ورزش برای همه

جواد نصرتی 

تنها 2سال بعد از تصویب قانون سربازی اجباری، مجلس در تابستان ۱۳۰۶ قانون ورزش اجباری در مدارس را تصویب کرد. هر دو قانون در تمامی قرن ماندگار بوده‌اند؛ اما اولی صلب و بی‌رحم و دومی، سست و باری به هر جهت. تصویب قانون ورزش اجباری میوه سال‌ها تلاش میرمهدی‌خان ورزنده پدر ورزش مدرن ایران بود. تلاش‌های او برای ترویج آموزش ورزش در مدارس، با همفکری روشنفکران همراه شد و محمود افشار، ملی‌گرای پیشروی آن سال‌ها، در نخستین شماره نشریه آینده، درباره اهمیت تربیت‌بدنی و آموزش آن در مدارس، مقاله‌ای معروف نوشت. در ۱۳۰۵ با حمایت سیدمحمد تدین، وزیر معارف وقت که خود اهل ورزش بود، دارالمعلمین ورزش تأسیس شد و ریاست آن به ورزنده سپرده شد تا معلمان ورزش برای تدریس در مدارس پرورش یابند. رؤیای بزرگ برای تغییر همیشگی تربیت ایرانی‌ها یک سال بعد با تصویب قانون ورزش اجباری به ثمر نشست، اما پای آموزش ورزش در مدارس از همان زمان می‌لنگید. دولت بودجه کافی برای ترویج گسترده ورزش نداشت، معلم ورزش در سراسر کشور کم بود و دیگر آموزگاران به‌اجبار آموزش ورزش را عهده‌دار می‌شدند و نه معلمان و نه دانش‌آموزان علاقه چندانی به ورزش در مدارس نشان نمی‌دادند. قانونی که برپایه تربیت جسم بدون رقابت شکل گرفته بود، در سال‌های بعد مغلوب تفکر رقابتی ورزش شد.