عرضه قطره چکانی سهام شبه‌دولتی‌ها

به‌دنبال بنیاد مستضعفان وستاد اجرایی فرمان امام، صندوق بازنشستگی کشوری، سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی، صندوق ذخیره فرهنگیان و صندوق بازنشستگی فولاد هم به صف دیگر هلدینگ‌های شبه‌دولتی پیوستندکه قرار است تا پایان سال بخشی از شرکت‌های زیر‌مجموعه‌شان را در بورس عرضه کنند. اما بررسی‌های همشهری ادعای مدیران این مجموعه‌ها را به چالش می‌کشد.

به گزارش همشهری، رشد شتابان شاخص‌ها و افزایش تقاضا در بورس، بدون تقویت کفه عرضه، نگرانی‌هایی را ایجاد کرده‌است. دولت و مسئولان بازارسرمایه نگران حبابی شدن بازار هستند به همین دلیل به‌درستی در تلاشند از طریق افزایش حجم عرضه‌های اولیه، بازار سهام را به تعادل برسانند. بر همین اساس ابتدای هفته قبل فرهاد دژپسند وزیر اقتصاد در نشستی با شرکت‌های بزرگ از آنها خواست تا زمینه ورود و عرضه سهامشان را در بورس فراهم کنند. با رایزنی‌های دولت و به‌ویژه در پی تأکید چندباره رئیس‌جمهوری، اکنون شرکت‌های شبه‌دولتی تحت فشار قرار گرفته‌اند تا سهام شرکت‌های زیر مجموعه‌شان را برای ایجاد تعادل در بورس عرضه کنند. بخش عمده سهام شرکت‌های ایران اتفاقا در اختیار همین هلدینگ‌های شبه دولتی است.
داده‌های آماری همشهری نشان می‌دهد هم‌اکنون 585شرکت بزرگ که عمدتا راهبری اقتصاد ایران را برعهده دارند، تحت مالکیت ومدیریت هلدینگ‌های بزرگ شبه دولتی یعنی بنیاد مستضعفان، ستاد اجرایی فرمان امام، صندوق بازنشستگی، سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی، صندوق ذخیره فرهنگیان، صندوق بازنشستگی فولاد هستند. بخش عمده این شرکت‌ها از قابلیت ورود به بورس برخوردارند. برآورد می‌شود ارزش سهام تحت مالکیت این شرکت‌های شبه دولتی از 500هزار میلیارد تومان فراتر رود که خود معادل ارزش کل فرابورس ایران است. البته باید توجه داشت به جز این‌ها، از شرکت‌های تحت مالکیت آستان قدس‌رضوی و قرارگاه خاتم اطلاعاتی دردست نیست.

 با وجود این مدیران شبه‌دولتی‌ها تاکنون در مصاحبه‌های رسمی خود از عرضه سهام فقط 44شرکت سخن گفته‌اند. اما با این حال مشخص نیست که آیا همین وعده حداقلی داده شده هم محقق خواهد شد یا خیر؟ زیرا در طول سال‌های گذشته بارها طرح عرضه سهام این شرکت‌ها در بازار سرمایه مطرح شده اما هر بار به‌دلیل مقاومت‌هایی، طرح سپردن مدیریت این بنگاه‌ها به بخش خصوصی به مانع برخورده است. هرچند حالا شرایط تغییر کرده؛ زیرا رشد سریع بورس دولت را مجبور کرده برای ایجاد تعادل، سهام شرکت‌های بیشتری را در بورس عرضه کند تا عطش نقدینگی فروکش کند و به تقاضای خرید سهام پاسخ بدهد، اما نباید از کنار نفوذ سیاسی و اقتصادی مدیران نشسته بر راس مجموعه‌های شبه دولتی به آسانی گذشت. بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد شبه‌دولتی‌ها با وجود اینکه بخش بزرگی از اقتصاد ایران را در اختیار دارند، تاکنون به‌رغم نمایش‌های خبری، فقط سهام 7.5درصد از شرکت‌های خود را برای عرضه در بورس آماده کرده‌اند. آمار از اقدام مدیران این مجموعه برای رفع تکلیف و عرضه قطره چکانی در بورس حکایت دارد.



     وعده‌های شرکت‌های شبه‌دولتی

مدیران نهادهای شبه‌دولتی وعده داده‌اند امسال سهام 44شرکت متعلق به این شرکت‌ها دربورس عرضه می‌شودکه از این تعداد 8شرکت به تامین اجتماعی، 10شرکت به ستاد اجرایی فرمان امام و20شرکت به صندوق بازنشستگی کشوری متعلق است. البته بنیاد مستضعفان هم وعده داده سهام تعدادی از شرکت‌های زیر‌مجموعه‌اش را در بورس عرضه می‌کند، اما به تعداد آنها اشاره‌ای نکرده است.  مدیرعامل سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی(شستا) به تازگی اعلام کرده امسال سهام 8شرکت ازجمله شرکت رایتل را در بورس عرضه می‌کند. به گفته محمد رضوانی فر، کارعرضه اولیه سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری سیمان تامین، زغال سنگ پرورده طبس، چوب خزرکاسپین، شیمی بافت، کاغذ لطیف، لاستیک یزد، کارگزاری صبا تامین، تامین سرمایه امین دردست بررسی و اجراست. او همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا برنامه‌ای برای عرضه سهام رایتل در بورس در سال‌جاری وجود دارد؟ گفته است: یکی از برنامه‌های شستا عرضه اولیه شرکت خدمات ارتباطی رایتل بوده و مطابق ضوابط بورس اقدامات اولیه نظیر خروج شرکت از ماده 41درجریان است و پیش‌بینی می‌شود این شرکت در سال 99به سود دهی برسد و مقدمات بورسی شدن آن فراهم شود. اکبرافتخاری مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری هم اعلام کرده؛ تا پایان جاری سهام 20شرکت متعلق به این صندوق در بورس عرضه خواهد شد. او اما اشاره‌ای به نام این شرکت‌ها نکرده است. به گفته محمد مخبر رئیس ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) هم پارسال سهام9شرکت وابسته به این ستاد در بازار سرمایه عرضه شده و امسال هم تمام اقدامات برای ورود 10شرکت دیگر انجام شده است. او گفت:با واگذاری این 19شرکت، فقط شرکت‌های مادر، ستادی و مدیریتی که در آنها اقدامات عملیاتی انجام نمی‌شود، باقی می‌مانند. بنابراین تمام شرکت‌های ستاد اجرایی فرمان حضرت امام به مردم واگذار شده و خواهد شد. عیسی شهسوار خجسته نایب‌رئیس هیأت مدیره صندوق ذخیره فرهنگیان هم درمورد عرضه سهام شرکت‌های زیر‌مجموعه این صندوق در بورس گفت: هیأت امنای صندوق تأییدکرده که سهام شرکت‌های این صندوق باید وارد بورس شوند. شهسوارخجسته افزود: منابع مالی ناشی از واگذاری سهام این شرکت‌ها به مصرف طرح‌های توسعه‌ای در همان شرکت‌ها یا سایر سرمایه‌گذاری‌های صندوق خواهد رسید. رضا مسرور مدیرعامل صندوق بازنشستگی فولاد هم گفت: شرکت سرمایه‌گذاری این صندوق و به تبع آن شرکت‌های تابعه ازجمله سنگ آهن مرکزی ایران، زغال‌سنگ پرورده طبس، زغال‌سنگ کرمان، فولاد آلیاژی ایران، فولاد خراسان و فرآورده‌های نسوز آذر در قالب یک هلدینگ فولاد تجارت دالاهو، در بورس عرضه می‌شوند.