پتروشیمی
تنگناهای صنایع پتروشیمی فارس
صنایع پتروشیمی استان با اینکه جایگاه مناسبی در کشور دارند، اما با مشکلات متعددی مواجه‌اند
آذر خسروانیان| شیراز - خبرنگار:
اسناد تاریخی و کاوش‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد که ساکنان زمین از کهن‌ترین روزگاران نفت را می‌شناخته‌اند و حدود ۴ هزار سال قبل، نفت در صنایع مختلفی کاربرد داشته و چرخ محرک بسیاری از صنایع دیگر بوده است.
طی سال‌های اخیر محصولات صنعت نفت و گاز و پتروشیمی مرتبط با فناوری نانو، پیشرفت‌های قابل توجهی داشته است.
توسعه پایدار به عنوان یک سیاست کارآمد توجه بسیاری از دولت‌ها، سازمان‌های غیردولتی و دانشگاهی را به خود معطوف ساخته است و این خود مقدمه‌ای برای پیشرفت هرچه بیشتر و علمی‌تر صنعت نفت و پیدایش شاخه‌های جانبی برای تولیدات و تجهیزات پیشرفته به منظور رسیدن به توسعه پایدار، اقتصاد مقاومتی و رها شدن از اقتصاد تک محصولی با اجتناب از خام فروشی به شمار می‌رود. فارس با سرمایه گذاری‌های کلان در صنعت پتروشیمی از استان‌های بسیار مهم کشور در این حوزه محسوب می‌شود. کارخانه‌های پتروشیمی استان که فعالیت آنها بر پایه دانش و اشتغال زایی بوده است، سهم عمده‌ای در پیشرفت این صنعت در کشور داشته و جایگاه قابل قبولی را به خود اختصاص داده‌اند، اما در این مسیر با مشکلاتی مواجه هستند و نیاز به حمایت دولتی دارند.
جایگاه صنایع پتروشیمی استان
معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت فارس در خصوص کارخانه‌های پتروشیمی استان می‌گوید: فارس به دلیل مجاورت با استان‌ها و شهرستان‌های نفت خیز برای سرمایه گذاری جانبی و پشتیبانی صنعت نفت و پالایشگاهی همواره مورد توجه سرمایه گذاران داخلی و خارجی بوده است.«فریبرز رضازاده» می‌افزاید: از میان کارخانه‌هایی که تاکنون در استان احداث شده‌اند ۲۰ واحد به تولید قطعات و تجهیزات صنایع نفت و گاز و پتروشیمی اختصاص یافته که برای ۳۸۴ نفر اشتغالزایی کرده است.
وی از اشتغالزایی بالای صنایع نفت و گاز و پتروشیمی خبر می‌دهد و اضافه می‌کند: در حال حاضر واحدهای صنعتی فارس در زمینه تولید تجهیزات، صنایع نفت و گاز و پتروشیمی با تکنولوژی روز مشغول ارائه خدمات هستند که از نظر محصولات و اشتغالزایی در کشور و منطقه جایگاه مناسبی دارند.رضازاده معتقد است: شرکت‌های دانش بنیان در این عرصه از لحاظ کمی و کیفی بالاترین خدمات و اشتغالزایی را به خود اختصاص داده‌اند.
نقش صنایع و کارخانه‌های دانش‌بنیان
معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت فارس در خصوص پیشرفت‌ها در زمینه تجهیزات صنایع نفت و گاز و پتروشیمی استان می‌گوید: سایت‌های پارس جنوبی از طریق شرکت‌های مستقر در استان ساخته و یا بازسازی می‌شوند که پیشرفت قابل ملاحظه‌ای به شمار می‌رود.رضازاده می‌افزاید: ساخت مبدل حرارتی صفحه‌ای به شکل پیشرفته با راندمان بالا و همچنین بویلرها مدرن با راندمان بالای ۹۰ درصد، گواه بر این ادعاست.وی اضافه می‌کند: ساخت این تجهیزات بر اساس نیاز مشتری بوده و باعث اشتغالزایی شده است، همچنین از خروج ارز جلوگیری می‌کند.رضازاده به ساخت برج راکتورهای ستون‌های فرآیندی به انضمام بخش‌های داخلی و کوره‌های فرآیندی پیشرفته اشاره می‌کند و می‌گوید: این تجهیزات و قطعات بسیار مهم هستند و با تولید این تجهیزات تا حدودی از وابستگی به واردات این قطعات رها شده‌ایم. این مقام مسئول معتقد است: با توسعه و پشتیبانی از صنایع و کارخانه‌های دانش بنیان می‌توانیم صنایع نفتی و پتروشیمی فارس را در رتبه اول کشور قرار دهیم.
