ترامپ، چین را قربانی انتخابات می‌کند
در ماه ژانویه، ترامپ اعلام کرد که روابط آمریکا با چین در بهترین حالت قرار دارد و از شی‌جین‌پینگ، رئیس‌جمهور این کشور تمجید کرد. 7ماه بعد اما این صحبت‌ها خاطره‌ای محو در تاریخ هستند؛ ترامپ توافق تجاری با چین را به هم زده، مقامات چینی را به‌خاطر نقش‌شان در سرکوب مسلمانان این کشور و همینطور به‌خاطر شرایط هنگ‌کنگ تحریم کرده، از برنامه‌هایش برای لغو ویزای دانشجویی برای چینی‌ها رونمایی کرده، رفت‌وآمد روزنامه‌نگاران چینی به آمریکا را محدود کرده و برخلاف ستایش‌هایش در شروع همه‌گیری کرونا از چین، به‌شدت به پکن به‌خاطر ماجرای ویروس کرونا حمله کرده است. روابط او با شی جین‌پینگ هم تیره و تاره است و دوطرف از ماه مارس با هم تلفنی صحبت نکرده‌اند. این در حالی است که با حمله نیروهای فدرال آمریکا به کنسولگری چین در هیوستن تگزاس که هفته گذشته صورت گرفت، این دعوا اکنون به برخورد فیزیکی هم کشیده‌شده است. آمریکا هفته گذشته کنسولگری چین در هیوستن را به بهانه اینکه یک استاد چینی متهم به جاسوسی در آمریکا در این مکان پناه گرفته، تعطیل کرد. چین هم در مقابل، کنسولگری آمریکا در شهر چنگدو را تعطیل کرد. دولت آمریکا اما به تعطیلی کنسولگری اکتفا نکرد و با حمله به ساختمان کنسولگری، این تنش را یک سطح دیگر بالا برد؛ اتفاقی که در سال‌های اخیر در تاریخ روابط آمریکا و چین کم‌سابقه یا حتی بی‌سابقه بوده است.
برخی از اقدامات دولت ترامپ مانند آنچه در پاسخ به موضوع تصویب قانون امنیتی هنگ‌کنگ صورت گرفت، نوعی واکنش به اقدامات چین است. اما ترامپ، فراتر از این مسائل، می‌خواهد در کارزار انتخاباتی ریاست‌جمهوری آمریکا، جایی که با فاصله از بایدن عقب است، خود را در مقابل چین سرسخت نشان بدهد. او همچنین می‌خواهد با این مواضع ضدچینی، محبوبیت بایدن به‌خاطر مخالفت با نفوذ چین در اقتصاد آمریکا را بی‌اثر کند و مواضع بسیار تند و متنوع دولت و کاخ سفید علیه پکن، بخشی از همین تغییر استراتژی است.
جان مک‌لالین یکی از اعضای تیم ترامپ درباره رویکرد آمریکایی‌ها به چین گفته است: «اوضاع چین در نظرسنجی‌ها بدتر و بدتر می‌شود. مردم معمولا چین را یک دشمن اقتصادی می‌دانستند که شغل‌های آمریکایی‌ها را می‌دزدید اما حالا از نظر آنها، چین یک تهدید امنیتی هم هست.»
ترامپ معمولا در حملات به چین و تمجیدها از این کشور، تعادل را حفظ می‌کرد. روابط حسنه با رئیس‌جمهور چین بخشی از همین بازی بوده است. اما در هفته‌های اخیر، رویکرد ترامپ و تیم او متفاوت شده و مشخصا در 2هفته اخیر سرعت تنبیه و مجازات‌ها علیه چین و منافع آن شدت گرفته است. او صراحتا چین را مسئول جهانگیری ویروس کرونا می‌خواند و به‌شدت به تصمیم چین درباره هنگ‌کنگ حمله کرده است. در همین شرایط، مایک پنس، معاون ترامپ به یکباره مسئله ادعای حاکمیت چین بر دریای چین جنوبی را به چالش کشید و بلافاصله بعد از او، مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد که دولت این کشور، صدور ویزا برای شرکت‌های فناوری چینی را، به‌خاطر همکاری با پکن برای نقض حقوق بشر، محدود می‌کند.
