جوکر در اکباتان، 1917 در شمیران

مسعود میر ـ روزنامه نگار

بحث‌های تکراری و حرف و حدیث‌های همیشگی درباره اکران فیلم خارجی در سینماهای کشور را بی‌خیال شوید. اصلا فراموش کنید که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال96 در پاسخ به مخالفان نمایش فیلم خارجی از استدلال موافقان برای ایجاد رونق و رقابت در سینما مایه گذاشت و همچنین نظر موافقان نمایش فیلم‌های غیرایرانی در سالن‌ها را هم با ایده بررسی بیشتر برای کسب منفعت افزون‌تر از راه این اکران‌ها در هم آمیخت. حتی فراموش کنید که در سازمان سینمایی کشور یک مدیر عالی‌رتبه برای اکران فیلم خارجی مشغول به فعالیت بوده و البته در سال97 خبر داد که 3 سالن سینما قرار است به‌صورت آزمایشی موضوع اکران فیلم خارجی را عملیاتی کنند. اکنون  تابستان1399 است و کرونا نفس سینما را بند آورده‌است. سالن‌دار و سینما‌رو و اهالی سینما همگی درحالی بغض مصیبت کرونا را قورت و خود را خندان نشان می‌دهند که جوکر در شهر می‌پلکد و برای تماشای یاغی‌گری‌هایش به‌دنبال تماشاگر است.


احضار جوکر در 1917

همین حالا که شما خواننده  این متن هستید بلیت‌فروشی در پردیس‌های سینمایی مگامال، کوروش، زندگی، گالریا و شمیران برای 3 فیلم احضار2، جوکر و 1917 در یک سالن و یک سانس در حال انجام است. فیلم اول در امتداد هول‌و‌ولای فیلم معروف جن‌گیر است و تاریخ تولیدش چند سال قبل اما 2 فیلم دیگر به تازگی از تنور سینمای غرب بیرون آمده‌اند. هر 2فیلم از سوی طرفداران ایرانی هزاران بار دانلود و دست‌ به‌دست شده و کپی‌های غیرقانونی‌شان در ماه‌های کرونا و قرنطینه، اوقات فراغت خیلی‌ها را پر کرده‌است. حالا چند روزی هست که این 3 فیلم به بهانه حمایت از سالن‌دارها و جلوگیری از ورشکستگی سینماهای بدون مشتری در روزهای طغیان مجدد کرونا، روی پرده هستند. بله درست متوجه شدید؛ فیلم‌های جیمز وان، تاد فیلیپس و سام مندس در تهران روی پرده هستند.

ورشکستگی در ورشکستگی

فیلم خارجی در روزهایی که خیلی‌ها مشتاق تماشایش روی پرده بودند به دستور مدیران با سینماهای کشور قهر بود. دلایل این موضوع البته تعدادشان کم نبود و حالا هم که چشممان به جمال جوکر و رفقای هالیوودی‌اش بر پرده بعضی سینماها روشن شده این موضوع از خاطر نمی‌رود.
به همین بهانه پای حرف‌های عبدالله اسفندیاری از مدیران سابق بنیاد سینمایی فارابی و البته از مخالفان اکران فیلم‌های خارجی بر پرده سینماها با این شیوه نشستیم. اسفندیاری در همان آغاز بحث دلیلی که برخی برای اکران فیلم خارجی در این روزها به آن استدلال می‌کنند را دلیل بدهی‌ها می‌داند و می‌گوید: اجرای طرح اکران فیلم خارجی برای جلوگیری از ورشکستگی سینما آن‌هم بدون درنظر گرفتن مسائل فرهنگی و باز‌کردن پای اکران بی‌مهار فیلم خارجی در سینماها حاصلی جز ورشکستگی در پی نخواهد داشت. البته این تنها نظر من نیست بلکه مخالفت با اکران بی‌ضابطه فیلم خارجی نظر اغلب کسانی هست که دوستدار سینمای ایران هستند و نمی‌خواهند در مقابل هجوم سینمای مسلط جهان تحت این سیطره قرار داشته‌باشند.

کرونا و تجربه دهه60

«امیدوارم بهانه کرونا برای نمایش بی‌حساب و کتاب فیلم خارجی موقتی باشد و بعد دوباره همان تصمیمی اجرایی شود که در دهه 60 انجام شد.» اشاره اسفندیاری به روزهایی است که اکران فیلم خارجی به‌اصطلاح با رویکردی فرهنگی و گزینش شده توسط بنیاد سینمایی فارابی انجام می‌شد و مدیران آن دوره به این موضوع مفتخرند که سبب شده‌اند علاقه‌مندان با سینمای جهان و نه فقط هالیوود آشنا شوند چون در غیر این صورت دوباره همان بلایی سر سینمای ایران خواهد‌آمد که در سال‌های پایانی حکومت پهلوی آمد و سینمای تولید داخل عملا زیر آوار انبوه فیلم‌های خارجی روی پرده، به سختی نفس می‌کشید.



شرط و پول 

3فیلم خارجی که دوتایشان از جدیدترین محصولات سینمایی دنیا هستند این روزها روی پرده برخی سینماهای پایتخت است. سؤال مهم این است که آیا این فیلم‌ها در شرایط کاملا قانونی و با طی‌کردن مراحل دقیق فرایند تجارت آثار فرهنگی به نمایش در آمده‌اند یا خیر؟ عبدالله اسفندیاری پیش از هر قضاوتی توضیح می‌دهد که: «هر فیلم خارجی برای نمایش عمومی در سینماهای کشور باید 2 شرط اولیه و مهم را از سر بگذراند.
 اول اینکه حق و حقوق کپی‌رایت فیلم به‌صورت غیر‌تقلبی و کاملا قانونی خریداری شود و دیگر اینکه این فیلم از مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز نمایش داشته ‌باشد.»
این مدیر فرهنگی همچنین تأکید می‌کند که این روزها بحث خرید کپی‌رایت به‌صورت قاچاق و از طریق راه‌های فرعی بسیار داغ است و باید مراقب باشیم تا از هر راهی برای خرید کپی‌رایت آثار با قیمتی ارزان‌تر اقدام نکنیم. 
او می‌گوید: «البته من منکر این نیستم که هنوز همان مثال که پول داشته باش و سر سبیل شاه نقاره بزن در کشور ما مصداق دارد اما باید کمی دقیق شویم و ببینیم آیا سالن‌دارها برای رهایی از ورشکستگی ناشی از کرونا حاضر به پرداخت مبلغ کلان کپی‌رایت فیلمی مثل جوکر شده‌اند تا آن را در سالن‌هایی با کمتر از 50صندلی که تنها نیمی از آنها قابلیت بلیت‌فروشی دارند اکران کنند؟»




چرخ سینما می‌چرخد
 اما کندتر

این تهیه‌کننده سینما و عضو کانون فیلمنامه‌نویسان کشور البته می‌گوید که موضوع توجه به منافع ملی حتی در حوزه سینما هم باید رعایت شود و معتقد است:« با رعایت همین شیوه‌نامه‌های بهداشتی می‌توان سینما را     حفظ کرد و با اینکه شرایط کرونا بسیار مهیب و خطرناک است اما می‌توان سینماها را باز نگه‌داشت به شرطی که سینمادار‌ها به درآمد کمتر قانع شوند تا فعلا چرخ سینما بچرخد اما مشکل اینجاست که برخی دوستان همیشه می‌خواهند فیل هوا کنند و این نمایش فیلم‌های خارجی در روزهای کرونایی هم یکی از این مصداق‌هاست...»