محمدرضا محبوب‌فر ـ جامعه‌شناس و اپیدمیولوژیست
«ملیندا فرنچ گیتس» همسر بیل گیتس و مدیر سابق برخی از محصولات شرکت مایکروسافت است. وی به‌عنوان سومین زن قدرتمند جهان معرفی شده است. ملیندا گیتس اخیرا در اظهارنظری تکان‌دهنده اعلام کرده که سریع‌ترین کاهش نرخ فرزندآوری به ازای هر زن در تاریخ جهان در ایران اتفاق افتاده است. او با انتشار یک نمودار و با ارائه چند جدول در صفحه توییتر خود از بالارفتن کیفیت زندگی در سراسر جهان صحبت کرد؛ درحالی‌که اعلام کرد تعداد موالید در کشوری مثل ایران کاهش یافته است.
اما علت کاهش موالید در ایران چه می‌تواند باشد؟ تعدادی از کارشناسان، مشکلات اقتصادی را تنها دلیل کاهش موالید در ایران مطرح می‌کنند. برخی هم موضوع را بی‌ارتباط با تغییر سبک زندگی نمی‌دانند. آنچه مسلم است اینکه کشور ایران با مشکل جدی کاهش جمعیت روبه‌‌روست و پیش‌‌بینی می‌شود که ایران در 30سال آینده به یکی از کشورهای پیر دنیا تبدیل شود.
نکته‌ای که در این میان نباید از آن غافل شد، بیماری کروناست. براساس آخرین پژوهش‌های علمی، در دوران کرونا از میزان بارداری‌ها و موالید در جهان کاسته شده است و آمار ایران نسبت به آمار جهانی در دوران کرونا نشان می‌دهد که خانواده‌های ایرانی کمتر تمایل به فرزندآوری داشته‌اند. این موضوع از 2 جنبه اقتصادی و پزشکی قابل بررسی است.
اگر بنا باشد به موضوع کاهش نرخ فرزندآوری زنان ایرانی از نظر اقتصادی بپردازیم باید به این نکته اذعان کنیم که امروز اقتصاد کشور تحت‌تأثیر توأمان تحریم‌ها و بیماری کرونا قرار گرفته و نهادهای حاکمیتی و جامعه ایران با بحران‌های پولی و مالی روبه‌رو شده‌اند. سطح درآمد 80درصد خانواده‌ها پایین‌تر از خط فقر یا روی خط فقر واقع شده است. از زمان شیوع کرونا در ایران نزدیک به یک‌میلیون کارگر رسمی شغل خود را از دست داده‌اند و از سرنوشت بیش از7 میلیون کارگر غیررسمی نیز خبری در دست نیست. اما موضوع کاهش نرخ فرزندآوری زنان ایرانی از نظر پزشکی نیز قابل بررسی و مطالعه است. عمده مطالعاتی که تاکنون انجامشده بر عوارض ویروس و میزان آسیب به اندام‌های حیاتی به‌ویژه ریه متمرکز بوده است. این در حالی است که امروز جهان با موج دوم ابتلا به بیماری کرونا و یک ویروس جدید از دسته کرونا مواجه شده است. ویروس کووید-19بارها از زمان شیوع، جهش و تکامل یافته است و اکنون عوارض جدیدی در جمعیت انسانی مبتلا نشان داده است. آخرین مطالعات انجامشده روی ویروس کرونا از درگیری سلول‌های هورمون‌ساز و اسپرم‌‌ساز و تخمک‌ساز مردان و زنان دلالت دارد.
تأثیر ویروس کرونا بر باروری زنان بیشتر از مردان گزارش شده است. وقتی خبر شیوع یک ویروس در جهان پخش می‌شود و ترس و دلهره نسبت به آن پدید می‌آید، تبعات اجتماعی بیماری کرونا گریبانگیر همه جامعه به‌خصوص زنان جوان و مادران باردار می‌شود. در این میان، نگرانی زنان بیشتر است؛ چون خطرپذیری و آسیب‌پذیری ابتلا به این ویروس در زنان باردار یا زنانی که قصد بارداری دارند، قابل توجه است.
در دوران کرونا زایمان زودرس و سقط جنین در 3 ماهه نخست بارداری در مادران بارداری که مبتلا به کرونا شده‌اند یا مادران بارداری که در معرض اخبار ترس‌آور و دلهره‌آور بیماری بوده‌اند، بارها اتفاق افتاده است. همچنین علائم بیماری کرونا مانند مشکلات و تظاهرات ریوی و تنفسی و سرفه‌های شدید خطر زایمان زودرس و پارگی کیسه آب نوزاد را افزایش داده است. یکی دیگر از دلایلی که وضع حمل زنان باردار را با دشواری روبه‌رو ساخته و یک ترس مضاعف برای بارداری ایجاد کرده، ضعف سیستم ایمنی بدن در دوران بارداری است که می‌تواند خطر ابتلا به کرونا را افزایش دهد. آنچه مسلم است اینکه زنان باردار بیش از سایر افراد در معرض نوع شدید کرونا قرار دارند و در میانه تحریم و کرونا ایران رکورددار سریع‌ترین کاهش نرخ فرزندآوری در جهان به شمار می‌رود. اکنون در ایران آمار تولدها به یک‌‌سوم کاهش یافته است.
کووید-19و مصایب فرزندآوری
در همینه زمینه :
