کلیدهایی برای قفل بازار

علیرضا احمدی 

پس از برقراری امنیت نسبی در جنوب کشور و ختم غائله شیخ خزعل و خلع‌سلاح عشایر که در ماه‌های پایانی سال‌گذشته محقق شد، اکنون زمان آن رسیده بود که سردار‌سپه برنامه‌های اقتصادی خود را کلید بزند.
نخستین اقدام عملی برای ساخت راه‌آهن سراسری در کشور انجام شد. براین اساس، روز 9خرداد قانون انحصار قندوشکر در 14ماده به تصویب مجلس شورای ملی رسید و از آن پس عوایدی که ازاین راه عاید خزانه دولت می‌شد، در راه ساخت راه‌آهن سراسری ایران صرف می‌شد.
پاییز 1304 با بحران نان در تهران آغاز شد. ابتدای مهرماه به ‌دلیل کمبود نان و ارزاق عمومی، بازار تهران تعطیل شد و کسبه و مغازه‌داران دست از کار کشیدند. بحران با تظاهرات زنان در میدان بهارستان بالا گرفت و با تجمع مردم در منزل علما ابعاد جدید یافت که با دستور سردارسپه امیرلشگر عبدالله خان طهماسبی، حاکم نظامی تهران عده زیادی را به‌علت اخلال در نظم ‌عمومی توقیف کرد. گسترش اعتراض‌های عمومی نسبت به وضعیت اسفبار اقتصاد کشور، کار را به تظاهرات علیه سلسله قاجاریه در تمام شهرهای ایران کشاند تا اینکه درنهایت در 9 آبان ماده واحده انقراض قاجاریه با اکثریت 80 رأی از 85نفر حاضر تصویب و سلسله قاجاریه پس از 153سال منقرض شد. به‌دنبال این قانون ذکاءالملک وزیرمالیه از سوی رضاخان پهلوی به کفالت رئیس‌الوزرایی منصوب شد.
سال 1304خورشیدی با یک اتفاق مهم در حوزه اقتصاد به پایان رسید؛ در 19 اسفند با تلاش علی‌اکبر‌خان داور وزیر فواید عامه، مدرسه تجارت به ریاست دکتر محمود افشاریزدی تأسیس شد.