یادداشت
نقد مهم‌ترین دلایل مخالفان برگزاری کنکور
حمیدرضا اسلامی-عضو شورای سردبیری
پس از پیدایی و همه‌گیری کرونا در ایران، برگزاری کنکور سراسری مهم‌ترین چالش دستگاه‌های دولتی است. چالشی حتی بزرگ‌تر از برگزاری مراسم و آیین‌های محرم، چرا که در نحوه برگزاری آیین‌های محرم اختیار، عنصر مهمی است اما در کنکور این عامل کمرنگ است. مخالفت با برگزاری کنکور خیلی زود شروع شد. از همان روزی که 29مرداد به‌عنوان تاریخ جدید آن مشخص شد. در ابتدا مخالفین عمدتا ناشناس بودند. لشکری از اکانت‌های فیک توییتر به علاوه اندکی از افراد شناخته شده و نگران. با نزدیک شدن به ایام برگزاری کنکور تلاش‌های مخالفین در فضای مجازی شدت یافت و زمینه‌های واقعی نگرانی (که به هیچ روی نمی‌توان منکر آن شد) برخی چهره‌های سیاسی و اجتماعی، اندکی نماینده‌های شوراهای شهر و مجلس، برخی پزشکان شناخته شده و نهایتا رئیس مجلس را در صف مخالفین قرار داد. در تمام این روزها، خط آب و تاب دادن به خطر برگزاری کنکور در شبکه‌های اجتماعی پی گرفته شد و تلویزیون‌های فارسی زبان آن سوی آب هم بخش قابل توجهی از ساعات پخش خود را به این موضوع اختصاص دادند. حضور بیش از یک‌میلیون داوطلب ورود به دانشگاه فضای مناسبی تلقی شد که ظرفیت جلب بیننده، تأثیرگذاری بر تصمیمات و القای ناکارآمدی در تصمیم‌گیری را داشته و دارد.
اما مخالفان برگزاری کنکور بر چه موضوع‌هایی تکیه می‌کنند یا به زبان ساده‌تر مهم‌ترین گزاره‌های آنها چیست؟
- برگزاری کنکور باعث اجتماع بزرگی از افراد می‌شود و این خطر بالقوه‌ای است و موجب جهش همه‌گیری خواهد شد. ضمن پذیرش حداقلی از ریسک که مورد قبول وزارت بهداشت و سازمان سنجش هم قرار گرفته باید به این نکته اشاره کرد که بخش مهمی از شرکت‌کنندگان در کنکور (شاید 80 درصد آنها) همین یک‌ماه پیش در امتحانات نهایی سال آخر دبیرستان شرکت کردند. اگر برگزاری آن امتحانات بدون ریسک بالا امکان‌پذیر بود و تبعات بهداشتی رصد شده‌ای نداشته، برگزاری کنکور با رعایت پروتکل‌های بهداشتی شدیدتری که اعلام شده، نباید خطری بیش از آن داشته باشد. امتحانات نهایی در مدارس و در کلاس‌های کوچک، راهروها و سالن‌های نه‌چندان مجهز مدارس برگزار شد و گزارشی مبنی بر اوج‌گیری ابتلا پس از آن منتشر نشده است. توجه کنید که این امتحانات در بیش از 10 جلسه برگزار شد.
- برگزاری آزمون ورودی دوره‌های دکتری تجربه موفقی از رعایت پروتکل‌های بهداشتی نبوده است. این گزاره مطلق نیست. در حوزه‌های متفاوت رعایت پروتکل‌ها یکسان نبوده. وجود تجربه برگزاری موفق کنکور دکتری در بسیاری از حوزه‌ها نشان می‌دهد که با سختگیری و افزایش ضریب اطمینان، امکان برگزاری نسبتا امن کنکور وجود دارد. چرا این تجربه یکسره نادیده گرفته می‌شود؟
- موافقان برگزاری کنکور بخشی از مافیای کنکور هستند. صرف‌نظر از تردید در مورد انسجام، تأثیرگذاری و قدرت کاسبان کنکور (اصل وجود نهادها و مؤسساتی را که از قبل کنکور سودهای کلان می‌برند رد نمی‌کنم)، پرسش ساده و مهم این است برگزاری کنکور99 چه تأثیری در عملکرد و سود این بنگاه‌ها دارد؟ اگر برگزار نشدن کنکور99 باعث لغو کنکور برای همیشه می‌شد حرف منتقدین قابل‌توجه می‌بود، اما عقب انداختن کنکور یا برگزار نشدن آن در سال99 برای این مؤسسات نه‌تنها بد نیست که احتمالا به‌عنوان موقعیتی برای کسب سود بیشتر در ماه‌های آینده خواهد بود. فقط فکر کنید که این مؤسسات چه تبلیغاتی می‌توانند بکنند برای سال آینده که داوطلبان دو برابر و ظرفیت‌ها به‌اندازه هر سال خواهد بود.
بیاییم به‌جای مخالفت با برگزاری کنکور یا تعویق آن به زمانی که معلوم نیست به این زودی‌ها برسد، از فرصت باقیمانده برای فرهنگسازی برای رعایت پروتکل‌ها، اهتمام عمومی در رفع نقایص سالن‌های برگزاری و جلب مشارکت ملی در رعایت بهداشت و نظارت بر رعایت موازین بهداشتی استفاده کنیم. مرگ بر اثر کرونا تلخ و مصیبت‌بار است. اما اضطراب، ناامیدی، افسردگی و تنش‌های روانی یک‌میلیون نوجوان و جوان ایرانی را که طبیعتا به‌اندازه کرونا و چه‌بسا خیلی بیشتر از آن خطرناک است و آثار مخرب آن تا سال‌ها می‌ماند دست‌کم نگیریم. برگزاری کنکوری بدون خطر و با کمترین ریسک را به‌عنوان یک هدف همگانی پی‌بگیریم.
