تلاش برخی برندها برای صادرات شیر خشک
کاهش سرانه مصرف شیر و لبنیات، میزان تولید شیرخشک را در کارخانه‌های صنایع لبنی افزایش داده و با ممنوعیت صادرات این محصول، دپوی حجم بالای شیر خشک در انبارها برای کارخانه‌های لبنی دردسرساز شد اما اخیرا صادرات این محصول آزاد شده است. با علی احسان ظفری، رئیس هیأت مدیره تعاونی‌های صنایع لبنی، گفت‌وگو کرده‌ایم.
تمدید مهلت صادرات شیرخشک چه تغییری در وضعیت کارخانه‌ها ایجاد می‌کند؟
این موضوع هیچ تغییری در شرایط کارخانه‌ها ایجاد نمی‌کند چون سهمیه جدید برای صادرات اعلام نشده و فقط 2شرکت که در مهلت بیست روزه تعیین شده برای مرحله دوم صادرات نتوانسته بودند سهمیه خود را صادر کنند از این تمدید زمان سود می‌برند. این یک تصمیم غیرکارشناسی بود چون عملا فرصت دیگر شرکت‌ها را برای صادرات مناسب سوزاندند و باعث شدند که محصول شیرخشک ایران به‌دلیل فرصت کم با قیمت بسیار پایین فروخته شود. درست در ساعات پایانی این مهلت بیست روزه و خارج از ساعت اداری، زمان را برای این دو شرکت خاص تمدید کردند. این کار را در حقیقت می‌توان یک لابی دانست که باعث می‌شود فقط افراد خاصی منتفع شوند.
سرانجام درخواست کارخانه‌ها برای صادرات محصولات دپو شده، به کجا رسیده است؟
طبیعتا باید اجازه دهند صادرات جدید انجام شود اما با توجه به تمدید مهلت یک ماهه عملا مجوز دیگری صادر نمی‌شود. در واقع این تمدید مهلت صورت گرفت تا بحث صادرات را متوقف کنند. این کار عملا اقدامی بود که برای جلوگیری از صادرات و حمایت از برخی شرکت‌ها انجام شد.
چه مقدار صادرات، مشکل کارخانه‌ها را حل می‌کند؟
کشور در مجموع به 15هزار تن ذخیره شیرخشک نیاز دارد. درحال حاضر تولید شیرخشک به‌طور مداوم در حال انجام است و مصرف نیز با همین میزان تولید پاسخ داده می‌شود. ذخایر شیر خشک کارخانه‌ها امروز نزدیک به 55هزار تن است که از مجموع نیاز برای مصرف و ذخیره استراتژیک بسیار بیشتر است. چیزی در حدود 40هزار تن از شیرخشک دپویی باید صادر شود، 20هزارتن تا امروز به خارج از کشور رفته و 20هزار تن دیگر هم باید صادر شود تا این حجم کالای انبارشده خراب نشود.
دلیل وضع عوارض برای صادرات شیر خشک را چه می‌دانید؟
وضع عوارض تصمیمی غیرکارشناسی است که متاسفانه به نوعی به دولت تحمیل شده است. دریافت عوارض در این زمینه بی‌معنی است؛ اولا دولت در کجای این کار هزینه داده و کجا به واحدهای تولیدی کمک کرده و امتیاز داده که در مرحله صادرات بخواهد از ما عوارض دریافت کند؟ دوم اینکه دولت مالیات این صادرات را از شرکت‌ها دریافت می‌کند و در کنار آن، فشارهای عجیب و غریبی هم در زمینه صادرات به شرکت‌های لبنی وارد می‌کند، ضمن اینکه تمام قطعات و لوازم و مواد اولیه از بازار آزاد تهیه و تمام مراحل تولید با نرخ آزاد انجام می‌شود، کارخانه‌ها شیر خام را با بالاترین قیمت خریداری می‌کنند. در چنین شرایطی جایی برای دریافت عوارض نمی‌ماند. اما دلیل اینکه اصولا چنین بحثی مطرح شده، به لابی برندها و شرکت‌های بزرگ برمی‌گردد که می‌خواهند انحصار تولید با دریافت عوارض محصولات در اختیار خودشان باشد. به این ترتیب عرصه بر شرکت‌های کوچک‌تری که به‌عنوان رقیب به این عرصه وارد شده‌اند تنگ می‌شود و از دور خارج می‌شوند تا میدان در اختیار چند شرکت باقی بماند. متأسفانه انجمن صنایع لبنی هم از این موضوع حمایت می‌کند به این دلیل که اسپانسرهای انجمن همان دو،سه شرکت بزرگ هستند و همان‌ها بودند که انجمن صنایع لبنی را ایجاد کردند. امروز هم همین شرکت‌ها به اسم انجمن، اهداف خودشان را پیش می‌برند و تمام واحدهای کوچک و متوسط لبنی که در حال فعالیت بودند یکی پس از دیگری چاره‌ای جز تعطیلی ندارند.