بیانیه درمانی اروپا

اسماعیل سلطنت‌پور ـ خبر‌نگار

دولت ترامپ در واپسین ماه‌های کاری و درحالی‌که آمریکا از یک سو با کرونا و از سوی دیگر با ناآرامی‌های معترضان به مرگ یک شهروند سیاهپوست دست به گریبان است، همه هم و غم خود را برای نابودی برجام به‌کار گرفته است، در مقابل اتحادیه اروپا مثل همه 2سالی که از خروج آمریکا از برجام سپری شده در واکنش به تازه‌ترین اقدام آمریکا علیه برجام به گفتاردرمانی بسنده کرده است.
وزرای امور خارجه3  کشور انگلیس، آلمان و فرانسه به همراه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای مشترک درباره تصمیم جدید دولت آمریکا برای عدم‌تمدید معافیت‌های تحریمی همکاری‌های هسته‌ای صلح‌آمیز با ایران از تصمیم آمریکا برای پایان دادن به 3 معافیت دربرگیرنده 3پروژه‌ مهم هسته‌ای تحت برجام در ایران ازجمله پروژه بازطراحی [نیروگاه هسته‌ای] اراک عمیقا ابراز تأسف کردند.
در این بیانیه آمده است: این پروژه‌ها که در قطعنامه۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل به امضا رسیده‌اند، در خدمت منافع همه در زمینه عدم‌اشاعه تسلیحات هسته‌ای بوده و ماهیت منحصرا صلح‌آمیز و امن فعالیت‌های هسته‌ای ایران را برای جامعه بین‌المللی تضمین می‌کنند.
این کشورها همچنین مطرح کردند: ما با شرکای خود در حال رایزنی برای ارزیابی عواقب این تصمیم آمریکا هستیم.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، از اقدام آمریکا در لغو معافیت تحریم‌ها در زمینه همکاری هسته‌ای با ایران، که بخشی از برجام بود، ابراز تأسف کرده و هشدار داده بود که مهار برنامه هسته‌ای ایران دشوارتر خواهد شد.
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران تا‌کنون بارها با اشاره به اینکه بیانیه‌های اروپا در مخالفت با تحریم‌های آمریکا صرفا گفتاردرمانی است، تأکید کرده که حفظ برجام نیازمند اقدامات عملی اروپایی‌هاست.
‌در بخش پایانی بیانیه یادشده با توجه به اهمیت توافق هسته‌ای آمده است: برجام یک دستاورد مهم در ساختار عدم‌اشاعه تسلیحات هسته‌ای بوده و هم‌اکنون تنهاترین و بهترین راه برای تضمین ماهیت منحصرا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران است؛ به همین دلیل است که ما به‌طور مداوم با هدف تضمین اجرای کامل و مؤثر تعهدات برجامی و به‌ویژه بازگشت بدون تأخیر ایران به پایبندی کامل به تعهدات هسته‌ای در حال فعالیت بوده‌ایم.
این بیانیه در پی این صادر ‌شد که مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا 2 روز قبل اعلام کرد که ایالات متحده معافیت‌های تحریمی مربوط به همکاری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای با ایران را طی ۶۰روز آینده لغو می‌کند و آن را تمدید نخواهد کرد.
خبرگزاری بلومبرگ، بهمن‌ماه سال گذشته و هنگام تمدید معافیت‌های هسته‌ای ایران مدعی شده بود که در رابطه با ادامه یا لغو این معافیت‌ها در میان دولتمردان آمریکایی اختلاف‌نظر وجود دارد و مایک پمپئو، وزیر خارجه در راستای اجرای سیاست خارجی مورد نظر خود از تمدید این معافیت حمایت می‌کند اما منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا با ادامه معافیت‌ها مخالف بوده است.
سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان دیروز اقدام اخیر ایالات متحده درخصوص تحریم همکاری‌های بین‌المللی هسته‌ای با جمهوری اسلامی ایران را نقض صریح قطعنامه۲۲۳۱ و منشور سازمان ملل متحد خواند و آن را قویا محکوم کرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه تأکید کرد: جمهوری اسلامی ایران از نزدیک آثار فنی و سیاسی این اقدام را رصد کرده و درصورتی که منجر به تأثیرات منفی بر حقوق هسته‌ای ایران طبق اسناد بین‌المللی و مفاد برجام شود، نسبت به اتخاذ گام‌های عملی و حقوقی لازم اقدام خواهد کرد.
پیش‌تر بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی هم در واکنش به لغو معافیت‌های هسته‌ای ایران از سوی آمریکا تأکید کرده بود: در رابطه با بازطراحی رآکتور اراک خیالمان راحت است؛ چون ما هر دو شکل رآکتور قدیم و جدید را خودمان به‌تنهایی هم می‌توانیم بسازیم.
وی در پاسخ به این پرسش که ایران از سرعت کار در بازطراحی رآکتور اراک راضی است، اظهار کرد: ما از سرعت کار راضی نیستیم، می‌توانست بیشتر و بهتر باشد؛ به‌ویژه اگر اروپا بیشتر همراهی می‌کرد، سرعت کار بیشتر می‌شد. البته اروپایی‌ها هیچ‌وقت با آمریکا در این زمینه هم‌صدا نشده‌اند، اگر این اتفاق می‌افتاد تکلیف برای ایران روشن بود، اما تاکنون حتی در مواضع و حرف هم در رابطه با اینگونه تحریم‌ها با آمریکا همراهی نکرده‌اند؛ هر چند که در عمل چندان سرعت عمل ندارند.
براساس برجام بازطراحی رآکتور اراک با محوریت چین و انگلیس در حال انجام بوده اما طرف چینی به بهانه تحریم‌های آمریکا از تحویل تجهیزات مورد نیاز ایران امتناع کرده که در واکنش، ایران تهدید کرده درصورت کوتاهی طرفین برجام ساخت رآکتور قبلی اراک را در دستور کار قرار می‌دهد.
رآکتور قبلی اراک به‌دلیل تولید پلوتونیوم که برای ساخت بمب اتمی مورد استفاده قرار می‌گیرد، مورد حساسیت غربی‌ها قرار داشت و ایران در چارچوب مذاکرات برجام پذیرفت در ازای برخی امتیازات و نیز دریافت تکنولوژی و تجهیزات رآکتور را به‌نحوی طراحی کند که پلوتونیوم کمتری تولید کند.
چین که پیمانکار فنی بازطراحی رآکتور اراک است اقدام آمریکا در لغو معافیت‌های هسته‌ای ایران را محکوم کرده است. ژائو لیجیان، سخنگوی وزارت خارجه این کشور روز جمعه در کنفرانس خبری هفتگی خود، گفت: گفت‌وگوها بر سر رآکتور اراک بخش مهمی از برجام و پروژه مشترک طرفین این توافق محسوب می‌شود. چین آماده است با سایر طرف‌ها جهت حفظ این توافق و حراست از حقوق و منافع قانونی خویش همکاری کند.