جغرافیای بیکاری در 31 استان ایران

فصل بهار امسال کاملاً تحت تأثیر شیوع کرونا قرار داشت و مستقیماً با ریزش 1.5 میلیون نفری شاغلان مواجه بود. در این فصل 493 هزار نفر از جمعیت بیکاران نیز از ادامه کاریابی منصرف شدند و بازار کار را ترک کردند. این وضعیت گرچه در استان‌های مختلف تکرار شده، اما میزان این اثرگذاری، وضعیت متفاوتی داشته و در یک مورد نیز کلاً اتفاقات معکوسی رخ داده است.
به گزارش همشهری، در اولین فصل از سال 1399 که کاملاً با شیوع موج اول بیماری کووید-19 مقارن بود، نرخ مشارکت اقتصادی در کشور به طرز بی‌سابقه‌ای کاهش پیدا کرد و رکورد 3.7 درصدی برای این شاخص به ثبت رسید. این در حالی است که بررسی استانی نیز نشان می‌دهد باوجود تکرار این اتفاق در 30 استان کشور، استان چهارمحال و بختیاری وضعیت متفاوتی داشته و با 0.8 درصد افزایش نرخ مشارکت روبه‌­رو شده است. این استان در مقابل استان‌های سیستان و بلوچستان و گیلان قرار گرفته که بیشترین میزان کاهش نرخ مشارکت اقتصادی را تجربه کرده‌اند.

کرونا و بازار کار
ارزیابی نتایج طرح آمارگیری نیروی کار گویای آن است که در فصل بهار 1399 نسبت به فصل مشابه سال گذشته بازار کار کشور به‌شدت تحت تأثیر شیوع بیماری کووید- 19 قرار گرفته است؛ به‌نحوی‌که جمعیت شاغل کاهش حدود یک میلیون و 499 هزارنفری و جمعیت بیکار کاهش 493 هزارنفری و در مقابل جمعیت غیرفعال افزایش 2 میلیون و 700هزارنفری را تجربه کرده‌اند.
با نگاهی به چگونگی کاهش جمعیت شاغل به تفکیک بخش‌ها که سهم جمعیت شاغل در بخش خدمات به میزان 733 هزار نفر و جمعیت شاغل بخش‌های کشاورزی و صنعت به ترتیب به میزان 365 و 402 هزار نفر کاهش یافته مشاهده می‌شود که در بهار 1399 نسبت به بهار 1398 از بین گروه‌های عمده فعالیت اقتصادی فقط 5 گروه فعالیتی با افزایش جمعیت شاغل مواجه شده‌اند و سایر گروه‌های فعالیتی با کاهش جمعیت شاغل در دوره مورد بررسی مواجه شده‌اند.
در فصل بهار امسال، بیشترین افزایش جمعیت شاغل مربوط به گروه سلامت انسان و مددکاری اجتماعی است که این نیز خود شاهدی بر تأثیر بیماری کووید- 19 بر بازار کار کشور در دوره مذکور است.

شاخص‌های بازار کار برحسب استان
بررسی تغییرات نرخ مشارکت، نسبت اشتغال و نرخ بیکاری در سطح استان‌های کشور نشان می‌دهد: افزایش نرخ مشارکت اقتصادی جمعیت 15 ساله و بیشتر تنها در استان چهارمحال و بختیاری با 0.8 درصد رخ داده است و در مقابل استان‌های سیستان و بلوچستان و گیلان با 6.6 در صد بیشترین میزان کاهش را در نرخ مذکور تجربه کرده‌اند. این بررسی نشان می‌دهد، در بهار 1399 نسبت به بهار 1398 نرخ مشارکت اقتصادی 30 استان کشور روند کاهشی داشته است. همچنین این نتایج گویای آن است که بیشترین و کمترین نرخ مشارکت در بهار 1399 به ترتیب مربوط به استان هرمزگان با 46.1 درصد و سیستان و بلوچستان با 33.4 درصد است.

نسبت اشتغال
نتایج طرح آمارگیری نیروی کار بهار 1399 نشان می‌دهد، بیشترین نسبت اشتغال مربوط به استان زنجان با 41.9 درصد و کمترین نسبت مربوط به استان سیستان و بلوچستان با 29.1 درصد است. همچنین، این بررسی گویای آن است که بیشترین و کمترین میزان کاهش نسبت اشتغال در بهار 1399 نسبت به بهار 1398 به ترتیب در استان‌های خراسان شمالی با 6.8 درصد و چهارمحال و بختیاری با 3 درصد رخ داده است؛ به طور کلی در این دوره بازار کار تمامی استان‌های کشور با افت نسبت اشتغال مواجه شده‌اند.

وضعیت بیکاری در استان‌ها
با بررسی نرخ بیکاری جمعیت 15 ساله و بیشتر به تفکیک استانی مشاهده می‌شود، در بهار 1399 بیشترین نرخ بیکاری مربوط به استان لرستان با 21 درصد و کمترین نرخ بیکاری مربوط به استان خراسان جنوبی با 4 درصد است. در بهار 1399 نسبت به بهار 1398 بیشترین کاهش نرخ بیکاری در استان یزد اتفاق افتاده است که از 12.7 درصد به 7.6 درصد رسیده و با کاهش 5.1 درصدی در این دوره مواجه شده است و در مقابل استان لرستان با افزایش 4.7 درصدی نرخ بیکاری بیشترین افزایش نرخ بیکاری را در دوره مورد بررسی تجربه کرده است. دامنه نرخ بیکاری در دوره مورد بررسی برابر با 17 درصد است. به طور کلی در بهار 1399 نسبت به دوره مشابه سال گذشته در 11 استان نرخ بیکاری افزایش و در 20 استان نرخ مذکور کاهش یافته است.