شاخ به شاخ سدان‌های تازه‌وارد ایرانی

علی ابراهیمی_دبیرگروه بازار

خروج شرکای اروپایی و چینی خودروسازان ایرانی در دور جدید بازگشت تحریم‌ها، موجب توقف یا کاهش شدید تیراژ تولید برخی خودروهای محصول قراردادهای تولید مشترک با این شرکای عهد‌شکن شد. با این شرایط تولید مشترک انواع رنو تندر90، ساندرو، سیتروئنc3، مدل‌های جدید محصولات پژو و اغلب برندهای چینی در کشورمان متوقف شد یا به حداقل رسید. این اقدام شرکای خارجی موجب تحمیل تعهدات معوق پیش‌فروش این خودروها به‌خودروسازان ایرانی شد اما در نهایت خودروسازان از ایفای این تعهدات با تحویل برخی خودروهای ثبت‌نامی یا جایگزینی آن با خودروهای داخلی خبر دادند. این روند موجب شد تا پروژه‌های طراحی و تولید خودروهای داخلی روی برخی پلت‌فرم‌های داخلی یا تغییر در پلت‌فرم برخی از شرکای قبلی در دستور کار خودروسازان قرار‌گیرد. شاید بتوان دو محصول جدید ایران‌خودرو و سایپا یعنی سدان‌های کی132و شاهین را که این روزها پیش‌فروش آن به مشتریان آغاز شده است حاصل این رویکرد دانست. اما کدام‌یک از این دو خودرو با توجه به مشخصات فنی و رفاهی ارزش خرید دارد؟
زمزمه‌های عرضه محصولات تازه‌وارد ایران‌خودرو و سایپا از نیمه‌دوم سال گذشته به گوش می‌رسید. ایران‌خودرو که پس از خروج پژو از ایران پروژ‌ه‌های تولید مشترک خودروهای پژو 2008، 301 و 508 را با وجود داخلی‌سازی‌ بالای برخی از این محصولات مانند پژو 301 از‌دست‌رفته می‌دید، تولید محصولات جدیدی را با تغییر در پلت‌فرم این خودرو در دستور‌کار قرار‌داد. می‌توان گفت خودرویی که اخیر با عنوان کی132توسط این گروه خودروسازی به مشتریان پیش‌فروش شده، حاصل این تغییر رویکرد بوده است. در نقطه مقابل، سایپا نیز که پروژ‌ه‌های تولید مشترک برخی خودروهای چینی و اروپایی‌اش در دور جدید تحریم‌ها متوقف شده بود تولید خودروهای جدید با تغییر برخی پلت‌فرم‌ها را در دستور‌کار قرار‌داد. طراحی و تولید خودرویی که ابتدا با نام رهام به بازار معرفی شد و در ادامه به شاهین تغییر نام یافت، از دستاوردهای تمرکز این خودروساز ایرانی بر بومی‌سازی‌ تولید خودرو بوده است. فارغ از کم و کیف چگونگی طراحی و ساخت اینگونه خودروها، آنچه مسلم است اینکه این روزها بازار خودروی ایران با تنوع کم در سبد عرضه خودروسازان مواجه است؛ شرایطی که باعث شده ایران‌خودرو و سایپا به تولید سدان‌های مذکور در چند تیپ و مدل با مشخصات فنی، امکانات رفاهی و البته قیمت‌های متفاوت روی آورند. بررسی کم‌و‌کیف مشخصات و قیمت خودروهای کی132 ایران‌خودرو و شاهین سایپا بیانگر تداوم رقابت این دو خودروساز برای حفظ یا افزایش سهم بازار است اما کدام‌یک از این دو خودرو با توجه به مشخصات فنی، امکانات رفاهی و قیمت برای مشتریان جذاب‌تر بوده و ارزش خرید دارد. شاید بتوان شاهین و کی132را نخستین تلاش خودروسازان ایرانی برای طراحی، ساخت و فروش نسل جدید خودرو‌ها و این موضوع را نقطه‌قوتی در رقابت خودروسازانی دانست که تا چندی پیش برای فروش انواع پراید و پژو به رقابت می‌پرداختند. می‌توان گفت که شاهین و کی‌132شروع یک تجربه تازه در صنعت خودروی ایران است که اگر کیفیت ساخت و توانمندی این خودروها مطابق مشخصاتی باشد که این دو خودروساز اعلام کرده‌اند، شاید ارزش داشته باشد تا مشتریان چشم‌انتظار خرید این خودروها بمانند؛ مشتریانی که امسال در طرح‌های پیش‌فروش ایران‌خودرو و سایپا برای خرید این خودروها ثبت نام کرده‌اند.

چرخش از رهام به شاهین 
شاهین همان خودروی به‌روز‌شده‌ای است که سایپا در سال گذشته از آن با نام رهام رونمایی کرد؛ خودرویی که هنوز به بازار عرضه نشده و حتی در مورد برخی مشخصات فنی و امکانات رفاهی آن نیز اختلاف‌نظرهایی وجود دارد. این وضعیت موجب شده تا حدس و گمان‌های مختلفی در مورد سیستم پیشرانه شاهین و شباهت‌های آن به موتور برلیانس چینی یا ساخت جعبه‌دنده شاهین توسط یک شرکت کره‌ای و تفاوت‌های آن با جعبه‌دنده ساینا اتومات و کوییک اتومات مطرح شود. حتی هنوز شتاب صفر تا صد انواع دنده دستی و اتوماتیک و میزان مصرف سوخت ترکیبی این مدل‌های شاهین نیز به درستی مشخص نیست. این محصول که در 2 مدل گیربکس دستی و دنده اتومات تولید خواهد شد، هزار و ۲۶۰‌کیلوگرم وزن ، ۴.۴متر طول، ۱.۷‌متر عرض و ۱.۵‌متر ارتفاع دارد و از ظرفیت اسمی صندوق‌عقب ۴۲۰ لیتری و رینگ‌های ۱۵ اینچی آلومینیومی برخوردار است. این خودرو حجم موتوری برابر با ۱۵۰۰ سی‌سی خواهد داشت و ظرفیت باک آن به ۴۲‌لیتر می‌رسد.

