کارشکنی امارات در آشتی با قطر

رسانه‌های آمریکایی برای سومین‌بار از شکست دولت این کشور در میانجیگری بین قطر با عربستان و امارات طی 3سال گذشته خبر داده‌اند. جالب آنکه به گزارش فاکس‌نیوز، عامل اصلی در شکست تلاش‌های دولت ترامپ، کارشکنی‌های امارات بوده است. براساس گزارش این شبکه راستگرای آمریکایی که به‌عنوان «مهم‌ترین پایگاه رسانه‌ای ترامپ» شناخته می‌شود، تلاش‌های مقامات عالی‌رتبه دولت آمریکا با حمایت امیر کویت برای خاتمه دادن به بحران قطر طی هفته‌های اخیر به مراحل سرنوشت‌سازی رسیده بود، اما باری دیگر تمام این اقدامات با کارشکنی‌های سران امارات بی‌نتیجه مانده است.
گزارش فاکس‌نیوز در حالی منتشر شده که مقامات دولتی عربستان سعودی طی یک‌ماه گذشته بارها از آمادگی خود برای گفت‌وگو و تعامل با دولت قطر سخن گفته‌اند؛ امری که نشان می‌دهد ادعای شبکه فاکس‌نیوز چندان دور از واقعیت نیست. روزنامه العربی‌الجدید نیز به نقل از منابعی در قطر مدعی شده: «دور تازه تلاش‌های آمریکا برای حل این پرونده بعد از کنفرانس امنیتی دوحه و با دستور شخص آقای ترامپ آغاز شده بود». به نوشته این روزنامه، همزمان با سفرهای فشرده مقامات وزارت خارجه آمریکا به دوحه، فشارهای این کشور بر عربستان برای تعدیل مواضع خود نسبت به قطر نیز افزایش یافته بود؛ با این حال کارشکنی‌های امارات در آخرین روزها، بار دیگر امیدها برای عبور از بن‌بست در پرونده بحران خلیج‌فارس را از بین برده است.
خالد جارالله، معاون وزیر خارجه کویت که مسئولیت پرونده قطر را بر عهده دارد نیز هفته گذشته با اشاره تلویحی به شکست مذاکرات زیرنظر آمریکا گفت: تلاش‌های کویت و شورای همکاری خلیج‌فارس برای خاتمه دادن به این بحران، با وجود ناامیدی و سرخوردگی که شکل گرفته همچنان ادامه دارد.

چرا آمریکا برای میانجیگری تلاش می‌کند؟
در گزارش فاکس‌نیوز، پاسخ این سؤال به انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا برمی‌گردد؛ انتخاباتی که کمتر از 5‌ماه به موعد آن باقی است. براساس گزارش فاکس‌نیوز «ترامپ از ابتدای سال میلادی جاری فشارها بر وزارت خارجه آمریکا برای حل بحران قطر را افزایش داده تا تنها چند‌ماه مانده به انتخابات، به پیروزی دیپلماتیکی خارج از مرزهای کشور دست یابد. در نهایت اما توافق مدنظر او به‌دلیل تغییر موضع ناگهانی اماراتی‌ها به‌دست نیامده و تلاش‌های صورت گرفته در این چند‌ماه عملا بی‌نتیجه مانده است».
اگرچه نمی‌توان از برنامه‌های انتخاباتی ترامپ در این زمینه چشم ‌پوشید، اما اقدامات آمریکا برای حل بحران قطر محدود به سال میلادی جاری نیست و به فاصله کوتاهی پس از آغاز بحران برمی‌گردد. رکس تیلرسون، وزیر خارجه وقت آمریکا ازجمله چهره‌هایی بود که پس از محاصره قطر به این کشور سفر کرده و میانجیگری‌ها برای حل پرونده را شروع کرد. او و سایر مقامات ارشد آمریکا، بحران قطر را عاملی انحرافی در مسیر اجماع منطقه‌ای علیه ایران می‌دانستند. مایک پمپئو در آخرین اظهارنظر خود درباره بحران میان قطر با عربستان و امارات گفته است: «این بحران به مثابه حاشیه امنی برای ادامه فعالیت‌های خرابکارانه! ایران در منطقه است. نباید نیرو و توجه متحدین در منطقه صرف مسئله دیگری غیر از مقابله با توسعه‌طلبی‌های ایران شود.»
یکی از نکات قابل توجه در این پرونده، اختلاف موضع رئیس‌جمهور آمریکا با وزارت خارجه، پنتاگون و سازمان سیا درباره محاصره قطر بود؛ اختلافی که البته با گذشت 3سال از شروع این بحران تا حد زیادی رنگ باخته است. ترامپ پس از آغاز محاصره همه‌جانبه قطر و در شرایطی که احتمال حمله نظامی به این کشور وجود داشت، از موضع ریاض-ابوظبی دفاع کرده و امیر قطر را تلویحا به حمایت مالی از تروریسم متهم کرد. او در صفحه توییتر خود نوشت: وقتی من در اجلاس ریاض درباره ضرورت پایان دادن به حمایت مالی از تروریسم و افرط‌گرایی سخن گفتم، ناگهان همه به امیر قطر نگاه کردند!


مکث
مفاد توافق مورد نظر ترامپ؛ ایران در کدام بخش از معادله بود؟

براساس اطلاعاتی که در گزارش شبکه فاکس‌نیوز منتشر شده، طرح ترامپ برای حل بحران خلیج‌فارس در نخستین گام، شامل گشایش یک خط هوایی برای هواپیماهای قطری به‌عنوان جایگزین خطوط هوایی ایران بوده است. هم‌اکنون بخش عمده هواپیماهای قطری به‌دلیل تحریم عربستان، امارات و بحرین ناچارند از حریم هوایی ایران استفاده کنند؛ امری که به ادعای این گزارش، سالانه بیش از 130میلیون دلار درآمد ارزی برای ایران تامین می‌کند.
جالب آنکه به گفته فاکس‌نیوز، حتی نیروهای آمریکایی حاضر در قطر نیز به‌دلیل این شرایط ناچارند برای سفر به دوحه از حریم هوایی ایران عبور کنند؛ امری که از سوی مقامات دولت آمریکا نگران‌کننده توصیف شده است. گام دوم و سوم این توافق نیز بازگشت تدریجی نمایندگی‌های دیپلماتیک در سطح کاردار و در نهایت، حضور مشترک رهبران 3 کشور در اجلاس آینده شورای همکاری خلیج‌فارس عنوان شده بود؛ برنامه‌هایی که البته هیچ‌کدام، دست‌کم در آینده‌ای نزدیک اجرا نخواهد شد!