علت دیدن جرقه‌های نورانی در میدان دید چیست؟

علی ملائکه _  روزنامه‌نگار و پزشک

دیدن چیزهایی که وجود ندارد، چه به‌صورت جرقه نورانی باشد، چه لکه‌های تیره، ممکن است ناراحت‌کننده باشد، اما هنگامی که افراد روی چشم‌های بسته‌شان فشار می‌آورند، دچار حمله میگرن می‌شوند یا حتی عطسه می‌کنند و انواعی از جرقه و اشباح نورانی را می‌بینند. همه این تجربه‌های دیداری ناشی از تحریک پشت چشم یا درواقع عصب بینایی است، که تجربه نور را به مغز منتقل می‌کند. شاید شما هم در دوران کودکی این را تجربه کرده باشید که فشار آوردن روی پلک‌های بسته‌شده‌تان باعث ایجاد الگوهای نورانی مواجی در مقابل چشم‌هایتان می‌شود. اما اگر در دوران بزرگسالی، هنگامی‌که دیگر روی پلک‌هایتان فشار نمی‌آورید، به ناگهان جرقه‌های نورانی و لکه‌های تیره در مقابل چشمتان دیدید ممکن است دچار جداشدگی شبکیه و کنده‌شدن پرده حساس به نور در عقب چشم از محل خود شده باشید. این عارضه یک فوریت جدی پزشکی است و باید فورا برای درمان آن به پزشک مراجعه کرد.
دیدن جرقه‌های نورانی در میدان بینایی همچنین می‌تواند همراه با سردردهای میگرنی یا بخشی از «اورای» (پیش‌حمله) سردرد میگرنی باشد یا به‌علت «میگرن چشمی» رخ دهد. اما سایر انواع فشار یا تحریک نیز می‌تواند مغز را به دیدن جرقه‌های نورانی وادارد و اغلب این تجربه‌های بینایی شایع خطرناک نیستند. هنگامی که مغز پیامی از شبکیه دریافت می‌کند، آن را به‌عنوان نور تفسیر می‌کند. بنابراین نوری وارد چشم شود یا نشود، هر تحریکی روی شبکیه در مغز به‌صورتی نمایشی نورانی تعبیر خواهد شد. اگر پس از عطسه‌کردن ستاره یا جرقه‌های نورانی در مقابل چشم‌هایتان می‌بینید، ممکن است ناشی از فشار واردآمده روی خود چشم یا ناشی از تحریک اعصاب مربوط به بینایی باشد. همچنین هنگامی که عطسه می‌کنید، درون قفسه سینه و سرتان فشار ایجاد می‌کنید و همین فشار است که هوا را با سرعت ۱۶۰کیلومتر در ساعت از مجاری تنفسی شما به خارج می‌راند. نیروی قوی ناشی از این عطسه می‌تواند شبکیه را به‌شدت تکان دهد و باعث تجربه جرقه‌های نورانی شود.