خودرویی در جست‌وجوی نام و نشان
کی132 نام موقت جدیدترین محصولی است که ایران‌خودرو با رونمایی و پیش‌فروش آن به بازار سعی در جایگزینی آن با پروژه تولید مشترک پژو301 دارد؛ خودرویی که این شرکت هنوز به‌دنبال انتخاب نام و نشانی درخور برای آن است و ادعا می‌شود که طراحی و ساخت آن بر مبنای پلت فرم پژو۳۰۱ بوده است. این خودرو که از نظر فیس‌لیفت نیز شباهت‌های زیادی با پژو 301با تغییراتی در قسمت عقب دارد، در دو نسخه گیربکس دستی و دنده اتومات به بازار می‌آید. حجم موتور هر دو مدل ۱۶۰۰سی‌سی، شتاب صفر تا صد نمونه دستی ۹.۵ ثانیه و اتومات ۱۱.۵ثانیه است. هر دو مدل اتوماتیک و دستی این خودرو ۴.۵‌متر طول، حدود ۱.۷ متر عرض و 1.4متر ارتفاع دارد. نمونه دستی این خودرو هزار و ۱۵۰ کیلوگرم و نوع اتومات هزار و 190کیلوگرم وزن و با ظرفیت اسمی صندوق‌عقب 460 لیتری دارای صندوق عقبی بزرگ‌تر نسبت به شاهین است. از نظر امکانات رفاهی و آپشن نیز این خودرو در مقایسه با شاهین سایپا به‌خصوص در تیپ‌های پایه دارای برتری محسوسی است؛ چرا که سایپا اغلب تجهیزات ایمنی و امکانات رفاهی را از مدل پایه شاهین حذف و به تیپ‌های اتوماتیک منتقل کرده است.

قیمت و عملکرد؛ معیار نهایی اقبال مشتریان 
گرچه در بررسی مشخصات فنی و امکانات رفاهی کی132و شاهین، کفه ترازو به نفع محصول ایران‌خودرو سنگینی می‌کند اما با توجه به وضعیت این روزهای بازار خودرو، قیمت، عاملی تعیین‌کننده در اقبال مشتریان به این دو محصول خواهد بود. با وجود این هنوز قیمت نهایی دو خودرو مشخص نشده اما با توجه به تکالیف قانونی پیش‌فروش محصولات خودروسازان مبنی اینکه میزان پیش‌پرداخت در طرح‌های پیش‌فروش یا مشارکت در تولید این شرکت‌ها نصف قیمت روز خودرو خواهد بود، می‌توان با قیمت‌های مصوب کنونی شورای رقابت، نرخ فروش این خودروها را تخمین زد. سایپا در اطلاعیه طرح پیش‌فروش خود مبلغ پیش‌پرداخت در نظر گرفته‌شده برای شاهین را ۸۰‌میلیون تومان اعلام کرده که با این روند می‌توان گفت قیمت کنونی شاهین با گیربکس دستی حدود ۱۶۰‌میلیون‌تومان در نظر گرفته شده است. اما با توجه به درخواست هر سه‌ماه یک‌بار خودروسازان برای افزایش قیمت‌ها، احتمال افزایش نرخ مصوب این خودرو و نزدیک‌ترین زمان عرضه شاهین به بازار تا اسفند‌ماه امسال، به‌نظر می‌رسد قیمت شاهین تا زمان تحویل به حدود ۲۱۰ میلیون‌تومان هم برسد. ایران‌خودرو نیز در اطلاعیه پیش‌فروش کی132 مبلغ پیش‌پرداخت را ۱۱۹ میلیون و ۹۰۰ هزار‌تومان برای نوع دنده‌ای و ۱۴۹میلیون و ۹۰۰‌هزار‌تومان برای نسخه اتوماتیک در بازه زمانی تحویل ۱۲ تا ۲۴ ماهه اعلام کرده است. درصورتی که مبلغ پیش‌پرداخت را نصف قیمت خودرو لحاظ کنیم، می‌توان گفت که قیمت فعلی کارخانه برای فروش کی132دنده دستی حدود ۲۴۰میلیون و برای کی132 دنده اتوماتیک ۳۰۰میلیون تومان است. کلام آخر اینکه سدان‌های نوبرانه ایران‌خودرو و سایپا برای به‌دست آوردن سهم بازار با توجه به قیمت و مشخصات فنی و امکانات رفاهی جدالی سخت با برخی خودروهای رده قیمتی موجود در بازار خواهند داشت؛ موضوعی که حتی برخی مدیران این شرکت‌های خودروسازی نیز به آن اذعان داشته و دنا پلاس، جک J4، بسترن B30 و آریزو5 را از جمله رقبای این سدان‌های تازه‌وارد تلقی می‌کنند. حال باید دید که عملکرد فنی و امکانات رفاهی این خودروها قادر به ترغیب مشتریان به خرید آنها در مقایسه با رقبای فعلی خواهد بود؟