در رسانه‌ها هم مقامات رده‌بالای دولت چندین درباره نقض حقوق بشر توسط دولت چین یادداشت نوشتند و این ایده را مطرح کردند که کالاهایی که منشأ چینی دارند می‌توانند تهدیدی علیه امنیت ملی آمریکا باشند.
در خارج از آمریکا هم اقدامات ضدچینی سرعت گرفت و هفته گذشته، رابرت اوبرایان، مشاور امنیت ملی ترامپ به اروپا سفر کرد و مخالفت شدید ترامپ با همکاری کشورهای اروپایی با شرکت هواوی برای توسعه 5G را به آنها اطلاع داد. حتی مایک اسپر، وزیر دفاع آمریکا هم وارد بازی شده و هفته پیش در کنفرانس اینترنتی مؤسسه بین‌المللی تحقیقات استراتژیک گفت که آمریکا می‌خواهد تمرکزش را روی چین بگذارد. این کارزار ضدچینی در حالی با جدیت پیگیری می‌شود که ترامپ به‌شدت به‌خاطر مدیریت همه‌گیری کرونا در آمریکا، محبوبیتش را از دست داده و در نظرسنجی ای‌بی‌سی و واشنگتن‌پست، تنها 38درصد مردم گفته‌اند که از شیوه کار او در مدیریت کرونا رضایت دارند. در نظرسنجی‌های ملی هم ترامپ با حدود 10امتیاز اختلاف، بعد از جو بایدن، نامزد دمکرات‌ها و رقیب انتخاباتی‌اش قرار دارد.
حمله به چین در چنین شرایطی، می‌تواند گروه‌های کلیدی حامی ترامپ را تحریک کند. برای نمونه، رهبران اونجلیک که نقشی تعیین‌کننده در پیروزی ترامپ در سال2016 داشتند ماه‌هاست از او می‌خواهند که پکن را به‌خاطر انتشار ویروس کرونا تنبیه کند.
اما تنها صحبت و هشدار، این گروه‌ها را راضی نمی‌کند. به همین خاطر است که دولت، اقدام‌های عینی و ملموس را در پیش خواهد گرفت. یکی از این کارها، ممنوعیت تیک‌تاک، اپلیکیشن رسانه‌ای محبوب چینی در آمریکاست. پیتر ناوارو، مشاور تجاری ترامپ حتی از احتمال ممنوعیت وی‌چت،پیام‌رسان محبوب چینی در آمریکا خبر داده است.
دولت همچنین به‌دنبال این است که ورود اعضای حزب کمونیست چین و خانواده‌هایشان به آمریکا را ممنوع کنند. این اقدام، بسیار چشمگیر خواهد بود و عملا ورود 10درصد جامعه چین به آمریکا را ممنوع خواهد کرد. خشم ترامپ از چین در سخنرانی‌های اخیر او به‌وضوح قابل تشخیص است. او وقتی که هفته گذشته در کاخ سفید درباره کرونا صحبت می‌کرد، با اشاره به منشأ آن که ووهان در چین بود گفت: «ویروس از چین آمد. نباید هرگز اجازه می‌دادند (که از چین) خارج شود. می‌توانستند خیلی راحت جلوی آن را بگیرند. اما تصمیم گرفتند این کار را نکنند. ما گزارش‌های بیشتری در این‌باره خواهیم داشت. اما ویروس از چین آمد، و این اصلا خوب نیست.»
این اقدامات اما می‌تواند علیه خود ترامپ عمل کند و برخی نزدیکانش هشدار داده‌اند این رویکرد و اقدامات، در بیش از 3ماه مانده به انتخابات، دست او را رو می‌کند. منتقدان هم می‌گویند این اقدامات ترامپ می‌تواند تأثیراتی بی‌ثبات‌کننده روی روابط آمریکا و چین، نخستین و دومین اقتصاد بزرگ دنیا بگذارد و هیچ دستاورد استراتژیکی هم نداشته باشد.
