وارطان هوانسیان 1361_1274

نام وارطان هوانسیان شاید بیش از نام دیگر معماران یک دوران در اذهان زمانه ماند، چنانچه هنوز هم اصطلاح «معماری وارطانی» برای تعریف سبکی ازمعماری به‌کار می‌رود. وارطان هوانسیان در تبریز به دنیا آمد و در جوانی برای تحصیل به فرانسه رفت. 
در سال 1301 از مدرسه مخصوص معماری پاریس فارغ‌التحصیل شد. با این‌حال در فرانسه ماندگار شد. مهم‌ترین دلیل اقامت او در پاریس، نیاز به تعمیر خرابی‌های پس از جنگ اول جهانی بود. هوانسیان بالاخره در سال1314 به ایران بازگشت و در اداره کل ساختمان شهربانی استخدام شد. نخستین کار مهمش طراحی هنرستان دختران بود. 
با این‌حال عمده فعالیت او به‌عنوان یک معمار برجسته، به دوره برآمدن محمدرضا‌شاه پهلوی برمی‌گردد؛ زمانی که او نه فقط یک نظامنامه ساختمان به سفارش شهرداری تهران تهیه کرد که در عین‌ حال با تأسیس انجمن آرشیتکت‌های دیپلمه در سال 1323 و انتشار مجله آرشیتکت در سال1325 از نظریه‌های معماری مدرنیستی دفاع و اصول آن را لازم و مؤثر معرفی می‌کرد. 
پس شاید بتوان اینطور توضیح داد که وارطان هوانسیان به یک معنی، یکی از نخستین نظریه‌پردازان معماران مدرنیستی در ایران به‌حساب می‌آید؛ کسی که معماری دوره‌ا‌ش را تعریف کرد و آن را مدون ساخت. از این منظر سبک و شیوه معماری مدرن تهران در دهه‌های 1320و 1330 را می‌توان به نام او ثبت کرد؛ اتفاقی که کم‌و‌بیش تا امروز همچنان پابرجا مانده است.