آموزش آنلاین و شبکه «شاد» ؛ در آغاز راه

همشهری در تاریخ 6 اردیبهشت در گزارشی به بررسی مشکلات جدی در آموزش مجازی استان مازندران پرداخت. روابط عمومی آموزش و پرورش مازندران در پاسخ به این گزارش اعلام کرد: «روزنامه همشهری در گزارشی انتقادی با عنوان مشکلات جدی در آموزش مجازی به انتقاد از کاستی‌های برنامه آموزش مجازی در مازندران پرداخت. گزارشی که رویکرد عمده و بنای اصلی آن تمرکز بر کاستی‌ها و نواقص حداقلی و چشم‌پوشی از دستاوردهای حداکثری آموزش آنلاین در این مدت بود که با کمک آموزگاران، معلمان، دبیران و مدیران به نام آموزش و پرورش مازندران ثبت شد. نقد و انتقاد حق رسانه به عنوان چشم سوم مردم و رکن چهارم دموکراسی است و ما از نقد استقبال می‌کنیم. اما توقع داریم در کنار بزرگ کردن نواقص، از دستاوردها نیز سخن به میان آید و همچنین در این موضوع خاص، شیوع خطرناک ویروس کرونا در کشور و تعطیلی ناگهانی و البته بی‌سابقه مدارس و همچنین دفعی و غیرمنتظره بودن شرایطی که بر دستگاه تعلیم و تربیت تحمیل شد نیز در این گزارش دیده می‌شد. برای دفاع از تلاش معلمان و آموزگاران فداکاری که اجازه ندادند به‌رغم تعطیلی مدارس، در این مدت طولانی آموزش و تربیت تعطیل شود و برابر قانون مطبوعات از آن رسانه می‌خواهیم جوابیه زیر را که در شش بند است با همان فونت و در همان صفحه درج کند.
بند یکم: مدیران مدارس روز چهارشنبه ۳۰ بهمن 98 زنگ تعطیلی مدارس را زدند و دانش‌آموزان و معلمان با این تصور بدیهی که صبح شنبه سوم اسفند بر سر کلاس حاضر خواهند شد مدرسه را ترک کردند. اما روز سوم اسفند اعلام شد با توجه به این‌که بسیاری از مدارس، حوزه رأی‌گیری بود و عوامل مدرسه به زمان نیاز دارند تا فضای سالن اصلی که برای اخذ رأی تغییر کرده بود را به حالت عادی درآورند، مدارس در روز سوم اسفند تعطیل است. از سوی دیگر نیز نگرانی ناشی از کرونا که چند روز قوت گرفته ‌بود موجب شد این تعطیلی تمدید شود و در نهایت اعلام شد که با توجه به جدی بودن مشکل، ادامه کلاس درس در سال تحصیلی ۹۹-۹۸ به‌صورت مجازی باشد. شرایطی که دستگاه تعلیم و تربیت در آن قرار گرفت، از طبیعت تحمیل شد و حاصل کوتاهی مدیران این دستگاه نبود.
بند دوم: در این گزارش ادعا شده آموزش آنلاین به دلیل فقدان راهبرد مناسب، کارآیی ندارد، باید گفت دقیقا برعکس است. چون راهبرد مناسب و وجوه نرم‌افزاری این طرح موجود است که در بندهای بعدی مفصل مورد اشاره قرار خواهد گرفت. مشکل عمده آموزش مجازی به زیرساخت‌های اینترنت در برخی مناطق به ویژه مناطق صعب‌العبور و محروم و امکانات مالی برخی خانواده‌ها بود که اداره‌کل آموزش و پرورش مازندران برای هرکدام از این مشکلات، طرح جایگزین تعریف کرد و همین موضوع مؤیّد این است که آموزش و پرورش مازندران برای آموزش آنلاین راهبردی مناسب داشته و دارد و راهکارهای ترکیبی را برای رسیدن به آن راهبرد ترسیم کرد.
بند سوم: اگر خبرنگار محترم آموزش مجازی را به‌خوبی و منصفانه رصد می‌کرد متوجه می‌شد مشکلات آموزش آنلاین - ما نیز به وجود آن معترفیم- دقیقاً در بخش‌‎هایی است که خارج از حیطه وظایف و اختیارات آموزش و پرورش است و همکاران، معلمان و آموزگاران ما نیز چون شناختی درست از جامعه داشتند آموزش مجازی را تک‌لایه و تک‌ساختار تعریف نکردند. بلکه در چندین لایه از آموزش آنلاین در شبکه مجازی با محوریت «شاد» تا شبکه سراسری آموزش و همچنین شبکه استانی تا تکرار دروس در قالب برنامه پخش رادیویی و تکثیر جزوه و سی‌دی و استفاده از ظرفیت راهبران آموزشی تعریف و برای هر منطقه با توجه به امکانات زیرساختی آن منطقه، یک یا دو سطح از این سطوح را اجرایی و عملیاتی کرد.
