خانه تکانی مشارکتی ساکنان یکی از محله‌های جنوبی تهران
انسانیت در اینجا موج می‌زند
ابوذر چهل امیرانی
منطقه 19
از اواسط اسفند به بعد، خورشید که از مشرق طلوع می‌کند و دامنی از نور و روشنایی بر آسمان پایتخت می‌گستراند، همسایه‌ها از خانه خارج شده و شروع می‌کنند به آب و جارو کردن کوچه. از هر خانه شلنگ آبی بیرون می‌آید و روی فرش‌هایی دراز می‌کشد که از خانه یک همسایه بیرون آورده شده. سپس شروع می‌کنند به پارو کردن آنها. کف سفید در جوی‌های آب راه می‌افتد و پیر و جوان و زن و مرد‌هایی را می‌بینی که در حال شستن فرش با فرچه‌های پلاستیکی و پاروهای چوبی هستند. فرش‌ها که شسته می‌شود، روش جالبی برای آبگیری آنها دارند.
فرش‌ها را لول کرده و با طناب روی نردبان می‌بندند. سپس نردبان را کنار دیوار می‌چینند و آب فرش‌ها به سرعت بیرون می‌ریزد. مرحله بعدی، پهن کردن فرش‌ها روی بام یا دیوار خانه‌هاست. این کار را جوان‌های محله انجام می‌دهند. مهم نیست فرش کدام همسایه، روی بام یا دیوار چه کسی آویزان شود. بعد از ظهر هم کار آنها، خانه‌تکانی همسایه‌ها به‌‌ویژه پیرمردها و پیرزن‌های محله است؛ همان‌ها که بچه‌هایشان سر و سامان گرفته‌اند و به دلیل مشغله‌های زندگی، فرصت کمی برای رسیدگی به امور پدر و مادرهای پیرشان دارند. شستن فرش و خانه‌تکانی این افراد در روزهای پایانی سال، وظیفه‌ای است که اهالی این شهرک بخارایی در محله نعمت‌آباد، براساس قوانین نانوشته‌ای انجام می‌دهند.
خرید نان و ملزومات زندگی کهنسالان محله، کاری است که همیشه برعهده نوجوان‌ها و جوانان محله است. این روزها سری به شهرک بخارایی در منطقه19 بزنید تا یکدلی همسایه‌ها را به‌‌ویژه در روزهای پایانی سال از نزدیک ببینید.
بیشتر خانه‌ها پارکینگ ندارند و قدیمی‌اند، اما همسایه‌ها از پارک خودرو همسایه در مقابل در خانه خود آزرده‌خاطر نمی‌شوند، به‌خصوص اینکه بدانند فلانی مهمان دارد. مهمان همسایه یعنی مهمان خودشان. برای خودرو او جا باز و مثل چشمان خود از آن مراقبت می‌کنند.
بیش از 2هزار نفر در قالب نزدیک به 500خانوار در این شهرک زندگی می‌کنند. کافی است در یک سوی محله، نشانی کسی را بگیری تا ببینی همه همدیگر را می‌شناسند و حتی رنگ در خانه‌ای که دنبالش می‌گردید را به شما می‌گویند. اگر یکی از اهالی عزادار شود، همه خانواده‌ها در مجلس‌ترحیم و تدفین او شرکت می‌کنند.
چهارشنبه آخر سال که می‌شود، بوته‌هایی جمع کرده و مقابل خانه معزا روشن می‌کنند تا آنها هم از این جشن باستانی عقب نمانند. عید هم که جای خود دارد. روز اول نوروز، همسایه‌ها برای سرسلامتی به دیدار خانواده‌های عزادار می‌روند. جشن‌های عروسی هم در این محله دیدنی است. همسایه‌ها به نوبت سراغ کسانی می‌روند که بضاعت مالی کم دارند. کلید خانه خود را تقدیم کرده و از هم‌محله‌ای خود می‌خواهند جشن عروسی فرزندش را در خانه آنها برگزار کند. آشپزخانه مسجد محله هم در اختیار هم‌محله‌ای‌هاست و در جشن و عزاداری‌های خود می‌توانند غذا را در این آشپزخانه بپزند.
برکت‌های محله
شهرک بخارایی، شورای حل اختلاف هم دارد، ولی نه به‌صورت سازمانی. شورای حل اختلاف اینجا، همان پیرمرد و پیرزن‌های محله‌اند. ریش سفیدهایی که اگر برای فرد یا خانواده‌ای مشکلی ایجاد شود یا زوج‌ها با هم اختلاف نظر پیدا کنند، قدم پیش می‌گذارند و مشکل آنها را حل می‌کنند. این افراد در شهرک بخارایی از ارج و قرب زیادی هم برخوردارند و اگرحرفی توسط آنها زده شود، بقیه افراد و جوان‌ها می‌پذیرند. مناسبات اجتماعی ساکنان محل به گونه‌ای است که ضمن سرکشی به کهنسالان، مراقبت از آنها را برعهده گرفته و حتی در انجام کارهای روزمره به او کمک می‌کنند.
اگر پیرزنی تنها باشد، شب‌ها خانم‌های جوان و پیرزن‌های دیگر به خانه‌اش رفته و کنار او می‌خوابند تا احساس ترس و تنهایی نکند. عید نوروز که می‌شود، کلید خانه است که می‌بینی بین همسایه‌ها رد و بدل می‌شود تا هم‌محله‌ای‌ها در غیبت همسایه خود، به خانه‌اش سرکشی کنند و ضمن محافظت از خانه‌اش در مقابل سارقان، به گل‌های حیاط خانه هم آب بدهند.
همسایه سلام
در عید نوروز به خانه همسایه‌ها رفته و دیدار تازه می‌کنند. ساکنان شهرک بخارایی برای انجام کارهایی که موجب آبادانی محل زندگی خود می‌شود نیز مشارکت فعالی داشته و دارند. این چنین است که درکنار نظافت کوچه‌ها و معابر توسط مأموران شهرداری، برنامه‌ریزی مشخصی هم برای این کار دارند. به این صورت که خانم‌ها دور هم جمع شده و شروع به تمیزکردن جوی‌های آب می‌کنند. این کار به‌طور معمول، یک روز در هفته انجام می‌شود و گاهی ممکن است نوبتی شود.
در این شهرک و نزدیکی آن، مدارس راهنمایی و دبیرستان وجود ندارد و همه دانش‌آموزان از مقطع ابتدایی تا دبیرستان به مدارس محله‌های دیگر می‌روند. با این حال، جوانان موفق، مؤدب و تحصیلکرده‌ای دارد که این روزها در پست‌های مدیریتی و در سازمان‌های مختلف مشغول کار هستند. مسجد امام رضا(ع) و پایگاه بسیج مالک اشتر هم، محل تجمع بسیاری از نوجوانان و جوانان این محله است. ساکنان شهرک بخارایی از شهرها و روستاهای مختلف به اینجا آمده و درکنار هم زندگی می‌کنند. بیش از 90درصد آنها را آذری‌زبان‌ها تشکیل می‌دهند که از شهرهای زنجان، اردبیل، تبریز، هشترود، سراب و میانه به این شهرک مهاجرت کرده و در بین آنها، خانواده‌هایی از شهرستان تکاب، بیجار، رشت و مازندران دیده می‌شود. بااین حال، انگار همگی از یک دیار هستند و با هم عقد اخوت دارند.
در همینه زمینه :
