اتفاق مهم برای مترو

مجید جباری- خبر‌نگار

 چانه‌زنی‌های شورا و شهرداری در واپسین دقایق جواب داد و مجوز انتشار اوراق مشارکت برای توسعه حمل‌ونقل عمومی تهران در دقیقه نود صادر شد. حالا مدیریت شهری می‌تواند با استفاده از منابع مالی حاصل از فروش 1500میلیارد تومان اوراق مشارکت، خون تازه‌ای را به شاهرگ ارتباطی کلانشهر تهران بدمد و ناوگان اتوبوسرانی و متروی پایتخت را توسعه دهد. آنطور که محسن هاشمی رفسنجانی، رئیس شورای شهر تهران می‌گوید، بخشی از منابع مالی این اوراق برای تأمین 105دستگاه واگن مترو و 120دستگاه اتوبوس اختصاص خواهد یافت و بخشی دیگر فرصت طلایی افتتاح هرماه یک ایستگاه جدید مترو را پیش روی شهر تهران قرار می‌دهد.
روز یکشنبه بود که محسن هاشمی، رئیس و سیدحسن رسولی، خزانه‌دار شورای شهر تهران در جلسه شورا درباره فرصت 48ساعته مدیریت شهری هشدار دادند و خواستار مساعدت بانک مرکزی برای صدور مجوز انتشار این اوراق مشارکت شدند. درنهایت اما تلاش‌های شهردار تهران با همراهی و پیگیری‌ شورای شهر نتیجه داد و رئیس‌کل بانک مرکزی در آخرین روز سال مالی98 مجوز انتشار اوراق مشارکت را صادر کرد. به همین‌خاطر، رئیس شورای شهر تهران با قدردانی از «مساعدت‌های وی‍ژه» رئیس بانک مرکزی و مدیریت بورس برای تامین اعتبار حمل‌ونقل عمومی شهروندان تهرانی در شرایط سخت اقتصادی گفت: «با عملیاتی‌شدن اوراق مشارکت، امکان افتتاح هر‌ماه یک ایستگاه مترو در پایتخت وجود خواهد داشت و به این ترتیب دیگر بهانه‌ای در راه‌اندازی ایستگاه مترو وجود ندارد.»
محسن هاشمی‌رفسنجانی درباره اینکه قرار است این منابع مالی در کدام بخش هزینه شود، تصریح کرد: «در وهله نخست، از طریق این اوراق امکان افتتاح هر‌ماه یک ایستگاه مترو در پایتخت فراهم می‌شود و به این ترتیب امسال می‌توانیم شاهد بهره‌برداری ۱۲ایستگاه جدید مترو در تهران باشیم. ضمن اینکه بخشی از 1500میلیارد تومان اوراق مشارکت برای خرید اتوبوس‌های برقی استفاده می‌شود.»
او با تأکید بر اینکه بخش دیگری از این اوراق جهت تأمین 105دستگاه واگن و 120اتوبوس درنظر گرفته خواهد شد، گفت: «شهردار تهران به شورای شهر اعلام کرده که اقدامات لازم در این زمینه در دستور کار قرار گرفته و آغاز شده است.»
هاشمی رفسنجانی خاطرنشان کرد: «از آنجا که شهرداری تهران بدهی سنگینی به بانک‌ها داشت، بانک‌ها تمایل به همکاری در زمینه اوراق مشارکت نداشتند اما با اقدامات ارزنده‌ای که از سوی آقایان حناچی و مناف هاشمی، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری انجام گرفت با وجود وضعیت بدهکاری، انتشار اوراق مشارکت عملیاتی شد.»
رئیس شورای شهر تهران به بدهی‌های شهرداری به بانک‌ها هم اشاره کرد و گفت که مجموع بدهی، بهره بانکی و جریمه بیش از 30هزار میلیارد تومان است.»

دولت به تکالیف قانونی خود برای کمک به اتوبوسرانی عمل کند
محمد علیخانی-رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران

