دیدگاه
نقدی بر آمار 25میلیونی مبتلایان
حمید سوری- متخصص اپیدمیولوژی
برآوردهای جمعیتی که درخصوص مبتلایان به کرونا اعلام می‌شود، قطعیت‌شان زیر سؤال است. وقتی می‌گوییم 25میلیون نفر طی 150روز گذشته به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند، باید از یک روش بدون خطا مثل سرواپیدمیولوژی استفاده شود و به شکل تصادفی از همه گروه‌ها و طبقات جامعه نمونه بگیریم تا بتوانیم یک برآورد درست از تعداد مبتلایان ارائه بدهیم. احتمالا این 25میلیون مبتلا برآوردهای تخمینی است که شکل گرفته چون با سایر آمارها همخوانی ندارد. با حدود 14هزار کشته‌ای که داریم، طبیعتا نمی‌توانیم 25میلیون فرد مبتلا شده داشته باشیم. براساس آمارها حدود 15درصد افرادی که مبتلا می‌شوند ممکن است بدون علامت باشند، اما در مورد آنهایی که علامت دارند، بستری شده‌اند یا فوت کرده‌اند، اعداد متناقض است. درخصوص افرادی هم که حامل ویروس هستند، عدد دقیقی نداریم و برآورد کلی در سطح جهان این است که بین 5تا 15درصد افراد جامعه مبتلا و خودشان متوجه بیماری‌شان نمی‌شوند که این عدد در گروه‌های جمعیتی خاص مثل بچه‌ها، جوان‌ها و نوجوان‌هاست که بیمار می‌شوند. اما گروه‌های پرخطر معمولا ابتلای بدون علامت در آنها نادر است که هم تخت‌های بیمارستان‌ها را اشغال می‌کنند و هم تعداد مرگ‌ومیر در آنها بالاست.
اینکه در آینده چه اتفاقی ممکن است بیفتد، همه‌‌چیز بستگی به رفتار مردم و مسئولان دارد. اگر این رفتار سنجیده و علمی و با استناد به تجربه علمی، تاریخی و موجود بشر در زمینه کنترل یا خاموش کردن اپیدمی باشد، می‌توانیم امیدوار باشیم که روند بستری و مرگ را حداقل تا حد بالایی کاهش دهیم؛ چراکه تا وقتی واکسن کشف نشده این ویروس بین جمعیت هست و افراد را مبتلا می‌کند. این در شرایطی است که ویروس تغییر ماهیت ژنتیک و بیولوژیکی ندهد که اگر این اتفاق بیفتد، دیگر فرد مقاومی را در برابر ویروس نخواهیم داشت و احتمال ابتلای همه افراد وجود دارد یا ممکن است افرادی که یک‌بار بیمار شده‌اند، دوباره به این ویروس آلوده شوند. اینکه بگوییم چند درصد جامعه به این ویروس مبتلا شده‌اند دردی را دوا نمی‌کند. اینکه طول مدت ایمنی فرد مبتلا چقدر است را هم هنوز نمی‌دانیم که فرد بهبودیافته چه مدتی ایمنی دارد.
این هم که تصور کنیم به‌زودی واکسن این ویروس در اختیار همه قرار می‌گیرد و این بیماری در یک سال آینده بعد از ورود واکسن به جامعه جهانی کنترل می‌شود هم تصور اشتباهی است. در این شرایط مهم‌ترین عامل داشتن سیاست‌هایی است که بتوانیم با وجود ویروس در جامعه و وجود افراد حساس -که احتمال ابتلایشان به این بیماری بیشتر از سایر افراد جامعه است- این ویروس را کنترل کنیم. الان جدای از آمار 25میلیون مبتلایی که ارائه شده 55میلیون شهروند حساس به ویروس کرونا داریم که می‌توانند اپیدمی کرونا را در جامعه مجدد شعله‌ور کنند و شانس مرگ‌ومیر را بالا ببرند. اگر میزان کشندگی ابتلا به کرونا را یک‌دهم درصد بگیریم و منتظر باشیم به شکل ایمنی دسته‌جمعی 55میلیون افراد حساس در جامعه که هنوز مبتلا نشده‌اند، مبتلا به این بیماری شوند، آن وقت با آمار یک‌صدم درصد، 5.5میلیون و با آمار یک‌دهم درصد، 550هزار نفر مبتلا می‌شوند که با این فرض ما احتمالا باید چشم‌انتظار نیم‌میلیون مرگ باشیم؛ درصورتی که اینطور نیست. بعید به‌نظر می‌رسد 5صدم درصد مبتلا داشته باشیم که در آن صورت باید چشم‌انتظار 200هزار کشته باشیم. کاری که باید انجام شود این است که باید تمام تمهیدات لازم برای محافظت از مردم در برابر ابتلا به این ویروس اتخاذ شود. این فقط وظیفه مردم نیست، دولت هم باید مسئولیت جدی‌ای را احساس کند و سیاست‌هایی که اعمال می‌شود نیاز به نظارت بیشتر دارند و مردم نیز باید دسترسی کافی، آسان و کم‌هزینه به موارد محافظتی همچون ماسک و مواد ضد‌عفونی‌کننده داشته باشند.
یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید به آن توجه شود این است که باید یکی از منحصر به‌فردترین اقدامات یعنی محافظت ویژه از گروه‌های پرخطر در دستور کار قرار بگیرد که این مراقبت‌ها نیاز به چارچوب مدون و دقیق دارد. با نیمه‌وقت یا تعطیل کردن یک یا 2 هفته‌ای شهرها هیچ‌چیزی درست نمی‌شود و پس از برداشت محدودیت‌ها دوباره این بیماری اوج می‌گیرد. در این روزها نیاز به اطلاعات و داده‌های درست و تحلیل دقیق و مناسب آنها داریم. کشور ما این روزها بیشتر نیاز به تیم‌های پیشگیری دارد تا درمان درحالی‌که دانشکده‌های بهداشت محیط و سایر دانشگاه‌های مرتبط با این بیماری یا غیرفعال بوده یا در حاشیه قرار دارند. اگر این مراکز دانشگاهی نتوانند نسخه بومی شده برای پیشگیری یا درمان کرونا داشته باشند، مشکلات همچنان ادامه خواهد داشت.
