گفت‌وگو و تعامل سازنده؛ چاره بحران‌های جهانی
مجید فراهانی ؛ عضو شورای اسلامی شهر تهران
بیست‌وسوم تیرماه روز گفت‌وگو و تعامل سازنده با جهان نامگذاری شده است. اصولا گفت‌وگو و دیالوگ دوجانبه بین افراد جامعه و فراتر از آن بین حکومت‌ها و دولت‌ها امروزه به‌عنوان مسئله‌ای ضروری، اجتناب‌ناپذیر و کارآمد نزد تحلیلگران و مفسران تحولات سیاسی و اجتماعی مطرح است و هر چه از سطح اخبار و رویدادهای جهانی به عمق تدقیق و تعمیق چرایی و ریشه‌های وضعیت حاکم بر جهان حرکت می‌کنیم، بیشتر به ضرورت و حتی فوریت اهمیت گفت‌وگو و تعامل و مفاهمه در سطح جهانی آگاه می‌شویم.
در تحلیل نظری این اهمیت می‌توان به 2 نکته اشاره کرد؛ نکته اول ارتباط تعامل در بستر سیاست خارجی و نسبت آن با توسعه و نکته دوم مسئله هویت و ایجاد سازه مفهومی متناسب با راهبردهای تعامل‌گرایانه است که در نزاع‌های فکری بی‌حاصل و بی‌پایه‌ای که در بین جناح‌های سیاسی کشور طی سالیان اخیر درگرفته این‌گونه تداعی و تحلیل شده است که گویی سیاست خارجی تعامل‌گرا در ضدیت و مخالفت با استقلال و هویت سیاسی و دینی تعریف می‌شود. به‌طور مشخص از دهه 70 و کارنامه کشورهایی مانند کره و هنگ‌کنگ در زمینه توسعه صادرات و ارتباطات گسترده جهانی پرداختن به مسئله و پرسش نسبت و ارتباط توسعه و سیاست خارجی رونق گرفت؛ چراکه کشور‌ها و دولت‌ها برای دست پیدا کردن به توسعه پایدار ناگزیزند رویکردهای سیاست خارجی توسعه‌گرا را در دستور کار خود قرار دهند و بر مبنای آن سیاست‌های کلان خود را تدوین و طراحی کنند. واقعیت این است که سیاست خارجی توسعه‌گرا بدون پشتوانه اقتصاد درون‌گرا و مولد راه به جایی نمی‌برد و نمی‌تواند در معادلات جهانی جایگاه و نقش قابل توجهی برای کشور دست و پا کند که نمونه و مصداق آن را می‌توان در چرایی تضعیف برجام به‌عنوان مهم‌ترین توافق بین‌المللی ایران بعد از ملی شدن
صنعت نفت به روشنی دید.
به سخن دیگر، برجام علاوه بر کارشکنی و خروج آمریکا از توافق از ناحیه بی‌توجهی به ارتباطات و مناسبت‌های استراتژیک اقتصادی صدمه دید که می‌توانست با درک ضرورت تعامل در جهان اقتصاد علاوه بر ایجاد بازدارندگی کم‌هزینه و مؤثر در دشمنی آمریکا، عملا کشور را در فرآیندی قرار دهد که با حفظ استقلال و تمامیت ارضی و سیاسی، در ارتباط گسترده با جهان بتواند بر مبنای منافع ملی و عمومی از کاهش حجم اقتصاد کشور و به تبع آن گرفتاری مردم
جلوگیری کند.
امروز و با نگاهی به شرایط کشور در حوزه‌های اقتصادی و سیاسی اهمیت این راهبرد اما به‌گونه‌ای دیگر نمایان می‌شود که بر مبنای درهم‌تنیدگی هویت سیاسی ایدئولوژیک و سیاست خارجی استراتژیک و عمل‌گرا می‌تواند در رفتار و الهیات سیاسی تصمیم‌گیران کشور برای خروج از شرایط نامطلوب کنونی مورد توجه قرار گیرد. هر چند نباید از یاد برد که گفت‌وگو و تعامل نه‌تنها ناشی از ضعف و سازش منفعلانه که برکشیده قدرت و قوت منطق و تبحر سیاسی و حقوقی برای حل موضوعات پیچیده بین‌المللی است. در متون دینی و نصوص مذهبی و تاریخ اسلام هم راهبرد گفت‌وگو همواره مورد توجه پیامبر اسلام(ص) بوده است و در موارد بی‌شماری حضرت رسول(ص) بارها با ارسال نامه و اعزام نماینده به مناطق مختلف جهان با سران کشور‌ها و رهبران قبایل مخالف به گفت‌وگو پرداخته‌اند؛ بنابراین با توجه به فضای حاکم بر جهان که لحظه به لحظه دستخوش و آبستن تغییر است و سرنوشت همه جهان به نوعی به هم گره خورده که در پدیده کرونا همه به روشنی مشاهده کردیم نمی‌توان جهان را نادیده گرفت و اهمیت تعامل و مفاهمه را در برطرف شدن چالش‌های ملی و جهانی
دست‌کم گرفت.
