گریفیث در گراند سینما

  سعید مروتی 
 
نسخه‌ای که دیوید وارک گریفیث از فیلم عظیم و طولانی «تعصب» (۱۹۱۶) با نام «سقوط بابل» تدوین کرده بود در سینماهای تهران به نمایش درآمد. در اکران تهران نام فیلم از سقوط بابل به فتح بابل تغییر کرده بود. 
اگر گریفیث در فیلمش با شکست‌خوردگان بابل در نبرد با ایرانیان همدلی کرده بود؛ در اینجا ماجرا کاملا معکوس بود. ظاهرا نه‌تنها دلیلی نداشت ما مثل کارگردان آمریکایی از شکست تمدن بابل برابر کوروش کبیر اندوهگین باشیم که آنطور که حمید نفیسی در جلد اول تاریخ اجتماعی سینمای ایران به نقل از روزنامه اطلاعات روایت کرده، مردم باید به گراندسینما می‌شتافتند تا فیلمی عالی درباره کوروش کبیر و فتح بابل ببینند و به نیاکان باشکوه خود افتخار کنند. ایده همسان‌سازی‌ پادشاهان ایران باستان با پهلوی اول که تازه بر تخت سلطنت نشسته بود، تم محبوبی بود که روزنامه‌های نزدیک به رضاشاه به آن دامن می‌زدند. فیلم گریفیث با آنچه بعدها تفسیر وارونه خوانده شد از غمنامه شکست به شکوه پیروزی تبدیل شده بود  و اینطور که مخبر روزنامه اطلاعات در ۲۱ آذر ۱۳۰۵ گزارش داد اکثریت آقایان وزرا، صاحب‌منصبان و وکلای مجلس به تماشای فیلم آمدند.
 سکانس عظیم و تماشایی حمله سربازان کوروش به شهر بابل، برای تماشاگران گراندسینما، یادآور پیروزی‌های سال‌های دور ایرانیان باستان بود که قرار بود با همانند‌سازی‌ کارکردی معاصر بیابد. جالب اینکه هیچ روایتی که تأیید کند فیلم گریفیث در اکران تهران با دخل و تصرف همراه شده وجود ندارد. ظاهرا همان تغییر نام فیلم از شکست به فتح و رپرتاژهای روزنامه‌ها برای بازیابی غرور ملی و مفتخر شدن به فتوحات پادشاهان ایران باستان کفایت می‌کرد.