لکنت زبان

مریم زوار موسوی‌ ـ روانپزشک کودک

لکنت زبان، اختلالی است که معمولا در خلال سال‌های اول زندگی و دوره کودکی شروع می‌شود و در آن، جریان طبیعی کلام به‌ صورت غیر‌ارادی از بین می‌رود. لکنت زبان می‌تواند به‌ صورت تکرار صوت، طولانی شدن، وارد کردن اصوات اضافی یا مکث در بین کلمات باشد. گاهی حین لکنت زبان، رفتارهای اضافی مثل شکلک یا حرکات ناگهانی سر دیده می‌شود. لکنت در بچه‌های کوچک شایع‌تر است و معمولا در سنین بالاتر رفع می‌شود. سن معمول شروع لکنت زبان ۲ تا ۷سالگی است و 90‌درصد مبتلایان تا ۷سالگی علائم را بروز می‌دهند. تقریبا در ۶۵ تا ۸۰درصد کودکان خردسال دچار لکنت زبان این اختلال به مرور زمان و به‌طور خودبه‌خود فروکش می‌کند. از نظر شیوع، در پسرها 3 یا 4برابر دخترهاست. این اختلال در اعضای خانواده کودکان مبتلا شایع‌تر از جمعیت عادی است. در کودکان سنین پیش‌دبستانی و سنین مدرسه که به لکنت زبان مبتلا هستند، میزان بروز اضطراب اجتماعی، امتناع از رفتن به مدرسه و سایر علائم اضطراب شایع‌تر است. درصورتی که لکنت تا دوره نوجوانی ادامه یابد میزان انزوای اجتماعی بیش از کل جمعیت نوجوانان خواهد بود. علل مختلفی ازجمله عوامل ژنتیک و روان‌شناختی در بروز لکنت زبان نقش دارند. هیچ شواهدی وجود ندارد که اضطراب موجب لکنت زبان شود. با این حال، لکنت زبان ممکن است بر اثر برخی موقعیت‌های پراسترس تشدید شود. لکنت زبان سیری درازمدت داشته و همراه با دوره‌های بهبود نسبی به‌مدت چند هفته تا چند‌ماه و دوره‌های تشدید است. این دوره‌های تشدید وقتی بروز می‌کند که فرد مبتلا برای برقراری ارتباط تحت فشار قرار دارد. البته مداخله زودرس اهمیت دارد زیرا کودکانی که مداخله زودرس دریافت می‌کنند احتمال رفع کامل لکنت زبان در آنها 7برابر بیشتر است. در موارد شدید و برخی موارد درمان نشده، لکنت زبان الگوی ریشه‌داری پیدا می‌کند که در مراحل بعدی عمر اصلاح آن دشوار‌تر است و با ناراحتی اجتماعی و روانی قابل ملاحظه‌ای همراه است؛ لذا تشخیص و درمان زود هنگام اهمیت زیادی دارد.