در خانه بمانید و با دیدن فیلم و خواندن گزارش‌های این صفحه گشتی در موزه استاد صنعتی بزنید
مجسمه‌هایی که روح دارند
الناز عباسیان
استاد علی‌اکبر صنعتی، نقاش و مجسمه‌ساز و تنها هنرمند ایرانی است که 2موزه به نامش ثبت شده است: موزه صنعتی (کرمان) و موزه صنعتی (تهران) که هر دو از بهترین گنجینه‌های فرهنگی و هنری کشور محسوب شده و آثار نفیسی را از این هنرمند به نمایش گذاشته‌اند. مشخصه متفاوت و منحصر به فرد آثار هنری استاد این بود که تصاویر را در قالب مجسمه‌ها می‌آفرید. تماشای آثار نقاشی و مجسمه‌های این استاد در موزه به نوعی چهره‌نگاری و مردم‌شناسی تاریخ ایران را برای ما مرور می‌کند اما این روزها به‌علت شیوع ویروس کرونا بازدید از این دو موزه امکان‌پذیر نیست. البته نگران نباشید ما برای شما پیشنهاد جالب‌تری داریم و آن هم بازدید مجازی از موزه‌های استاد صنعتی است. می‌پرسید چطور؟ خیلی راحت شما می‌توانید سری به سایت ما بزنید و با یک کلیک روی دکمه نمایش تصویر موزه و آثار ارزشمند آن را تماشا کرده و لذت ببرید. همچنین می‌توانید کیوآرکد کنار صفحه را با تلفن همراه خود اسکن و این بازدید مجازی را شروع کنید. با ما همراه باشید تا شما را با دیدنی‌های منحصربه فرد این دو موزه بیشتر آشنا کنیم.
پیشینه موزه صنعتی تهران
بنای موزه استاد علی‌اکبر صنعتی متعلق به اواخر دوران قاجار و اوایل دوران پهلوی است که در دوران پهلوی به جمعیت شیر و خورشید سابق سپرده می‌شود و در اصل به‌عنوان نخستین مرکز شیر و خورشید قلمداد می‌شود که به‌مدت ۵سال فعالیت‌های این مرکز در ساختمان موزه انجام می‌شده و لذا از این منظر، این بنا نماد آغاز فعالیت‌های بشردوستانه هلال احمر محسوب می‌شود. اما موزه علی‌اکبر صنعتی در سال۱۳۵۲ به‌دست استاد علی اکبر صنعتی ساخته شده و در روز ۲۴آبان سال ۱۳۸۵ در فهرست آثار ملی سازمان میراث فرهنگی به ثبت رسیده است. این موزه پس از ۳ سال مرمت و بازسازی در شهریور‌ماه ۹۶ درهای خود را روی مخاطبانش گشود. ساخت متروی تهران و باز شدن یکی از درهای ایستگاه متروی امام‌خمینی زیر ساختمان موزه صنعتی باعث شد به بهانه احتمال ریزش ساختمان، این موزه به حالت تعطیل در بیاید. موزه صنعتی بعد از ۷سال تعطیلی و ۳سال مرمت، جزو نادر بنا‌هایی است که از صفر تا ۱۰۰ مرمت شده است.
استاد علی‌اکبر صنعتی
پدر مجسمه‌سازی ایران
فضای داخلی موزه
ساختمان موزه صنعتی از ساختمان‌های باقیمانده عصر قاجار است. ساختمان در 2طبقه ساخته شده و طبقه یکم با تالاری بزرگ که در ورودی آن در جنوب شرقی عمارت است، 2در دیگر نیز برای موزه وجود دارد که یکی در جنوب غربی عمارت و دیگری در خیابان خیابان فردوسی است. درِ فردوسی به نیم‌طبقه دوم راه دارد، در طبقه اول دستشویی، آشپزخانه و انباری و در شمال غربی موزه صنعتی یک حیاط کوچک قرار دارد. ورودی‌ها و پنجره‌ها به‌صورت نعل اسبی بوده و ستون‌ها با گچبری قاشقی مزین شده و سرستون‌ها نیز با گچبری‌های زیبا آذین‌بندی شده‌اند. ازاره‌های سنگی به بلندای یک و نیم متری پیرامون موزه صنعتی را دربر گرفته و نما با آجرکاری و کاشی‌های ۷رنگ معرق تزئین شده است. بازدید از این موزه برای اهالی هنر بسیار لذتبخش خواهد بود. علاوه بر این آشنایی با مشاهیر ایران برای کودکان نیز بسیار جذاب است. این موزه دارای سالن تئاتر، شهر فرنگ، نمایشگاه تک‌چهرها و موزه مردم‌شناسی است.
