مهارت به جای مدرک در دنیای استارتاپی

زهرا خلجی- خبر‌نگار 

دوران مدرک گرفتن صرف برای پیدا کردن شغل تمام‌شده است. زمانی همه دانش‌آموزان تصور می‌کردند باید حتما مدرک دانشگاهی بگیرند تا کار پیدا کنند. در استارتاپ‌ها و شرکت‌های فناوری ایران و جهان اما بیشتر از هرچیزی مهارت اهمیت دارد. در واقع دانشگاه هم می‌تواند خوب باشد به شرطی که فرد با علاقه وارد رشته‌اش شود و بتواند مهارت یاد بگیرد. صرف مدرک گرفتن اما دیگر در دنیا منسوخ شده است.
یک جست‌وجوی کوتاه در اطلاعات میلیون‌ها کاربر و فهرست مشاغل موجود در لینکدین، نشان می‌دهد که بسیاری از شرکت‌های بزرگ دنیا ازجمله گوگل، اپل، Airbnb، فیس بوک، اورسل و... با وجود پرداخت دستمزدهای بالا، مدرک دانشگاهی را در بین مدارک مورد نیاز مشاغل خود جای نداده‌اند. در ایران هم برخی از استارتاپ‌ها تأکید بر مهارت به جای مدرک دانشگاهی را در فاکتورهای استخدامی خود قرار داده‌اند و تعداد آنها بیشتر می‌شود. سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور هم با توجه به همین مسئله به تازگی به کنکوری‌ها گفت: از مدرک گرفتن به جایی نمی‌رسید! از مدرک، آورده‌ای نداریم و رشته‌ای که دوست دارید انتخاب کنید. آن رشته‌ای که مقطعی محبوبیت دارد بالا و پایین می‌شود اما شما و علاقه خودتان می‌مانید، بهترین سال‌های زندگی را برای آموزش و تحصیل می‌گذرانید و توصیه می‌کنم به استخدام فکر نکنید.
ایلان ماسک، کارآفرین مشهور جهان هم که شرکت‌های مهمی مثل تسلا و اسپیس ایکس دارد هم چند وقت پیش گفته بود که آدم‌ها در دنیای امروز برای یادگرفتن مهارت نیاز به دانشگاه رفتن ندارند. شما باید در دانشگاه هم دنبال یادگرفتن چیزی باشید که دوست دارید.

حرف اول و آخر: مهارت
شاید شما هم این جمله را شنیده‌اید:در کاری که دوست دارید بهترین باشید. این اول و آخر کار در استارتاپ‌ها و شرکت‌های فناوری است که در صدر مهم‌ترین شرکت‌های جهان قرار دارند.«لورا لورنزتی» دبیر لینکدین می‌گوید: هرچند درخواست مدرک 4ساله دانشگاهی هنوز کاملا از بین نرفته است اما در حال آغاز مسیری برای تغییر آنچه شرکت‌ها می‌خواهند هستیم. تأکید شرکت‌ها روی مهارت بیشتر شده است و آنها در جذب استعدادهای خاص با یکدیگر رقابت دارند. بسیاری از مردم هنوز به مدرک دانشگاهی به چشم یک فاکتور مهم در استخدام نگاه می‌کنند اما بعضی شرکت‌های بزرگ دنیا تجربه و مهارت را به اندازه یک مدرک 4ساله دانشگاهی ارزشمند می‌دانند.

