افزایش تورم انتظاری کاهش سرمایه اجتماعی

ایمان مهدی‌زاده ـ پژوهشگر توسعه پایدار

تورم کالاهای مصرفی در این روزها صرفا به قیمت‌ها مربوط نمی‌شود. تأثیر تورم بیشتر از آنکه روی کالاهای مصرفی باشد و بر گرده مصرف‌کنندگان فشار وارد کند دارای یک‌بار روانی خاص است که روان شهروندان را تحت فشار قرار می‌دهد.
چند سال پیش، یکی از مؤسسات پژوهشی در حوزه اقتصاد یکی از ایرانیان نخبه اقتصادی را برای سخنرانی در آن همایش دعوت کرده بود. پروفسور برادران در آن سخنرانی از تورم انتظاری و تبعات وحشتناک آن سخن گفت و امروز همه کلمات آن جلسه جان گرفته و در خیابان و تاکسی تا مترو و داخل خانه‌های شهروندان، خودش را جلو چشم می‌اندازد.
شرایط اقتصادی این روزهای جهان تعریفی ندارد و عامل اصلی آن وجود کرونا و تعطیلی کسب و کارهاست. جهان امروز که عصر ارتباطات لقب گرفته در 5‌ماه گذشته شاهد دو حمله پاندمی یک ویروس تقریبا ناشناخته بوده و فشارهایی در حد و اندازه جنگ جهانی را متحمل شده است اما نحوه تصمیم‌گیری مدیران و رفتارهای شهروندی میزان خسارت ناشی از ویروس را کاهش یا افزایش داده است. 
متأسفانه مسئولان وقتی وعده می‌دهند و این وعده‌ها تحقق نمی‌یابد صرفا انتظار شهروندان را بالا می‌برند و انجام ندادن تعهد باعث ریزش شدیدی در سرمایه اجتماعی و اعتماد به دولت و مدیران دولتی می‌شود.
در کشورهای توسعه‌یافته دولت برآمده از مردم، همه هم و غمش را برای راحتی و سلامت شهروندان به‌کار می‌گیرد و بدون شعار و وعده‌ تلاش می‌کند بهترین و کارشناسانه‌ترین تصمیم را اتخاذ کند. دولت‌های توسعه‌یافته خود را در برابر تک‌تک شهروندان مسئول می‌دانند و نسبت به سلامت و زیست آنها حساس هستند و رفته‌رفته این ارتباط دوطرفه شده و شهروندان هم همه توصیه‌های دولت را جدی تلقی کرده تا از گردنه‌های بحرانی به سلامت گذر کنند. جوامع توسعه‌نیافته بیش از سلامت و آینده شهروندان، در پی کسب مقبولیت ولو با وعده‌های توخالی هستند. 
در جوامع توسعه‌نیافته شاخصه‌های پایداری و توازن توسعه در حداقل قرار دارد و یکی از مهم‌ترین شاخصه‌ها، اعتماد متقابل شهروندان و دولت برای رسیدن به وفاق ملی و گذر از بحران‌های پیش‌آمده است. دولت فعلی وعده‌های محقق نشده زیادی در کارنامه خود دارد و این پرونده‌های خالی در ذهن شهروندان چیزی جز کاهش اعتماد و سرمایه اجتماعی به همراه ندارد.