پاورقی‌های مشهور

ندا زندی 

حسن افشاری برخلاف بسیاری از هم‌صنفانش، کتابفروشی‌اش را در جنوب شهر تهران و جایی دور از مرکز تاسیس کرد، اما می‌دانست که با کمی ابتکار می‌تواند شرایط مساعدی برای بنگاه افشاری ایجاد کند. پس به سراغ «مترجمان رده دوم» که در آن زمان کمتر شناخته شده بودند، رفت و داستان‌های تاریخی و عاشقانه مختلفی را که عموما به قلم نویسندگان فرنگی نگاشته شده بودند در شکل کتاب‌های کوچک جزوه‌مانند و به‌اصطلاح «پاورقی» طبع کرد. نوشته‌هایی از الکساندر دوما، میشل زواگو، جک لندن، موریس مترلینگ، ویکتور هوگو و خلاصه تنوعی از آثار سرآمدان زمان در این کتاب‌ها به چشم می‌خورد. فروشنده این کتاب‌ها عموما دکه‌های مطبوعاتی بودند و خوانندگانش هم افرادی از طبقه متوسط که سواد داشتند، اما درآمدشان کم بود. اینگونه بود که هم شرایط فروش برای ناشر فراهم بود و هم شرایط خرید برای جمعیت علاقه‌مند. بنگاه افشاری، معروف به بنگاه مطبوعاتی افشاری، در سال‌های پیش از 1320 تأثیر قابل توجهی بر کتابخوانی داشت و شمار زیادی کتاب نیز به چاپ رساند. حیف و صد حیف که درباره مؤسس و خانواده و خلف او اطلاعات ثبت‌شده زیادی در دست نیست.
به علاوه، در همین سال، جلسه پنجم سلسله نشست‌های اداره انطباعات برگزار شدو تصمیم گرفته شد تا ناشران و کتابفروشان بیش از پیش به تأسیس شرکت‌های طبع و نشر تشویق شوند و مولفان به تالیف در ولایات مطبعه تاسیس شود و از اهالی علم و دانش ولایات نیز حمایت معنوی شود. منابع درسی تألیف شود و آموزگاران به ارائه نقد و نظر درباره کتب درسی بپردازند.