رهبری و انتخابات دوم خرداد

مجید مهرابی‌دلجو _ دبیر گروه سیاسی

بخش مهمی از روزنوشت‌های مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی درباره سال 76که اخیرا در مجموعه‌ای با عنوان انتقال قدرت منتشر شده است؛ درباره انتخابات دوم خرداد و حمایت نهادهای حاکمیتی از علی‌اکبر ناطق‌نوری در آن انتخابات است؛ آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به‌عنوان رئیس دولت وقت که مجری انتخابات بوده در خاطرات خود از دلنگرانی‌ها و اضطراب‌هایی روایت می‌کند که ریشه در دخالت‌های صاحبان قدرت در انتخابات له ناطق‌نوری و علیه سیدمحمد خاتمی دارد. از جمله به حملات انصارحزب‌الله به ستاد انتخاباتی خاتمی و شائبه دخالت سپاه در انتخابات، درخواست جامعه روحانیت مبارز از هاشمی برای حمایت از ناطق‌نوری، ورود بخشی از بدنه وزارت اطلاعات به نفع ناطق‌نوری در انتخابات و مواردی از این دست دارد، این شاید نخستین انتخاباتی در جمهوری اسلامی بود که شایعه جابه‌جایی رأی در آن، مثل بهمن می‌غلتید و می‌توانست اعتماد مردم را خفه کند، چنانچه هاشمی رفسنجانی در آخرین خطبه نمازجمعه پیش از دوم خرداد نسبت به این مسئله تذکر داده و گفته بود: «امروز هیچ گناهی را بدتر از این نمی‌دانم که کسی به‌خودش حق بدهد که در آرای مردم دست ببرد یا جریان را منحرف کند» همین شایعات، پیش فرضی را هم ساخته بود که نظر رهبر معظم انقلاب با یکی از نامزدهای خاص این انتخابات است و بعضا چهره‌هایی مثل موسوی‌خوئینی‌ها، مهدی کروبی، عطاالله مهاجرانی، محمدعلی نجفی، غلامحسین کرباسچی و دیگر حامیان خاتمی گلایه به هاشمی می‌بردند که در سخنرانی رهبری، خط حمایت از ناطق‌نوری دیده می‌شود. به‌عنوان نمونه: «یکشنبه 14اردیبهشت 1376:...عصر آقایان موسوی خوئینی‌ها، مهدی کروبی، محسن نوربخش، غلامحسین کرباسچی و حسین مرعشی آمدند. از صحبت‌های دیروز رهبری در مورد انتخابات اظهار نگرانی کردند و گفتند که آقای سیدمحمد خاتمی استعفا خواهد داد و آنها هم کنار خواهند رفت. نصیحت‌شان کردم که چنین کاری نکنند. قرار شد با رهبری مطرح کنم و شب با رهبری مطرح کردم...شب میهمان رهبری بودم، مطالب مجمع روحانیون مبارز را مطرح کردم. ایشان به کلی منکر یکسو بودن صحبت‌ها هستند. قرار شد به آقای خاتمی که درخواست ملاقات کرده وقت بدهند و قانع‌شان کنند.» نگرانی‌هایی درباره اقدامات ائمه جمعه، بسیج، اطلاعات و سپاه و صدا و سیما به نفع یک نامزد خاص در آن انتخابات وجود داشت اما رویکرد رهبر انقلاب بر حفظ آرای مردم به‌عنوان حق‌الناس و مقابله با اخلال و تقلب بود. به‌عنوان نمونه: پنجشنبه 11اردیبهشت 76؛ «... آقای شمخانی - فرمانده نیروی دریایی- آمد و گفت بعضی از عناصر سپاه تلاش می‌کنند که از رهبری اجازه دخالت در انتخابات را بگیرند ولی هنوز موفق نشده‌اند. آقای رضایی- فرمانده کل سپاه پاسداران- موافق نیست و خودش می‌خواسته نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری شود که رهبری اجازه نداده است.» یا در جای دیگری از خاطرات هاشمی به دیداری 3روز قبل از انتخابات اشاره می‌شود ؛ شنبه 30اردیبهشت 1376: «شب میهمان رهبری بودم...درباره انتخابات صحبت شد، ایشان هنوز ناطق را جلو می‌دانند، اما فکر می‌کنند که به مرحله دوم می‌رسد، ولی حساسیتی روی پیروزی احتمالی آقای خاتمی نشان ندادند و گفتند دستور داده‌اند که با اخلال و تقلب و برخوردهای خشن برخورد شود، گفتند بنا ندارند فردا حمایت صریحی از کسی داشته باشند. گفتند فیلم تبلیغاتی دیشب آقای خاتمی خیلی قوی تهیه شده بود.» 

بعدها رهبر انقلاب فاش می‌سازند که در سال 76بعد از پیروزی سیدمحمد خاتمی یکی از مسئولان عالی‌رتبه از ایشان می‌خواهند که انتخابات را باطل کنند. روایت رهبر انقلاب از این خواسته و پاسخ ایشان اینگونه است: «... شما خیال می‌کنید وقتی که آقای خاتمی با 20 میلیون رأی پیروز شد، یک عده‌ای عصبانی نبودند؟ خب چرا، آنها هم عصبانی بودند. آنها هم همین حرف را می‌زدند. آنها هم همین داعیه‌ها و طلبکاری‌ها را می‌کردند. همان وقت به من هم مراجعه کردند. یکی از مسئولان عالی‌رتبه آن روز آمد پیش من و از من خواست که آقا این انتخابات را ابطال کنید. من آنچنان تشری زدم که به‌نظرم بعد از آن بین ما و آن مسئول هنوز هم درست اصلاح نشده...»