بند چهارم: عملکرد آموزگاران، معلمان، دبیران، مدیران و همکاران خدوم در آموزش و پرورش مازندران از نخستین روزهای تصمیم وزارت متبوع مبنی بر ادامه آموزش در فاز مجازی و آنلاین تا امروز، هم روشن و هم درخشان است و پرداختن به همه آن بسیار گسترده خواهد شد. اما به چند بخش آن به‌طور مختصر اشاره می‌شود؛ از جمله کسب رتبه اول کشوری با عضویت و فعالیت 98 درصدی دانش‌آموزان و معلمان در شبکه آموزش دانش‌آموزی «شاد»، راه‌اندازی سامانه «مازندمحتوا» به ابتکار همکاران آموزش و پرورش مازندران که بیش از 200 هزار بازدید -معادل حدود نیمی از دانش‌آموزان استان- داشت، استفاده از ظرفیت سایر شبکه‌ها و پیام‌رسان‌ها در تولید محتوای آموزشی و تغذیه معلمان از سوی گروه‌های آموزشی در روزهایی که «شاد» هنوز راه‌اندازی نشده بود و استمرار کارهای پرورشی و تربیتی در قالب سامانه «مجازندران» که بیش از 20 هزار ورودی پیام داشت بخش کوچکی از عملکرد آموزش و پرورش مازندران در حوزه تعلیم و تربیت آنلاین است.
بند پنجم: کارشناسان و برنامه‌ریزان آموزشی استان از قبل درخصوص امکان فقدان زیرساخت‌های فضای مجازی در برخی مناطق محروم و کوهستانی یا محروم بودن برخی خانواده‌ها از گوشی‌های اندرویدی، نیز تدابیری اندیشیدند و به همراه پخش برنامه دروس در شبکه ملی آموزش و شبکه رادیو که در پی امضای تفاهمنامه بین معاونت وزیر محترم آموزش و پرورش و صدا و سیمای جمهوری اسلامی به امضا رسید بخشی از این کمبود برطرف شد. افزون بر آن اهدای 60 عدد گوشی اندرویدی و دستگاه گیرنده دیجیتال به برخی خانواده‌های فاقد این امکانات برای استفاده از آموزش آنلاین و شبکه‌های تلویزیونی، آماده کردن جزوات درسی، سی‌دی و دی‌وی‌دی و در نهایت حضور راهبران آموزشی و معلمان چندپایه در جمع دانش‌آموزان مناطق محروم و فاقد دسترسی به آموزش آنلاین از جمله اقدامات آموزش و پرورش مازندران در این مدت بود که نگاه جامع همکاران آموزش و پرورش مازندران که از سر دلسوزی بوده جای قدردانی ویژه دارد.
بند ششم: درخصوص آموزش آنلاین و شبکه «شاد» نیز باید یادآور شویم که این طرح عظیم هنوز در آغاز راه است و بدیهی است کاستی‌ها و نارسایی‌های زیادی دارد و ما نیز وجود آن را منکر نیستیم. اما ایمان داریم گام بزرگی است که برداشته شد و با گذشت چند ماه بسیاری از این ایرادها مرتفع شد. همان‌گونه که بسیاری از مشکلات فنی این سامانه، در همان هفته‌های اول فعالیت، توسط تیمی از متخصصان که پشتیبان فنی این سامانه هستند، شناسایی و مرتفع شد.»

  توضیح همشهری
گزارش «مشکلات جدی در آموزش مجازی» بیان بخشی از مشکلات پیش روی آموزش مجازی و کاستی‌های موجود در این مسیر بود که هنوز هم دیده می‌شود و حتی در جوابیه اداره کل آموزش و پرورش مازندران نیز تایید شده است. از سوی دیگر باید در نظر داشت که چالش‌های مطرح شده از زبان آموزگاران بیان شد و حاصل تجربه کوتاه‌مدت بخشی از فرهنگیان در ساختار جدید آموزشی است. کما اینکه با وجود گذشت حدود 3 ماه از بروز وضعیت جدید در نظام آموزشی و جامعه، همچنان برخی خانواده‌ها انتقاداتی را به مشکلات موجود دارند که البته خود مسئولان آموزش و پرورش نیز به برخی از این موارد اذعان دارند. نکته مهم‌تر این که یک سوم پایانی گزارش به اظهارات مدیرکل آموزش و پرورش مازندران اختصاص و به تشریح دلایل وجود این کاستی‌ها و همچنین تلاش‌های انجام شده برای بهبود آموزش آنلاین اشاره داشت.