از زندانیان تا بزرگان تاریخ
جالب‌ترین بخش این موزه کوچک و قدیمی، پیکره گروهی از زندانیان سیاسی دوره قاجار است که به‌دست استاد علی اکبر صنعتی به تصویر کشیده شده‌است. این پیکره بزرگ درست در مرکز موزه قرار گرفته است. در کنار این گروه استاد سراغ بزرگان تاریخ هم رفته و پیکره فردوسی، سعدی، مسیح مصلوب، دهخدا، کمال‌الملک، کریم‌خان‌زند، جواهر لعل نهرو، مهاتما گاندی، ملک‌الشعرای بهار، شاه عباس و پیکره بزرگ نادرشاه افشار را هم ساخته تا جلوه‌های هنرش را به همگان ثابت کند.
تندیس‌هایی از مردم روزگار
وقتی به این تندیس مرد بیکار در کنار اهل و عیالش نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم که سرشت آثار صنعتی با دگرگونی‌های تاریخی و اجتماعی گره خورده‌است. پیکره‌ها و تندیس‌هایی که او آفریده است به نوعی چهره‌نگاری و مردم‌شناسی دورانی را درون خود دارد که نشان می‌دهد چگونه چهره جامعه سنتی به آرامی در حال رنگ باختن است و چهره‌های معاصر جایگزین می‌شوند. در روند ساخت این مجسمه‌ها می‌توانید دگردیسی و دگرگونی در این چهره‌ها را بنگرید.
رازهای معماری خانه رضا میرپنج
این ساختمان به‌عنوان نخستین خانه خاندان پهلوی زمانی محل سکونت رضاخان میرپنج بود. رضاخان پهلوی قبل از رسیدن به منصب شاهی در طبقه دوم این خانه زندگی می‌کرد و طبقه پایین نیز محل نگهداری اسب‌هایش بود. گفته می‌شود حتی رضاخان در زمان نخست‌وزیری و قبل از رسیدن به شاهی در این خانه زندگی می‌کرده و جلسه‌ای را در زیرزمین این خانه شب قبل از رای‌گیری برای انحلال سلسله قاجار با برخی نمایندگان برگزار کرده‌است. بعدها این بنا توسط دخترش، شمس پهلوی به نخستین مرکز شیر و خورشید سرخ ایران تبدیل می‌شود. قبل از انقلاب این بنا توسط جمعیت شیر و خورشید سرخ به‌عنوان موزه استاد صنعتی نام‌گذاری شد و مردم می‌توانستند از آن بازدید کنند و خود استاد در طبقه بالا مشغول کار بودند و مسئولیت نگهداری موزه با خود وی بود. بعد از انقلاب به توصیه استاد صنعتی این بنا از موزه صنعتی به موزه13 آبان تغییر نام داد. جالب است بدانید حین بازسازی رازهای خاصی درباره معماری این بنا به دست آمده است. معماری این بنای 135ساله که زمانی رضاخان به‌عنوان منزل مسکونی خود از آن استفاده می‌کرد به این شکل است که تمام آهن‌هایی که در این بنا مورد استفاده قرار گرفته است به هیچ عنوان به یکدیگر جوشکاری نشده و به روش خاصی روی هم قرار گرفته بودند. همچنین در این موزه در کنار تندیس‌های استاد نباید از زیبایی تابلوهای آبرنگ او غافل شد. او میان نقاشی رنگ‌روغن و آبرنگ، به فکر اعتبار بخشیدن به نقاشی آبرنگ افتاد. به‌گونه‌ای که آرام آرام آبرنگ‌هایش منزلت مکتب شدن را یافت و مکتب نوین آبرنگ استاد سیدعلی اکبر صنعتی، تحولی در این هنر ایجاد کرد. از تابـلوهای آبرنگ او می‌توان به آقا سیدحسن، به شوق پرواز، یک جهان رنـگ و نقش، زنـدگی بـا آبرنگ، شبان و موسی، کوه و دشت، می‌شود دوست داشت، زندگی در مرداب، اسب تنها در دشت، عاشقان گل، آن یادها که رفت، سپیده‌دم دهکده، یاد ایام کودکی، باغ بی‌حصار، پناه، جمعه سبز و... اشاره کرد.
نشانی موزه
ضلع شمال غربی میدان امام‌خمینی (میدان توپخانه یا سپه پیشین)، ابتدای خیابان فردوسی
نحوه دسترسی
این موزه حدود 350متر با متروی امام خمینی فاصله دارد و به راحتی می‌توانید به آن دسترسی پیدا کنید.
مناسب‌سازی شده
اگر جزو افراد سالمند یا معلول بوده و علاقه‌مند به بازدید از این موزه 2طبقه هستید نگران نباشید، موزه استاد صنعتی نخستین موزه‌ای است که در آن آسانسور نصب شده است.
در همینه زمینه :
کوتاه‌تر از گزارش
زندگی پدیا