3سالگی آوارگی قوم روهینگیا

محمد امین خرمی_خبرنگار

3سال از کشتار بی‌رحمانه مسلمانان روهینگیایی و آوارگی صدها هزار نفر از آنان می‌گذرد و دنیا همچنان بی‌‌توجه به آنها در مقابل حکومت میانمار سکوت اختیار کرده است.یک‌میلیون آواره روهینگیایی در اعتراض به این وضعیت، دیروز در کمپ‌های خود در کشور همسایه یعنی بنگلادش، راهپیمایی سکوت برگزار کردند.
کشتار اقلیت مسلمان روهینگیا در سال2017 از سوی گروه‌های افراطی بودایی و ارتش میانمار، باعث شده تا دولت این کشور متهم به «نسل‌کشی» شود. دادگاه کیفری بین‌المللی مستقر در لاهه مشغول بررسی پرونده‌‌ای در همین زمینه است اما رهبران این کشور، به‌خصوص خانم آنگ سان سوچی که جایزه نوبل صلح را در سال۱۹۹۱ برنده شده، از عملکرد خود در قبال اقلیت روهینگیا دفاع می‌کنند.
طبق اعلام نهادهای حقوق بشری، حمله گسترده به روستاهای محل زندگی روهینگیایی‌ها در ایالت راخین در غرب میانمار بین 7هزار تا 10هزار کشته به جا گذاشت و بیش از 750هزار نفر را آواره بنگلادش کرد. آنها به 200هزار نفری پیوستند که طی سال‌های قبل از آن از میانمار گریخته و به بنگلادش پناهنده شده بودند. با گذشت 3سال از آن روزها، روهینگیایی‌ها در شرایط وخیم بهداشتی در کمپ‌های متراکم بنگلادش زندگی می‌کنند و هیچ تصویر روشنی هم از بازگشت به کشور خود ندارند. دولت بنگلادش ناتوان از رسیدگی به آنهاست و دولت میانمار هم آنها را نمی‌خواهد.
طبق گزارش سازمان ملل تنها طی یک‌ماه اول کشتارها، بیش از 6هزار و 700نفر به طرز فجیعی به قتل رسیدند. این کشتار در سایه عدم‌دخالت کشورهای جهان و بی‌تفاوتی دولت میانمار به اعتراض‌های نهادهای حقوق بشری طی ماه‌های بعدی نیز ادامه پیدا کرد. طبق اعلام سازمان پزشکان بدون مرز، این احتمال وجود دارد که آمار قربانیان از مرز 14هزار نفر هم گذشته باشد؛ قربانیانی که گفته می‌شود بیش از 70درصد از آنها مرگ دلخراش داشته‌اند. یعنی یا با گلوله کشته شده‌اند، یا زنده زنده در آتش سوخته‌اند یا سرشان را از تن جدا کرده‌اند. سازمان پزشکان بدون مرز همچنین اعلام کرده اجساد بیش از هزار کودک در جریان کشتار روهینگیایی‌ها به‌دست آمده است.
همچنان حدود 600هزار نفر از روهینگیایی‌ها در میانمار زندگی می‌کنند. قوم روهینگیا از دیرباز، نسلی پس از نسل دیگر، ساکن منطقه‌ای در غرب میانمار امروزی بوده اما دولت این کشور هرگز آنها را به رسمیت نشناخته، برای آنها حقوق شهروندی قائل نشده و آنها را مهاجران غیرقانونی «بنگالی» اعلام کرده است. سازمان عفو بین‌الملل، شرایط زندگی روهینگیایی‌ها در میانمار را شرایط «آپارتاید» می‌داند. گروه‌های افراطی بودایی همصدا با دولت، روهینگیایی‌ها را دشمن خود می‌دانند و در دوره‌های مختلف در حمله به روستاها، دست به کشتار آنها زده‌اند. بین سال‌های 2012 تا 2014 نیز نزدیک به 300نفر از روهینگیایی‌ها در حمله گروه‌های تندرو بودایی کشته شدند.
روهینگیایی‌ها یک اقلیت مسلمان هستند که دهه‌هاست در میانمار مورد آزار و اذیت قرار دارند. آنها تا پیش از آغاز کشتار سال2017، جمعیتی حدود یک‌میلیون‌و300هزار نفر داشتند که بیشتر در مناطق فقیرنشین میانمار زندگی می‌کردند. برخی از آنها طی ماه‌های پیش از آغاز کشتارها تلاش کردند از طریق دریا از میانمار گریخته و راهی دیگر کشورهای جنوب شرق آسیا ازجمله تایلند، مالزی و اندونزی شوند؛ تلاشی که البته با استقبال روبه‌رو نشد و آن زمان هم روهینگیایی‌ها ماه‌ها در میانه آب‌های اقیانوس سرگردان بودند.
شمار زیادی از روهینگیایی‌ها طی سال‌های اخیر در تلاش برای رسیدن به کشورهای جنوب شرق آسیا، در میانه اقیانوس غرق شده‌اند. آخرین گروه 24نفری بودند که‌ماه قبل در نزدیکی سواحل مالزی اسیر امواج دریا شده و غرق شدند.
دراین شرایط به‌نظر می‌رسد فاجعه بعدی را ویروس کرونا در میان روهینگیایی‌ها رقم خواهد زد. ویروس کرونا اکنون به کمپ‌های آوارگان روهینگیایی در بنگلادش راه پیدا کرده است. در شرایط وخیم بهداشتی و در شرایطی که امکان حفظ فاصله اجتماعی در کمپ‌های پرجمعیت روهینگیایی‌ها وجود ندارد، دست‌کم 100نفر از آنها به ویروس مبتلا شده و 6نفر نیز قربانی شده‌اند. قاتل بعدی روهینگیایی‌ها، کرونا خواهد بود.