تعامل مثبت با نوجوانان و تقویت اعتماد به نفس

زهرا سلمانی_ فوق‌تخصص سلامت جنسی

تعامل مثبت به این معنی است که رابطه‌ای سالم با فرزند داشته باشیم تا کنترل بهتری بر رفتارهای جنسی و پرخطر نوجوانان داشته باشیم. براساس تحقیقات در60 درصد موارد مشاهده شده است که اگر والدین بتوانند تعامل خوبی با نوجوان خود داشته باشند، فرزند می‌تواند از خویشتن‌داری جنسی بیشتری به نسبت سایر گروه‌های هم‌سال خود برخوردار باشد و می‌تواند رفتارهای پرخطر خود را  مدیریت کند و به آن وارد نشود. به این دلیل، تعامل مثبت والدین با فرزند می‌تواند از بروز ناهنجاری‌های رفتاری و اخلاقی در فرزند تا حدود زیادی جلوگیری کند و او را از درگیر شدن با مشکلات بعدی ناشی از رفتارهای پرخطر جنسی در امان نگه دارد. اما از سوی دیگر، تعامل مثبت دارای اجزای مختلفی است که آن را تبدیل به طناب نجات می‌کند. اعتماد به نفس یکی از مهم‌ترین حلقه‌های شکل‌دهنده به این زنجیر است. معمولاً در دوره نوجوانی بچه‌ها علاقه دارند خود را نشان دهند و می‌خواهند متفاوت باشند. این متفاوت بودن می‌تواند به شکل مثبت خود را نشان دهد و می‌تواند با این رویه، ابراز وجود مورد علاقه خود را داشته باشد، اما اگر فرد اعتماد به نفس لازم را نداشته باشد می‌تواند به ‌صورت منفی ابراز وجود کند و این تفاوت با انجام رفتارهایی که مورد تأیید جامعه نیست اما انجامش می‌تواند منجر به برجسته شدن نوجوان نزد دیگران شود، ظهور پیدا می‌کند. از این رو، باید اعتماد به نفس را در فرد افزایش داد و با این اقدام به ‌گونه‌ای عمل کرد که فرد از داشتن رفتارهای منفی پرخطر خودداری کند. وقتی با اعتماد به نفس بالاتری در جامعه حضور پیدا می‌کنیم قادریم با گفتن نه جسارت‌آمیز جلوی برخی انحرافات را بگیریم. با اعتماد به نفس، نوجوان حاضر نمی‌شود تن و بدن خود یا هنجارهایی که به آن اعتماد کرده است را دچار آسیب کند و به چالش بکشد. این یکی از نکات کلیدی و عامل پیشگیرانه در بروز مشکلات اجتماعی است اما اگر تعامل مثبت در مسیر درستی انجام نشود، می‌تواند نوجوان را به قهقرا کشانده و به نوجوان و زندگی او در آینده صدمه وارد کند.
 اعتماد به نفس مهارتی است که والدین باید بلد باشند و بدانند که آن را چطور در ارتباط با نوجوان به ‌کار ببرند. در این بین نوجوان باید احساسات و دیدگاه‌های خود را در ارتباط با موضوعاتی که با آن روبه‌رو می‌شود بیان کند و بتواند آن را به والدین خود منتقل کند. او باید احساسات خود را بیان کند و این مهم است. مسئله دوم این است که والدین باید پس از تعریف کردن از فرزند و تمجید از او جزئیات رفتاری که باعث تمجید از فرزند شده است را به او یادآوری کنند تا فرزند بداند بابت چه مسئله‌ای مورد تشویق قرار گرفته و با تقویت آن موضوع اعتماد به نفس را در خود افزایش دهد و با این رویکرد با جهان پیرامونش برخورد داشته باشد. اما نکته‌ای در این بین وجود دارد که باید به آن توجه کرد. اگر والدین خود اعتماد به نفس کافی نداشته باشند، نمی‌توانند چیزی را به فرزند نوجوان خود یاد دهند یا به تقویت اعتماد به نفس در او کمک کنند و از این رو، ضرورت دارد والدین در تقویت اعتماد به نفس خود نیز تلاش کنند. از سوی دیگر، تصمیم‌گیری، جسارت‌ورزی، اقتدار و چند عامل دیگر در زندگی نوجوان است که  به آن نیاز داریم. سلامت جنسی، زیرساخت‌هایی دارد که پدر و مادر و نوجوانان باید مهارت روبه‌روشدن با آنها را بلد باشند و بتوانند با هم تعامل کنند. والدین در این حوزه باید به نوجوان کمک کنند که او بتواند علایق خود را بشناسد. این مهم است که والدین برای نوجوانان خود مهارت یا هنری را به ‌عنوان سرمایه او در نظر بگیرند و با این کار اعتماد به نفس و حس ارزشمند بودن را در نوجوان ارتقا دهند. با این اقدام، حس دلبستگی به یک سرگرمی و نیاز در نوجوان ایجاد می‌شود و در این حوزه نباید والدین اصرار و اجباری برای انجام کاری داشته باشند. از سوی دیگر، دیدن نقاط مثبت نوجوان به‌مرور می‌تواند منجر به افزایش اعتماد به نفس در او شود و این اعتماد به نفس کمک شایانی به ساخت آینده او کند.