5هزار سال عقبیم؟ واقعا؟

رسول بهروش

پس از مسجل شدن قهرمانی رئال مادرید در مسابقات این فصل لالیگا، باشگاه بارسلونا در پیامی این موفقیت را به رقیب دیرینه‌اش تبریک گفت. انتشار همین خبر در ایران کافی بود تا یک موج بزرگ انتقادی با محوریت «ما چقدر بدبختیم» شکل بگیرد. انواع و اقسام نقدها و تحلیل‌ها نوشته شد در مورد اینکه در ایران محال است هیچ تیمی قهرمانی رقیبش را تبریک بگوید. حتی یکی از نشریات معتبر و رسمی کشور به طعنه در این مورد نوشته بود: «ما 5هزار سال دیگر هم به این سطح از تمدن نمی‌رسیم.» صدالبته انتقاد از خود کار بسیار درستی است، اما این اساسا فرق می‌کند با آنکه همینطور چشم‌بسته بقیه را تحسین کنیم و بر سر خودمان بکوبیم.
اگر ملاک فقط صدور پیام تبریک است، یک جست‌وجوی اینترنتی ساده نشان می‌دهد اتفاقا کلی از این پیام‌های تبریک طی سال‌های اخیر در فوتبال ایران داشته‌ایم. اصلا چرا راه دور برویم؟ همین پارسال که پرسپولیس در یک کورس فشرده و پرماجرا با سپاهان فاتح لیگ هجدهم شد و هت‌تریک قهرمانی را جشن گرفت، مدیران باشگاه اصفهانی با صدور اطلاعیه‌ای رسمی و زیبا، موفقیت سرخپوشان را تبریک گفته و برای این تیم در لیگ قهرمانان آسیا، کسب بهترین نتایج را آرزو کردند. در سال‌های گذشته هم مثلا باشگاه‌های ذوب‌آهن و نفت تهران رسما قهرمانی پرسپولیس در لیگ شانزدهم را تبریک گفته بودند. تازه همین امسال هم باشگاه شاهین، بعد از قبول شکست یک بر صفر برابر پرسپولیس در بازی برگشت، پیروزی و قهرمانی احتمالی سرخپوشان را در صفحه رسمی‌اش تبریک گفت. در همین رابطه حداقل ۱۰مثال دیگر هم می‌توان زد، اما شاید یکی از زیباترین پیام‌ها مربوط به پیغام باشگاه نساجی قائم‌شهر برای پرسپولیس بعد از نایب‌قهرمانی این تیم در لیگ قهرمانان آسیا می‌شد. در این پیام احساسی آمده بود: «دوست داشتیم قهرمانی شما در آسیا را تبریک بگوییم اما از نظر همه ما این نایب قهرمانی با دست خالی بسیار ارزشمند بود. نیروی اراده و تلاش بازیکنان پرسپولیس باورنکردنی و ستودنی بود. همه شما باید به‌خود افتخار کنید.» بنابراین وقتی پرچم ژاپن را در دست هواداران رقیب می‌بینیم، باید این پیام تبریک را هم کنارش ببینیم.
جالب‌تر اینکه حتی بین سرخابی‌های پایتخت هم چنین مراوداتی وجود داشته است. مثلا سایت رسمی باشگاه استقلال بعد از قهرمانی پرسپولیس در جام حذفی در سال90 این موفقیت را تبریک گفت. حتی همین احمد سعادتمند هم که هم‌اکنون مدیرعامل باشگاه استقلال است، قبلا صعود پرسپولیس به فینال لیگ قهرمانان آسیا را روی صفحه شخصی‌اش تبریک گفته بود.
بله؛ بارسایی‌ها و رئالی‌ها به‌خاطر رقابت با هم، چشم همدیگر را کور نمی‌کنند، هوادار غریب تیم مقابل را دسته‌جمعی جلوی ورزشگاه خفت نمی‌کنند، ماشین خبرنگارها را منفجر نمی‌کنند، به روی هم تیغ و تیزی و زنجیر نمی‌کشند، بچه 10ساله را روانه تخت بیمارستان نمی‌کنند و خیلی هم بعید است که در فضای مجازی، ناموس و خانواده طرف مقابل را به فحش بکشند و طبیعتا ناموس و خانواده خودشان را در معرض رفتار مشابه انتقام‌جویانه قرار بدهند! همه اینها درست است و باید مرتبا به هوادار ایرانی گوشزد شود، اما صرف اینکه به‌خاطر صدور یک پیام تبریک، جامعه خودمان را ۵هزار سال عقب‌تر از آنها بدانیم، نه صحیح است و نه فایده دارد. در کنار اشاره به کاستی‌ها، باید روشنایی‌ها را هم ببینیم و به آن اشاره کنیم تا این جنبه تقویت شود. خودانتقادی از نان شب واجب‌تر است، اما خودتخریبی و خودتحقیری یک سر سوزن به‌کار نمی‌آید.