اپل؛ شرکتی با اسطوره ترک‌تحصیل‌کرده
«تیم کوک» مدیرعامل شرکت اپل درباره رویه‌های جدید استخدامی می‌گوید: همانطور که می‌دانید شرکت ما توسط یک ترک تحصیل کرده بنا گذاشته شده است و به همین دلیل در اپل نیروهایی مشغول به‌کار هستند که دانشگاه را رها کرده‌اند. ما واقعا هرگز فکر نمی‌کنیم که مدارک دانشگاهی به معنی استعداد و کیفیت کار باشد. ما همیشه در تلاش برای گسترش افق دیدمان هستیم.
گفته‌های کوک البته مستقیما به «استیو جابز» مؤسس شرکت اپل اشاره دارد. جابز تنها یک نمونه از مدیران مشهوری است که با وجود ترک تحصیل توانسته یک شرکت موفق در دنیا را راه‌اندازی کند. کوک در ادامه تأکید کرد بیش از نیمی از افرادی که سال گذشته در آمریکا مشغول به‌کار شده‌اند مدرک دانشگاهی نداشتند.
اپل در واقع یکی از کارفرمایان برتر امسال است که برای استخدام مدرک 4ساله دانشگاهی درخواست نمی‌کنند، این یعنی گریز از یک هنجار طولانی‌مدت برای کارفرمایان آمریکایی. درحالی‌که بسیاری از شرکت‌های بزرگ در تلاش برای جذب بهترین استعدادها از بهترین دانشگاه‌های کشور هستند، اما موقعیت‌هایی در برخی شرکت‌ها وجود دارد که توسط ترک‌تحصیل‌کننده‌ها پر شده است.

آلفابت؛ مهارت‌تان را لازم داریم!
آلفابت (Alphabet) شرکت مادر گوگل و شماره یک لیست امسال لینکدین، همچنان در فهرست بلندبالای شرکت‌هایی قرار دارد که در استخدام افراد روی مهارت‌های مدرسه‌ای تأکید دارد. شرکت‌های تابعه آلفابت در بسیاری از فهرست مشاغل خود، متقاضیان را ملزم به داشتن مدرک لیسانس یا «تجربه عملی معادل» می‌کنند.
«بیل کاستلانو» مدیر منابع انسانی سابق و استاد فعلی دانشکده مدیریت و روابط کار Rutgers می‌گوید از آنجا که شرکت‌های فناوری به‌طور فزاینده‌ای کارمندان را برای پروژه‌های خاص استخدام می‌کنند، به‌احتمال زیاد برای مهارت‌ها و تجربیات خاص، بیش از یک مدرک دانشگاهی توجه می‌کنند.

تجربه یک عضو لینکدین
«هنا مدی» طراح UX در شرکت بزرگ نتفلیکس که در رنکینگ لینکدین رتبه11 را دارد، می‌گوید: من نه‌تنها مدرک دانشگاهی ندارم، که حتی از دبیرستان نیز ترک تحصیل کردم. در حال کار به‌عنوان یک نانوا بودم تا اینکه نخستین طراحی‌ام را انجام داد.
مدی می‌گوید با ترکیبی از کار در پروژه‌های جانبی با دوستان مختلف در زمینه خلاقیت، نحوه کدگذاری آنلاین را آموختم و نحوه ارسال نمونه کارها برای کارفرمایان مختلف را یاد گرفتم. اما باوجود افرادی مثل مدی، برخی از شرکت‌ها هنوز هم روی مدارک دانشگاهی تأکید دارند. کاستلانو در این‌باره می‌گوید: این تأکید به‌دلیل این است که یک مدرک 4ساله دانشگاهی اخلاق کاری فرد و توانایی او در دستیابی به اهداف خاص را برجسته می‌کند.

ماسک:شکسپیر دانشگاه رفته بود؟
«ایلان ماسک» صاحب میلیاردر شرکت تسلا فکر می‌کند افراد برای رسیدن به شغل مورد نظرشان نیاز به مدرک دانشگاهی ندارند. به عقیده او کار در شرکتش(تسلا) نیز مبتنی بر مدرک تحصیلی نیست.
ماسک می‌گوید: آیا شکسپیر دانشگاه رفته بود؟ قطعا نه. او معتقد است رفتن به دانشگاه به مثابه داشتن یک توانایی خاص نیست. برای اثبات این حرف، ماسک لیستی از افراد باهوشی که از دانشگاه ترک تحصیل کرده‌اند را نام برد: بیل گیتس، استیو جابز و لری الیسون. با وجود این، ماسک خودش 2مدرک لیسانس از دانشگاه کینگستون و پنسیلوانیا دارد. هرچند از مقطع دانشگاهی دکتری در استنفورد پس از 2روز انصراف داد.