وقف قله دماوند ممکن نیست

سید رضا اکرمی-عضو جامعه روحانیت مبارز

آیا امکان وقف منابع طبیعی و انفال وجود دارد؟ پاسخ به این سؤال 3جنبه دارد. جنبه نخست پرسش به این سؤال عرفی است. دوم، جنبه قانونی پاسخ به این سؤال است و سوم جنبه شرعی موضوع وقف در منابع طبیعی و انفال است. پاسخ شرعی به این سؤال را باید از فقها و مراجع عظام پرسید. باید از فقها و مراجع عظام پرسید که آیا اصلا امکان وقف منابع طبیعی که به تعبیر قرآن کریم از آن با عنوان انفال نام برده می‌شود و متعلق به دولت است وجود دارد؟ پس بخش شرعی پاسخ به این سؤال کاملا با مراجع عظام و فقهاست.
در موضوع وقف دماوند نیز اظهاراتی که در مورد وقف این کوه می‌شود اصلا مبنای قانونی ندارد. هیچ‌کس هم حاضر نیست سند یا مدرکی ارائه کند که یک والی یا فرماندار یا بخشدار آمده باشد و ادعا کرده باشد که مثلا من این قله یا دامنه را وقف کرده‌ام. اصلا چنین موضوعی نیز عرفی نیست. بار دیگر تأکید می‌کنم که پاسخ شرعی به سؤال امکان وقف انفال یا منابع طبیعی برعهده علماست و افراد عادی نمی‌توانند به این سؤال پاسخ دهند که آیا وقف انفال و منابع طبیعی حلال یا حرام است؟ دفتر مقام معظم رهبری نیز مرجع خوبی برای طرح این پرسش است. در موضوع وقف قله دماوند نیز باید به‌صراحت گفت که این موضوع مبنای قانونی ندارد. مگر می‌شود قله دماوند را وقف کرد؟ یک زمانی بحث وقف در مورد مراتع مطرح می‌شود که البته آن امکان‌پذیر است و در همین اطراف تهران یا حین ورود به شهر تهران مراتع زیادی وجود دارند که ممکن است بخشی از آنها وقف شده باشند. اما در مورد قله دماوند به آسانی نمی‌توان گفت که قله را وقف کرده‌اند و اصلا امکان این کار هم وجود ندارد. در ماجرای مرتع اما موضوع متفاوت است و در این بخش نیز منابع طبیعی متولی صدور اجازه استفاده از مراتع است. ادارات منابع طبیعی نیز مراتع را نه به‌عنوان مالکیت که به‌عنوان اجاره در اختیار افراد قرار می‌دهند تا از این منابع استفاده کنند و به چرای دام در این عرصه‌ها بپردازند و اجاره سالانه را نیز بابت حق استفاده به منابع طبیعی پرداخت کنند. اگر اینگونه نباشد که آن‌وقت هر فردی می‌تواند هرکجا زمین مناسب پیدا کرد قطعه سنگی بگذارد و ادعا کند این قطعه از آن اوست. حتی این موضوع که در داخل منابع طبیعی و انفال، فردی مدعی وقف بخشی از زمین‌های واقع در عرصه‌های منابع طبیعی شود نیز مردود است و با این استدلال وقف قله دماوند هم امکان ندارد.