کارشناسان معتقدند ناآگاهی مدیران به موضوع و اجرای پروژه‌های فاقد دربرگیری عمومی برای همه کودکان شهر، از اصلی‌ترین مشکلات تحقق شهر دوستدار کودک در پایتخت است
تهران دوستدار همه کودکان باشد
فخاری، عضو شورای شهر: با وجود تمام کاستی‌ها امید دارم تهران نشان شهر دوستدار کودک را کسب کند
الهام مصدقی‌راد- خبر‌نگار
از سال88 که شورای شهر تهران لایحه شهر دوستدار کودک را به تصویب رساند و شهرداری را ملزم به تدوین و اجرای استانداردهای بومی‌شده این طرح جهانی کرد، اقداماتی در پایتخت به اجرا درآمد. راه‌اندازی اتاق‌های مادر و کودک، احداث بوستان‌های ویژه کودکان، طراحی و اجرای مبلمان شهری برای کودکان، برگزاری جشنواره‌ها و برنامه‌های آموزشی و فرهنگی با مخاطب کودک و... ازجمله این اقدامات است. برنامه‌هایی مانند ایمن‌سازی وسایل حمل‌ونقل عمومی برای کودکان اما همچنان به‌دلیل عدم‌وجود زیرساخت‌های لازم قابلیت اجرایی نیافته است. با این حال به‌تازگی تهران، رشت، بندرعباس، تبریز، سمنان، شیراز، کرمان، گرگان، مشهد، همدان، یزد و اوز در استان فارس توسط کمیته ملی هماهنگی شهر دوستدار کودک متشکل از نمایندگان وزارت کشور، یونیسف، سازمان شهرداری‌های کشور و... به‌عنوان پایلوت شهر دوستدار کودک انتخاب شده‌اند و تلاش خواهند کرد نشان شهر دوستدار کودک ِ یونیسف را از آن خود کنند. شهر دوستدار کودک هدفش را مناسب‌سازی همه‌جانبه شهر برای «همه کودکان» تعریف می‌کند. طرح‌های کوتاه، میان و بلندمدتی هم که برای تحقق این مهم در شهر تهران تدوین و نهایی شد همین نگاه را دارد. اما آنچه تاکنون به اجرا درآمده با هدف اصلی طرح فاصله معناداری داشته است. به‌عبارت دیگر پروژه‌ها و اقداماتی که طی این چندسال با هدف کودکان در پایتخت به اجرا درآمده، شامل «همه کودکان» نمی‌شود و معطوف به قشر خاصی از آنهاست و همچنان بر مسئله تبعیض، دامن می‌زند.
طرح‌هایی که تبعیض را افزایش می‌دهد
فردا 12تیر‌ماه، سومین سال آغازبه‌کار باغ کتاب تهران است؛ پروژه‌ای فرهنگی، تفریحی که کودکان و نوجوانان بسیاری مخاطبان اصلی آن بوده‌اند و تاکنون استقبال گسترده‌ای هم از آن شده است. اما الهام فخاری، رئیس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران معتقد است امکان استفاده از چنین پروژه‌هایی فقط برای قشر خاصی از کودکان جامعه میسر خواهد بود و کودکانی که در طبقات پایین‌تر اقتصادی قرار دارند از آن بی‌بهره می‌مانند. تبعیض همان موضوعی است که در بسیاری از این دست پروژه‌ها به چشم می‌خورد. فاطمه قاسم‌زاده، عضو شورای دوستدار کودک و نماینده شبکه یاری کودکان کار در این شورا در این خصوص به همشهری می‌گوید: «تبعیض در ساختارهای اقتصادی و اجتماعی است و ما انتظار نداریم که به‌سرعت برطرف شود اما در برنامه‌های شهر دوستدار کودک نه‌تنها تلاشی برای کاهش یا رفع این تبعیض نمی‌شود، بلکه بر آن دامن زده می‌شود. چند سال قبل قرار بود در شمال تهران پارک ویژه‌ای احداث شود که به دلایلی منتفی شد، این طرح در حالی تصویب شده بود که ما حتی هم‌اکنون، بوستانی ساده در حاشیه تهران و محدوده کوره‌های آجرپزی که کودکان بسیاری هم در آن ساکن هستند نداریم.» الهام فخاری، عضو شورای شهر نیز در گفت‌وگو با همشهری ضمن اشاره به همین مسئله، به تفاوت ساختاری میان مناطق 22گانه تهران نیز اشاره کرده و می‌گوید: «جدای از اینکه شهر تهران نیازمند یک الگوی درست شهر دوستدار کودک است، هر منطقه نیز با توجه به الگوی سکونتی، وضعیت اجتماعی، اقتصادی و... نیازمند طراحی و برنامه‌های جداگانه‌ای است و نمی‌توان یک الگو را در تمام تهران پیاده کرد.»
مدیران ناآگاه؛ اصلی‌ترین مانع تحقق برنامه‌ها
در تحقق شهرهای دوستدار کودک، دوستدار سالمند، دوستدار زنان و... آنچه حتی مهم‌تر از برنامه‌هاست، باور مدیران و نگاه آنان به موضوع است. بهترین و دقیق‌ترین برنامه‌ها با نگاه کاهش تبعیض، و تدوین‌شده با مختصات فرهنگی و اجتماعی مناطق یک شهر هم اگر با باور سیاستگذاران و مدیران اجرایی فاصله داشته باشند، محقق نخواهند شد. فخاری اعتقاد دارد این مسئله در تهران مشکل بزرگی است و با نگاه فعلی مدیران دستگاه‌های مرتبط، تنها چند پروژه و برنامه با فشارهای شورا و مدیران شهری پیش خواهد رفت. به همین دلیل او معتقد است ضمن اینکه پروژه‌های خوبی در پایتخت انجام شد اما این مهم در پایتخت ریل‌گذاری نشده و سخت جلو می‌رود. با وجود تمام اشکالات و انتقاداتی که کارشناسان و مسئولان به نحوه اجرای شهر دوستدار کودک در پایتخت دارند اما معتقدند قدم‌گذاشتن در این مسیر، ارزشمند است و به‌طور حتم به نتایج ارزشمندی منجر خواهد شد. قاسم‌زاده می‌گوید: «وقتی نور کمی هم وجود دارد باید به دنبالش رفت. همین‌که این طرح به میان آمده و در موردش بحث و گفت‌وگو می‌شود خوب است و باید تلاش کرد در وضعیت موجود قدم‌های درستی برداشته شود.» تلاش تهران و 11شهر دیگر برای دستیابی به نشان شهر دوستدار کودک از طرف یونیسف ارزشمند است؛ حتی اگر فاصله چشمگیری با آنچه باید محقق شود داشته باشیم. اما فخاری عضو شورای شهر تهران بسیار امیدوار است با وجود تمام سختی‌ها و کاستی‌ها، تهران به این نشان دست یابد.