چالش‌های صنایع پتروشیمی فارس
رئیس تحقیقات گسترش بازار فاتح صنعت فارس نیز در مورد چالش‌های نفت و گاز و پتروشیمی استان می‌گوید: شهرک صنعتی شیراز موقعیت استراتژیک ایده‌آلی در خصوص صنایع پتروشیمی کشور دارد، اما متاسفانه رویکرد صنعتی سازی در فارس جدی نبوده و فقط بخش خصوصی در این زمینه فعالیت کرده است.«محسن عسکری» به مهم‌ترین چالش‌هایی که در زمینه صنایع خصوصی وجود دارد اشاره و اضافه می‌کند: مالیات، گمرکات و همچنین معافیت‌ها یا همان یارانه‌هایی که در بخش انرژی باید به صنایع تعلق می‌گرفت هنوز متوجه بخش خصوصی نشده است.وی ادامه می‌دهد: این چالش‌ها فقط بخش خصوصی را در تنگنا قرار می‌دهد و باعث زیان رساندن به سرمایه گذاران می‌شود و تاکنون هیچ راهکار حمایتی نیز ارائه نشده است.
راهکارهای رفع موانع
رئیس تحقیقات و گسترش بازار فاتح صنعت فارس در خصوص رفع چالش‌های صنعت نفت و گاز و پتروشیمی استان می‌گوید: وزیر صنعت اهتمام ویژه‌ای به تولید داخلی و اقتصاد مقاومتی دارد، اما این توجه به تنهایی کافی نیست و باید با پیگیری بیشتری به حل مشکلات پرداخت.
عسکری تاکید می‌کند: باید برای حمایت از تولیدات داخلی که مشابه خارجی دارند، ممنوعیت‌های وارداتی گذاشته شود.وی به نبود محدودیت در مناطق آزاد برای ورود کالاهای مشابه داخلی اشاره می‌کند و می‌افزاید: در مناطق آزاد هیچگونه محدودیت مالیاتی و گمرکی وجود ندارد و تولیدات خارجی وارد این مناطق می‌شود که تهدیدی جدی برای صنایع داخلی است.عسکری از اینکه در مناقصات، شرکت‌های خصوصی برنده می‌شوند اما در آخر به صورت سلیقه‌ای کار به متقاضیان خارجی سپرده می‌شود، ابراز نارضایتی می‌کند و می‌گوید: سلیقه‌ای عمل کردن برای واگذاری کارهایی که در داخل با کمیت و کیفیت عالی و ارزبری کمتر قابل انجام و تولید است، باعث ضربه زدن به اقتصاد کشور می‌شود و از چابکی و چالاکی صنایع خصوصی در رقابت با تولیدات خارجی جلوگیری می‌کند.
استفاده محدود از ظرفیت‌ها
رئیس تحقیقات گسترش بازار فاتح صنعت فارس در خصوص جایگاه استان در تولیدات صنایع پتروشیمی می‌گوید: فارس با وجود ظرفیت بالا در مقایسه با سایر استان‌ها رتبه قابل قبولی ندارد و از ظرفیت‌های آن بهره‌برداری مفید نشده است. در حال حاضر نیز 2 یا 3 شرکت خصوصی با چنگ و دندان فارس را در تولیدات بالا می‌کشند. «محسن عسکری» راهکارهایی مانند ارائه بسته‌های حمایتی و تشویقی و معافیت‌های مالیاتی شرکت‌های دانش بنیان را در ارتقای صنعت فارس مؤثر می‌داند و می‌افزاید: با این روش‌ها می‌توان جایگاه فارس را به لحاظ تولید و تجهیزات ارتقا بخشید و از رتبه پنجم در کشور صعود کرد.