با اعلام اینکه مجموع بدهی‌های دولت درخصوص یارانه بلیت اتوبوس و مترو تا پایان سال98 برابر با 7300میلیارد تومان است، گفت: «از این مبلغ، سال گذشته دولت فقط 25میلیارد تومان را پرداخت کرده که رقم بسیار ناچیزی است.»
محمد علیخانی در گفت‌وگو با همشهری با تأکید بر اینکه مجلس، وظایفی را برای دولت در قبال حمل‌ونقل عمومی شهرها تعیین کرده است، افزود: «متأسفانه دولت‌های مختلف به وظایف خود عمل نکردند و به‌دلیل نگاه‌های سیاسی، منافع شهر و شهروندان قربانی شد.»
او با اشاره به اینکه نگاه واقع‌بینانه نشان می‌دهد که یکی از مشکلات اصلی در بهبود وضعیت ناوگان حمل‌ونقل درون‌شهری، کمبود منابع مالی است، اظهار کرد: «یکی از راه‌حل‌های کلیدی برای عبور از موانع موجود بر سر راه توسعه حمل‌ونقل عمومی، «تی او دی» (توسعه بر محور حمل‌ونقل عمومی) است که براساس آن، هر فرد با 300 تا 600متر پیاده‌روی به نخستین ایستگاه حمل‌ونقل عمومی دسترسی خواهد داشت که در نتیجه آن، استفاده شهروندان از خودروی شخصی برای سفرهای درون‌شهری کاهش می‌یابد.»
علیخانی با بیان اینکه اغلب اتوبوس‌های تهران به‌ویژه اتوبوس‌های تک‌کابین فرسوده هستند، تصریح کرد: «شهرداری درخصوص تامین 3هزار دستگاه اتوبوس مورد نیاز ناوگان اتوبوسرانی تهران مشکل دارد و شهرداری باید از محل کمک‌های دولتی که جزو تکالیف قانونی دولت است، این ناوگان را سامان ببخشد.»
نماینده مردم تهران در پارلمان شهری با تأکید بر اینکه در سال98، مجموع یارانه بلیت اتوبوس و مترو 1900میلیارد تومان بوده که شهرداری تهران پرداخت کرده است؛ خاطرنشان کرد: «این در حالی است که نیمی از این رقم یعنی 950میلیارد تومان سهم دولت بوده که چون دولت آن را پرداخت نکرد، بار آن بر دوش مدیریت شهری افتاد.»

مترو چقدر منابع نیاز دارد و اوراق مشارکت چه کمکی می‌کند؟
با مجوز انتشار 1500میلیارد تومانی اوراق مشارکت برای توسعه بخش‌های مترو و اتوبوسرانی تهران، نیمی از آنچه از این محل مدنظر بوده تامین شده است. چراکه سال گذشته برآورد شده بود 3هزار میلیارد تومان مجوز انتشار اوراق مشارکت به شهرداری داده می‌شود تا 2هزار میلیارد تومان آن برای بخش مترو و هزار میلیارد تومانش برای بخش اتوبوسرانی هزینه شود.
با این حال مجوز اوراق 1500میلیارد تومانی، در شرایط سخت اقتصادی فعلی در توسعه و تجهیز خطوط 6و 7و حتی 10مترو و نوسازی بخشی از ناوگان فرسوده اتوبوسرانی می‌تواند کمک بسیار قابل توجهی به‌حساب‌ آید. ناگفته نماند که دیروز پیروز حناچی، شهردار تهران نیز در توییتی از مجوز صادر شده ابراز خوشحالی کرد و در پیغامی به شهروندان اعلام کرد: «خوشبختانه با پیگیری همکارانم در شهرداری و شورای شهر تهران و همکاری بانک مرکزی و دولت محترم، ۱۵۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت توسعه مترو و اتوبوسرانی منتشر شد.» او در پیام خود تأکید کرد که شهروندان تهرانی با این اتفاق در سال ۹۹ شاهد برداشتن گام‌های جدی در توسعه خطوط ۶ و ۷ مترو و ناوگان اتوبوسرانی خواهند بود.
به هرترتیب مهلت انتشار اوراق مشارکت سال ۱۳۹۸ که معادل هزار میلیارد تومان برای مترو و ۵۰۰ میلیارد تومان برای خرید اتوبوس مصوب شده بود، در پایان سال گذشته برای 4‌ماه دیگر تمدید شد تا شهرداری بتواند از این فرصت استفاده کند و در واپسین دقایق موفق به بهره‌مندی از آن شود. از اوراق مشارکت مصوب سال ۱۳۹۷ هم شهرداری تهران تنها توانست ۱۳۰۰ میلیارد تومان را منتشر کند و بفروشد که خریدار ۹۱۰میلیارد تومان از آن بانک آینده بود. نیمی از این مبلغ هفته گذشته به‌حساب شهرداری واگذار شد و نیمی دیگر (۴۵۵ میلیارد تومان) همچنان به‌حساب شهرداری واریز نشده است. در زیر به برخی از نیازهای مالی مترو نگاهی گذرا انداخته‌ایم تا مشخص شود که صدور مجوز اوراق مشارکت از سمت بانک مرکزی چقدر مؤثر خواهد بود.
25000میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل خط 10مترو با 41کیلومتر طول نیاز است.
2000میلیارد تومان پروانه با روش TOD (توسعه بر محور حمل‌ونقل همگانی) می‌تواند از سوی شهرداری صادر شود.
در300متری شعاع ایستگاه‌های مترو، شهرداری می‌تواند از طریق TOD پروانه و تراکم صادر کند تا حداقل هزینه ساخت تونل و ایستگاه‌های مترو تأمین اعتبار شود.
2800میلیارد تومان بودجه مترو از شهرداری تهران برای سال 99است.
2000میلیارد تومان بودجه مترو از شهرداری تهران برای سال 99نقد است.
انتظار می‌رود نیمی از بودجه 99مترو محقق شود.
۶۴ کیلومتر خط کامل نشده مترو مربوط به خطوط 6، 7و توسعه خط 4 از اولویت‌هاست که اوراق مشارکت به تکمیل دو خط 6و 7اختصاص می‌یابد.
1000میلیارد تومان از اوراق مشارکت به مترو اختصاص می‌یابد.
500میلیارد تومان از اوراق مشارکت مربوط به اتوبوسرانی است.