یادداشت
آینده کنسرت‌های برخط
مجید فروغی ـ روزنامه‌نگار
تعطیلی ناگزیر فعالیت‌های فرهنگی و هنری، توجه بیشتری را به فضای مجازی معطوف کرد و تجربه‌ای از ارائه آثار هنری را در فضای مجازی رقم زد. تجربه‌ای که در نسبت و ارتباط با هنرمندان، نهادهای دولتی و عمومی، موسسات فعال در هنر و مخاطبان و مواجهه هرکدام از آنها با این پدیده قابل بررسی است. اجراهای برخط موسیقی در این روزها یک آزمون است تا قابلیت اجرا و پخش و همچنین نقاط قوت و ضعف اجرای برخط و تماشای آن در بستر مجازی از نظر فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و همچنین چگونگی رفتار مخاطبان و تمایزهای آن با اجرای کنسرت با حضور مردم مرور شود. حضور مردم در کنسرت های موسیقی فراتر از تماشای یک کنسرت است و شرایط ارتباطی که با افراد و جمع در یک کنسرت فراهم می‌شود، بیان احساس و هیجان و مواردی مانند آن در کنار تماشای کنسرت بخش مهمی از ماجراست، مخاطبی که به سالن می‌رود تا کنسرت تماشا کند، فعال تر است، هزینه اقتصادی و زمان پرداخت می کند و برای انتخابش مشارکت فعالانه‌تری دارد. اما تماشای کنسرت در فضای مجازی این مشخصه‌ها را ندارد و به‌جای آن مخاطب درخانه می‌تواند کنسرت تماشا کند.
وجه دیگر اجراهای برخط اقتصادی است. عمده کنسرت‌های برخط در این مدت با همکاری نهادهای عمومی و همراهی هنرمندان و گروه‌ها به صورت رایگان اجرا شد تا در این شرایط که مردم از برنامه‌های هنری محرومند و در خانه هستند، کنسرت تماشا کنند، مخاطبان کنسرت‌های برخط هم به‌دلیل امکان استفاده برای عمده افراد، چند برابر مخاطبانی بود که در سالن به تماشای کنسرت می‌روند. اما موسسات موسیقی چندان تمایلی به برگزاری کنسرت برخط نشان ندادند و ترجیح دادند منتظر شرایطی شوند تا در سالن‌ها کنسرت برگزار کنند. بنابراین وجه اقتصادی کنسرت‌های برخط هنوز با تردید مواجه است و مشخص نیست آیا از نظر اقتصادی کنسرت های برخط می‌تواند تا حدودی جای کنسرت را با حضور مخاطب در سالن بگیرد.
امکان مناسب اینترنتی برای پخش و تماشای کنسرت برخط نیز می‌تواند بر آینده این نوع اجراها موثر باشد. اینکه وضعیت اینترنت در کشور تا چه اندازه پاسخگوی پخش چنین اجراهایی بدون اختلال باشد و مخاطبان هم بتوانند اجرایی با کیفیت را تماشا کنند، بر آینده پدیده کنسرت‌های برخط موثر است.
کنسرت های برخط اگرچه به کمک اینترنت فرصت استفاده را برای مخاطبان گسترده در هر نقطه‌ای فراهم می‌کند و مخاطب به راحتی با کمترین هزینه مالی و زمانی می‌تواند تماشاگر اجراها باشد، اما فرهنگ تماشای کنسرت در سالن که فضای ارتباطی و تعاملی انسانی عمیق‌تری را با بیان احساس و مشارکت موجب می‌شود و ویژگی‌های فردی و جامعه شناختی مخاطبان کنسرت از یک سو و مناسبات و ضرورت‌های اقتصادی کنسرت‌ها برای گروه‌ها، موسسات و سالن‌ها در چگونگی آینده کنسرت‌های برخط در شرایط متاثراز کرونا یا دوره‌ای که کرونا نباشد، تعیین کننده است.
