری امارات و استان‌ها هم چیزهایی شنیده‌اید، نه؟ خردادماه 85، همشهری امارات با موضوعات متنوع و جامعه هدف ایرانیان مقیم امارات و نیز بخش‌های انگلیسی و عربی، به راه افتاد. در کنارش، همشهری استان‌ها نیز با جامعه هدف شهروندان هر استان، به‌صورت مستمر، نشر یافت که هنوز هم فعالیتش ادامه دارد.
- تیر 1385 | همیشه بیدار
در دنیای روزنامه‌نگاری مجازی و اینترنتی که حرفه‌ای‌ها آن را به سایبرژورنالیسم می‌شناسند، یک نام درخشش خاصی دارد؛ دکتر یونس شکرخواه. نظریات و ایده‌ها و دانشی که او در سال‌های گذشته وارد ادبیات این حوزه در ایران کرده است، باعث شده تا روزنامه‌نگاری سایبر در ایران جان بگیرد و به رشدش ادامه دهد. همشهری آنلاین، به‌عنوان بازوی اینترنتی روزنامه همشهری و البته همراه با تحریریه و با نگاهی مستقل و مجازی، محصول همین دانش و همکاری این استاد شناخته‌شده ارتباطات ایران با مؤسسه همشهری بوده است که هنوز هم دارد به فعالیتش ادامه می‌دهد
- دی 1385 | کتاب‌هایی به رنگ همشهری
جدا از بحث انتشارات همشهری که در نوع خود یک برگ برنده برای مجموعه‌ای رسانه‌ای محسوب می‌شد، این مؤسسه اقدام به چاپ «کتاب همشهری» هم کرد. این مجموعه کتاب‌ها، با هدف گسترش فرهنگ کتاب و کتابخوانی به زیور طبع آراسته شدند. ادبیات کهن، داستان، ادبیات دینی، دفاع‌مقدس، بزرگان ایران‌زمین، طنز و... موضوعاتی بودند که این کتاب‌ها، در آن حوزه‌ها به چاپ رسیدند. این کتاب‌ها پنجشنبه به همراه روزنامه، تحویل خوانندگان می‌شدند و در زمانه خودشان، اثربخشی خوبی داشتند.
- بهمن 1386 | سلام عصرگاهی همشهری
از دیرباز در سنت مطبوعاتی ایران، روزنامه‌های مطرح غالبا عصرگاهان منتشر می‌شدند. بعدها این انتشار، سحرگاهی شد و روزنامه‌های عصرگاهی، کم‌کم از دور خارج شدند؛ روزنامه‌هایی چون اطلاعات و کیهان. در دهه70، که رشد عجیبی را در مطبوعات کشور شاهد بودیم، اساسا کسی به سمت‌وسوی روزنامه عصر نمی‌رفت و همه، به همان چاپ‌های دم صبح و سحر قناعت می‌کردند. همشهری که یک روزنامه سحرگاهی بود، در چنین تاریخی بود که قصد کرد همشهری عصر را مستقلا چاپ کند؛ چاپ این عصرگاهی‌ها، شش‌ماهی ادامه پیدا کرد.
- مهر 1386 | چاپخانه‌هایی در حد و اندازه نام همشهری
در چنین تاریخی بود که چاپخانه بزرگ همشهری، با حضور شهردار وقت، رسما فعالیت خود را شروع کرد. البته پیش‌تر، بخشی از سهام این چاپخانه به کارکنان همشهری واگذار شده بود. مجموعه همشهری نمی‌توانست برای چاپ محصولات خود، وابسته به بیرون از همشهری باشد و چنین بود که فلسفه شکل‌گیری این چاپخانه بزرگ شکل گرفت. بعدتر، یعنی خرداد 1391، چاپخانه‌های شماره 2 و 3مؤسسه همشهری هم شروع به‌کار کردند. امروزه خانواده همشهری، پرشمارگان‌ترین رسانه مکتوب کشور است؛ طوری که نزدیک به نیمی از کاغذ مصرفی مطبوعاتی کشور به محصولات و روزنامه همشهری اختصاص یافته است.
- اردیبهشت 1387 | پیشگامی در مجله‌نگاری
تجربه موفق همشهری جوان و همشهری ماه، متولیان وقت مؤسسه را به این صرافت انداخت که در این حوزه، سرمایه‌گذاری بیشتری داشته باشند؛ درنتیجه، مرکز توسعه نشریات همشهری راه‌اندازی شد. این مرکز که گروه مجلات همشهری بود، مجلات زیادی را پایه‌گذاری کرد؛ علاوه بر همشهری‌های جوان و ماه و دیپلماتیک و...، همشهری‌های خانواده و دانستنی‌ها، سرنخ، داستان، 24 و... هم راه‌اندازی شدند. بعدها بخش‌هایی از این مجلات تعطیل شد و دیگر چاپ نشدند.
- آذر 1388 | ماجرای یک اشتباه
یک اشتباه در نخستین روز این ماه، منجر به توقیف موقت روزنامه شد. علت توقیف هم، چاپ یک آگهی تبلیغاتی بود. قرار بود روزنامه یک هفته توقیف باشد که رایزنی‌هایی صورت گرفت و بعد از یک روز توقیف، نشر آن از سر گرفته شد.
دی 1392 | جایی در 100برند معتبر ایرانی جشنواره‌ای در کشور برگزار می‌شود با نام جشنواره ملی قهرمانان صنعت ایران؛ به‌این‌ترتیب که هر سال جمع می‌شوند و طبق ارزیابی‌هایی که دارند، شروع می‌کنند به انتخاب برترین فعالان صنعتی و نیز برندها. از اتفاقات جالب تاریخچه این جشنواره، برگزیده‌شدن روزنامه همشهری به‌عنوان یکی از 100برند برتر ایرانی بود که برای یک رسانه، این اتفاق، رویدادی نیک و قابل افتخار محسوب می‌شود.
شهریور 1396 | بازگشت برای بار دوم انتخابات برگزار شد و اصلاح‌طلبان و میانه‌روها و متحدان‌شان، به دولت و شورای شهر پایتخت راه یافتند. طبیعی بود که تغییر و تحولاتی در راه است. درست در شهریورماه امسال، مرتضی حاجی، مدیرعامل مؤسسه همشهری و خسرو طالب‌زاده، مدیرمسئول روزنامه همشهری شدند. البته کسری نوری، از روزنامه‌نگاران اصلاح‌طلب نیز چند وقتی سرپرست روزنامه شد. نکته جالب، انتصاب مرتضی‌حاجی برای دومین‌بار به مدیرعاملی بود؛ او نخست در خرداد 1374بود که دومین مدیرعامل مؤسسه همشهری شده بود.
در همینه زمینه :